Tài liệu soạn bài Ôn tập cuối học kì 2 lớp 12 trang 120 Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn nhất giúp học sinh nắm được nội dung chính của bài, dễ dàng chuẩn bị bài và soạn văn 12. Mời các bạn đón xem:

Soạn bài Ôn tập cuối học kì 2 lớp 12 trang 120

Câu 1 (trang 120 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định yếu tố tượng trưng hoặc siêu thực trong bài thơ Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo), ý nghĩa và vai trò của yếu tố đó trong việc thể hiện chủ đề, cảm hứng của đoạn thơ.

Trả lời:

- Yếu tố tượng trưng: đàn ghi ta

Ý nghĩa: trở thành biểu tượng cho cuộc đời phẩm cách và số phận bi tráng của Lor-ca - người nghệ sĩ tài hoa, yêu tự do của dân tộc Tây Ban Nha.

- Yếu tố siêu thực: bầu trời cô gái ấy, máu chảy, áo choàng bê bết đỏ, vầng trăng

Ý nghĩa: tạo ra một không gian không thực tế, mơ màng và bí ẩn. Nó giúp tác giả thể hiện những cảm xúc sâu sắc và tình cảm tình yêu một cách tinh tế và tưởng tượng.

Câu 2 (trang 120 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Chỉ ra một số đặc điểm của tiểu thuyết hiện đại thể hiện qua một trong các văn bản sau:

- Hai quan niệm về gia đình và xã hội (trích Số đỏ, Vũ Trọng Phụng)

- Ở Va-xan (trích Hội chợ phù hoa, Uy-li-am Thác-cơ-rây)

- Ngày 30 Tết (trích Mùa lá rụng trong vườn, Ma Văn Kháng)

Trả lời:

Câu 3 (trang 120 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Mỗi văn bản dưới đây được sáng tác theo phong cách của trường phái văn học nào? Dựa vào đâu để bạn xác định như vậy?

a. Hai quan niệm về gia đình và xã hội (trích Số đỏ, Vũ Trọng Phụng)

b. Trên đỉnh non Tản (Nguyễn Tuân)

Trả lời:

a.

- Hai quan niệm về gia đình và xã hội (trích Số đỏ, Vũ Trọng Phụng): Phong cách trường phái hiện thực phê phán.

- Dựa vào nội dung, ý nghĩa, giá trị tác phẩm.

b.

- Trên đỉnh non Tản (Nguyễn Tuân): Phong cách trường phái chủ nghĩa hiện thực huyền ảo.

- Dựa vào nội dung, ý nghĩa, giá trị tác phẩm.

Câu 4 (trang 120 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tóm lược một số nội dung/ thông tin trong phần giới thiệu về tác giả Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh mà theo bạn là cần lưu ý khi đọc tác phẩm của Người.

Trả lời:

Một số nội dung/ thông tin trong phần giới thiệu về tác giả Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh:

- Tiểu sử:

+ Hồ Chí Minh là nhà yêu nước và cách mạng vĩ đại của dân tộc Việt Nam, đồng thời là nhà văn, nhà thơ kết tinh những phẩm chất nghệ sĩ và tâm hồn, cốt cách Việt Nam.

- Quan điểm sáng tác:

+ Người quan niệm văn học nghệ thuật là vũ khí đấu tranh cách mạng, văn chương nghệ thuật trong thời đại cách mạng cần đề cao tính chiến đấu, chất “thép” và tinh thần “xung phong” trên tuyến đầu của “mặt trận” văn hóa nghệ thuật; làm thơ, viết văn cũng là hành động cách mạng.

+ Người cũng luôn tự đòi hỏi: “viết cho hay, cho chân thật, cho hùng hồn”, tính chiến đấu không tách rời tình cảm, cảm xúc sâu lắng, thiết tha.

- Phong cách nghệ thuật:

+ Tính phong phú, đa dạng

+ Tính thống nhất

- Sự nghiệp văn chương:

+ Văn chính luận

+ Truyện và kí

+ Thơ ca

Câu 5 (trang 120 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu một số nét đặc sắc về nghệ thuật nghị luận trong Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh. Chỉ ra một số điểm tương đồng về tư tưởng giữa tác phẩm này với các tác phẩm Nam quốc sơn hà (tương truyền của Lý Thường Kiệt) và Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi).

Trả lời:

- Một số nét đặc sắc về nghệ thuật nghị luận trong Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh:

+ Sử dụng luận điểm, lí lẽ hợp lí, logic, lựa chọn sắp xếp những bằng chứng để chứng minh một cách thuyết phục.

+ Đảm bảo được sự liên kết với chủ đề chung, tạo nên lập luận mạch lạc, thống nhất.

+ Ngôn ngữ hùng hồn, gần gũi, giàu tính biểu cảm

- Điểm tương đồng về tư tưởng giữa tác phẩm Tuyên ngôn Độc lập với các tác phẩm Nam quốc sơn hà (tương truyền của Lý Thường Kiệt) và Bình Ngô đại cáo (Nguyễn Trãi).

+ Đều thể hiện tư tưởng chính nghĩa.

+ Khẳng định chủ quyền, quyền độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam, đất nước Việt Nam.

+ Thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, đồng bào.

+ Tố cáo tội ác của giặc, vạch trần bộ mặt gian xảo của chúng đồng thời ca ngợi, tôn vinh con người Việt Nam.

Câu 6 (trang 120 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Vì sao việc xử lí thông tin, sử dụng tài liệu trong văn bản thông tin lại được xem là quan trọng? Khi đọc một văn bản thông tin về một vấn đề tự nhiên hoặc xã hội, bạn có thể căn cứ vào đâu để nhận biết, đánh giá:

a. Tài liệu sơ cấp, tài liệu thứ cấp?

b. Tính mới mẻ, cập nhật, độ tin cậy của dữ liệu, thông tin trong văn bản?

Trả lời:

* Việc xử lí thông tin, sử dụng tài liệu trong văn bản thông tin được xem là quan trọng vì:

+ giúp cho người sử dụng dữ liệu này xác định được nguyên nhân vấn đề và từ đó tìm được hướng giải quyết.

+ giúp cho việc nhìn nhận vấn đề được bao quát, toàn diện và thực tế thông qua số liệu, nội dung…được xử lí.

* Căn cứ nhận biết, đánh giá:

a.

- Dữ liệu sơ cấp là loại dữ liệu nguồn hay dữ liệu gốc, thường chưa được phân tích, diễn giải, xử lí. Chẳng hạn: hiện vật/ tranh ảnh gốc, nhật kí, thư từ, diễn văn, nội dung phỏng vấn, bản tường thuật của nhân chứng, tác phẩm nghệ thuật, dữ liệu thống kê,...

- Dữ liệu thứ cấp là loại dữ liệu cung cấp thông tin đã được người viết xử lí, kể lại, mô tả, tóm tắt, tổng hợp hoặc diễn giải, đánh giá từ những nguồn dữ liệu sơ cấp. Tiêu biểu cho dữ liệu thứ cấp là dữ liệu trong các sách, báo, tạp chí như: bách khoa toàn thư, từ điển, sách tham khảo, sách giáo khoa, các bài báo, tạp chí có tính diễn giải, phân tích, bình luận, tổng hợp,... thông tin, bài phê bình tác phẩm nghệ thuật,...

b. Tính mới mẻ, cập nhật, độ tin cậy của dữ liệu, thông tin trong văn bản:

- Được trích từ các tài liệu có tính học thuật

- Được công bố bởi chuyên gia trong lĩnh vực đó và có người đọc là học giả hoặc chuyên gia trong lĩnh vực đó.

- Có tính minh bạch nếu dữ liệu được thu thập và phân tích hợp lí, có thể kiểm chứng được.

- Có tính khách quan, không có tính định kiến và không được công bố vì mục đích thương mại hay chính trị.

- Mới cập nhật hoặc được xuất bản trong thời gian gần nhất.

Câu 7 (trang 120 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Để giữ gìn và phát triển tiếng Việt, trong giao tiếp, chúng ta cần lưu ý những gì?

Trả lời:

Để giữ gìn và phát triển tiếng Việt trong giao tiếp, chúng ta cần lưu ý.:

+ Sử dụng từ ngữ và ngữ pháp chính xác để truyền đạt ý nghĩa một cách rõ ràng.

+ Tránh sử dụng ngôn ngữ tục tĩu hoặc lời lẽ không phù hợp trong giao tiếp hàng ngày.

+ Thực hành nghe và nói tiếng Việt thường xuyên để nâng cao khả năng giao tiếp của chúng ta.

+ …

Câu 8 (trang 120 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Lấy ví dụ và chỉ ra tác dụng của biện pháp tu từ nói mỉa.

Trả lời:

Ví dụ:

Trên mép ông, ông đã bao công trình mới cấy được từng ấy râu. [...] Thì sau hết, những lông tơ nó cũng dài ra, và trông rõ hơn. Và đến bây giờ, đứng ở hai bên miệng ông, nó hình thành hai cái dấu chua nghĩa (...)

(Nguyễn Công Hoan, Đồng hào có ma)

- Biện pháp tu từ nói mỉa: “bao công trình”, “dấu chua”, “từng ấy”

- Tác dụng:

+ Cho người đọc thấy được rằng ông quan này vơ vét của cải, lấy cả những đồng hào lẻ của nên nên mất công đi cấy râu cho đến khi nó mọc lông tơ thì cái râu đó không rõ nữa.

+ Phê phán bọn cường hào ác bá ngày xưa, cái tính tham lam vơ vét táng tận lương tâm của chúng xuất phát từ bên trong nên có nhân tạo bề ngoài như thế nào cũng không hề che giấu được.

Câu 9 (trang 120 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Phân tích tác dụng của phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ (hình ảnh, số liệu, biểu đồ, sơ đồ,...) trong văn bản thông tin.

Trả lời:

Phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ như hình ảnh, số liệu, biểu đồ, sơ đồ có tác dụng quan trọng trong việc truyền đạt thông tin trong văn bản.

- Giúp trực quan hóa thông tin phức tạp và trừu tượng thành hình ảnh rõ ràng và dễ hiểu.

- Tăng tính thuyết phục của văn bản, người đọc dễ dàng nhận thức và hiểu được những thông tin quan trọng.

- Tạo sự hấp dẫn và gây ấn tượng cho người đọc.

- Văn bản trở nên sinh động hơn và thu hút sự chú ý của độc giả.

- Tăng khả năng tiếp thu và ghi nhớ thông tin. Hình ảnh, biểu đồ, số liệu, sơ đồ thường được xử lý nhanh hơn và dễ dàng nhớ lại hơn so với lời văn bản

Câu 10 (trang 121 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu một số lưu ý khi viết báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề xã hội. Chỉ ra một số điểm khác biệt về bố cục giữa kiểu bài này với kiểu bài viết báo cáo kết quả của bài tập dự án về một vấn đề xã hội.

Trả lời:

- Một số lưu ý khi viết báo cáo kết quả nghiên cứu về một vấn đề xã hội: 

+ Trình bày đầy đủ, thuyết phục các kết quả nghiên cứu thu nhận được.

+ Sử dụng các phương pháp nghiên cứu phù hợp với đối tượng nghiên cứu.

+ Sử dụng ngôn ngữ chính xác, khách quan.

+ Sử dụng phù hợp các trích dẫn, cước chú, các phương tiện hỗ trợ như: hình ảnh, bảng biểu, số liệu, biểu đồ, sơ đồ,...

+ Bố cục văn bản báo cáo gồm các phần, mục: Mở đầu, nội dung chính, kết luận.

- Một số điểm khác biệt về bố cục giữa kiểu bài này với kiểu bài viết báo cáo kết quả của bài tập dự án về một vấn đề xã hội:

+ Bài báo cáo kết quả nghiên cứu thường có cấu trúc gồm mục tiêu nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, kết quả nghiên cứu và kết luận.

+ Bài viết báo cáo kết quả của bài tập dự án thường có cấu trúc gồm mục tiêu dự án, phương pháp thực hiện dự án, kết quả đạt được và đánh giá dự án.

Câu 11 (trang 121 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Nêu một số điểm khác biệt đáng lưu ý giữa hai kiểu bài: viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ và viết bài phát biểu trong lễ phát động một phong trào hoặc một hoạt động xã hội.

Trả lời:

Một số điểm khác biệt đáng lưu ý giữa viết bài văn nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ và viết bài phát biểu trong lễ phát động một phong trào hoặc một hoạt động xã hội là:

Câu 12 (trang 121 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): So sánh, chỉ ra một số điểm khác biệt giữa hai kiểu bài thuyết trình:

- Trình bày báo cáo kết quả của bài tập dự án.

- Thuyết trình về một vấn đề liên quan đến cơ hội và thách thức đối với đất nước.

Trả lời:

Hai kiểu bài thuyết trình có một số điểm khác biệt như sau:

Câu 13 (trang 121 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Lập dàn ý cho bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội, sau đó chuyển dàn ý bài viết đó thành dàn ý bài nói.

Trả lời:

* Dàn ý bài văn nghị luận về hút thuốc lá điện tử ở học sinh:

1. Mở bài

Giới thiệu khái quát và dẫn dắt vào vấn đề cần nghị luận: Nghị luận hút thuốc lá điện tử ở học sinh

2. Thân bài

a. Giải thích

Thuốc lá điện tử là gì? Được làm từ nguyên liệu gì? (Thuốc lá được làm từ nguyên liệu chứa nhiều chất độc hại, chất gây nghiện, gây kích thích thần kinh tạo cảm giác sảng khoái, tỉnh táo)

b. Nêu biểu hiện cụ thể và thực trạng hút thuốc lá điện tử ở học sinh:

- Hiện nay, tình trạng hút thuốc lá điện tử đang là thói quen của giới trẻ và đặc biệt là các học sinh, nó đang diễn ra phổ biến và tràn lan trong thế hệ học sinh. 

- Số lượng đó ngày càng tăng cao.

- Học sinh hút thuốc lá điện tử ngày càng mở rộng theo lớp và thế hệ. Có những bé trai chưa đến mười tuổi nhưng đã tập tành hút thuốc. 

- Người hút thuốc trên khắp mọi nơi, và khói thuốc thật sự đã xâm nhập và len lỏi vào không gian trường học. 

c. Nêu nguyên nhân dẫn đến hiện tượng hút thuốc lá ở học sinh: 

- Xuất phát do nhận thức của chính các bạn học sinh (còn kém và thích học đòi mà chưa nhận thức được tác hại của thuốc lá điện tử). 

- Cho rằng hút thuốc là cách thức khẳng định sự chín chắn, trưởng thành và thể hiện rõ cá tính của bản thân. 

- Tâm lí đua đòi, bắt chước bạn bè. Bạn bè rủ rê, lôi kéo dẫn đến nghiện hút thuốc lá điện tử.

- Gia đình nhà trường giáo dục lỏng lẻo, không theo sát được các em học sinh (Thiếu sự quan tâm của gia đình, bố mẹ và nhà trường)

d. Chỉ ra tác hại mà việc hút thuốc lá gây ra

- Thuốc lá điện tử là một trong những phát minh nguy hại nhất và là nguyên nhân gây ra cái chết cho nhiều người. 

- Thuốc lá điện tử có chứa nhiều chất độc hại dẫn đến rất nhiều căn bệnh nguy hiểm như ung thư vòm họng và ung thư phổi (hơi thở có mùi khó chịu ở những người thường xuyên hút thuốc lá)

- Thuốc lá điện tử không chỉ tác động xấu đến sức khỏe của người trực tiếp sử dụng nó mà khí còn gây ảnh hưởng đến sức khỏe của những người xung quanh. 

e. Đề xuất những giải pháp trước thực trạng hút thuốc lá ở học sinh:

- Nâng cao nhận thức của thế hệ học sinh về tác hại của khói thuốc bằng việc đẩy mạnh các phương pháp tuyên truyền, phổ biến trong trường học. 

- Tuyên truyền, giáo dục, phổ biến kiến thức đến các học sinh và các bậc phụ huynh, người lớn nên làm gương cho giới trẻ (không hút thuốc lá điện tử trước mặt con em, hạn chế cho chúng tiếp xúc với thuốc lá điện tử)

- Đồng thời, nhà trường cần phối hợp với gia đình trong việc giáo dục và quan tâm đến những thay đổi trong tâm lý của trẻ vị thành niên.

3. Kết bài

- Khẳng định lại giá trị và ý nghĩa của vấn đề cần nghị luận.

- Nêu lên bài học nhận thức và hành động.

- Liên hệ với bản thân.

* Bài nói tham khảo

Em chào thầy, cô và các bạn. Em tên là Nguyễn Văn A. Hôm nay em sẽ trình bày vấn đề hút thuốc lá ở học sinh hiện nay.

Thời gian gần đây, trào lưu hút thuốc lá điện tử phát triển nhiều, nhất là giới thanh thiếu niên, những người vô cùng hiếu kỳ, luôn tò mò và muốn khám phá. Đó là vấn nạn mà cả xã hội quan tâm.

Việc hút thuốc lá điện tử trong và ngoài trường học đang có chiều hướng gia tăng nhanh chóng. Chúng ta có thể dễ dàng để bắt gặp học sinh hút thuốc lá điện tử ở mọi lúc, mọi nơi, mọi vùng miền kể cả ở nơi công cộng. Nguyên nhân của vấn nạn trên trước hết là sự thu hút của thuốc là điện tử bởi giá thành rẻ, hương thơm hấp dẫn cùng những lời quảng cáo về một kiểu hút thuốc không gây hại, sành điệu đã đánh trúng tâm lý của tuổi mới lớn. Hiện tượng này cũng xuất phát từ ý thức chủ quan của con người và cả sự tác động của những cám dỗ bên ngoài xã hội.

Những con số biết nói cho thấy tính cấp thiết của tệ nạn này. Không chỉ Việt Nam mà trên thế giới, lượng học sinh đua đòi hút thuốc gia tăng với tốc độ chóng mặt. Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và chính sách y tế, Bộ Y tế, năm 2020 có 8,35% học sinh lớp 8 - 12 hút thuốc lá điện tử. Con số này tăng 40 lần so với năm 2005. Bệnh viện Nhi Trung ương cũng cho biết số lượng học sinh vào viện cấp cứu trong tình trạng suy hô hấp, loạn thần, ảo giác do ngộ độc thuốc lá điện tử. Cách đây không lâu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh đã tiếp nhận hai trường hợp học sinh 17 tuổi nhập viện vì dùng thuốc lá điện tử.

Việc nghiện thuốc lá điện tử sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Đầu tiên, chất Nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ, gây suy giảm chức năng của vô số cơ quan khác. Thậm chí, một số loại thuốc lá điện tử có thể chứa những thành phần nguy hiểm như chì, chất gây ung thư. Nó không chỉ ảnh hưởng đến những người trực tiếp hút mà còn nguy hại tới những người hút thuốc lá thụ động. Đã có trường hợp học sinh được đưa vào cấp cứu trong trạng thái loạn thần, ảo giác do ngộ độc ma túy và các tạp chất có trong thuốc lá điện tử chỉ sau một lần hút. Để có thể ngăn chặn việc hút thuốc lá ở xã hội cần có những biện pháp mạnh mẽ, chúng ta cần xây dựng môi trường không khói thuốc lá, nhất là ở những khu vực công cộng mà giới trẻ hay đến như nhà hàng, trung tâm thương mại, khu vui chơi. Hơn hết, ta cần quản lý chặt chẽ việc bán thuốc lá cho nhóm trẻ vị thành niên, cấm bán thuốc lá ở khu vực quanh trường học. Để hạn chế được tối đa vấn nạn thuốc lá điện tử hiện nay, trước hết mỗi cá nhân cần tự nhận thức đúng đắn được những tác hại to lớn của thuốc lá đồng thời không sử dụng nó. Bên cạnh đó, chúng ta cần phải tuyên truyền đến những người xung quanh về tác hại của thuốc lá điện tử; gia đình cần phải giáo dục con em mình biết về tác hại của chúng để phòng tránh. Ngoài ra, nhà nước cần có biện pháp tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử và xử lí nghiêm những tình trạng hút thuốc nơi công cộng.

Mỗi con người một hành động nhỏ cùng chung tay thì sẽ hạn chế tối đa được vấn nạn thuốc lá. Việc hút thuốc lá điện tử không còn quá xa lạ trong cuộc sống của mỗi con người. Biết rằng chúng chỉ mang lại những tác hại, nên mỗi chúng ta hãy cùng chung tay, góp sức để hạn chế việc hút thuốc vừa để bảo vệ chính mình, vừa để bảo vệ môi trường sống lành mạnh. Các bạn nghĩ rằng việc đưa điếu thuốc lên hút là oai, là bản lĩnh, tự tin và thể hiện được cá tính mình chăng. Rồi cũng có một bộ phận hút thuốc là vì bạn bè dụ dỗ, rủ rê, khiến không làm chủ được mình. Với những tác hại, hệ luỵ của thuốc lá, mỗi người phải có ý thức tránh xa nó, nói không với thuốc lá. Nó không chỉ hại bạn mà còn hại cả người xung quanh bạn và những người mà bạn yêu mến.

Sức khỏe là của cải quý giá nhất trong cuộc sống, và chúng ta phải dành thời gian cần thiết để giữ gìn nó để không phải hối tiếc!

Bài chia sẻ của em kết thúc, rất mong nhận được những đóng góp của cô và các bạn.

Xem thêm các bài soạn văn lớp 12 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác: