Với giải sách bài tập Địa lí 10 Bài 19: Quy mô dân số, gia tăng dân số và cơ cấu dân số trên thế giới sách Kết nối tri thức hay, chi tiết giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập trong SBT Địa lí 10. Mời các bạn đón xem:
Giải SBT Địa lí lớp 10 Bài 19: Quy mô dân số, gia tăng dân số và cơ cấu dân số trên thế giới
Bài tập 1 trang 47 SBT Địa lí 10: Lựa chọn đáp án đúng.
Câu 1.1. Tốc độ gia tăng dân số thế giới trong thế kỉ XXI
A. rất nhanh.
B. nhanh.
C. có xu hướng giảm.
D. không tăng, không giảm.
Trả lời:
Đáp án đúng là: C
Câu 1.2. Hiện tượng bùng nổ dân số diễn ra
A. chủ yếu ở các nước đang phát triển.
B. chủ yếu ở các nước phát triển.
C. chủ yếu ở các nước châu Phi.
D. ở tất cả các nước.
Trả lời:
Đáp án đúng là: A
Câu 1.3. Tỉ lệ tăng tự nhiên dân số là
A. sự chênh lệch giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất từ thô.
B. tổng của tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô.
C. sự chênh lệch giữa tỉ suất nhập cư và tỉ suất xuất cư.
D. tương quan giữa số người sinh ra trong năm và số dân trung bình của năm đó.
Trả lời:
Đáp án đúng là: A
Câu 1.4. Gia tăng dân số thực tế là
A. tổng giữa gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số Cơ học, đơn vị tính là %.
B. hiệu giữa gia tăng dân số tự nhiên và gia tăng dân số cơ học, đơn vị tính là %.
C. tổng giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô, đơn vị tính là %o.
D. tổng giữa tỉ suất nhập cư và tỉ suất xuất cư, đơn vị tính là %o.
Trả lời:
Đáp án đúng là: A
Câu 1.5. Động lực phát triển dân số là
A. tỉ suất sinh thô.
B. tỉ suất nhập cư.
C. tỉ suất tăng tự nhiên dân số.
D. tỉ suất tăng dân số cơ học.
Trả lời:
Đáp án đúng là: C
Câu 1.6. Nhân tố nào làm cho tỉ suất từ thô trên thế giới giảm?
A. Chiến tranh gia tăng ở nhiều nước.
B. Thiên tại ngày càng nhiều.
C. Phong tục tập quán lạc hậu.
D. Tiến bộ vềmặty tế và khoahọc-kĩ thuật.
Trả lời:
Đáp án đúng là: D
Câu 1.7. Già hoá dân số là nguyên nhân làm cho
A. tỉ suất sinh thô ngày càng tăng.
B. tỉ suất tử thô ngày càng tăng.
C. tuổi thọ trung bình ngày càng giảm.
D. di cư trên thế giới ngày càng tăng.
Trả lời:
Đáp án đúng là: B
Câu 1.8. Dân số thế giới tăng hay giảm là do
A. sinh đẻ và tử vong.
B. số trẻ tử vong hằng năm.
C. Số người nhập cư.
D. số người xuất cư.
Trả lời:
Đáp án đúng là: A
A. lao động.
B. giới tính.
C. độ tuổi.
D. trình độ văn hoá.
Trả lời:
Đáp án đúng là: C
Bài tập 2 trang 48 SBT Địa lí 10: Hãy sử dụng các cụm từ sau để hoàn thành đoạn văn dưới đây:
Gia tăng dân số cơ học là sự (1)................. giữa tỉ suất nhập cư và (2)............... Ở các nước phát triển tỉ suất nhập cư thường (3)............ tỉ suất xuất cư, còn ở các nước đang phát triển tỉ suất nhập cư thường (4)................. tỉ suất xuất cư. Gia tăng dân số cơ học (5)................. tới số dân trên phạm vi toàn thế giới nhưng có ý nghĩa quan trọng đối với từng khu vực, từng quốc gia.
Trả lời:
Gia tăng dân số cơ học là sự (1) - chênh lệch giữa tỉ suất nhập cư và (2) - tỉ suất xuất cư Ở các nước phát triển tỉ suất nhập cư thường (3) - lớn hơn tỉ suất xuất cư, còn ở các nước đang phát triển tỉ suất nhập cư thường (4) - nhỏ hơn tỉ suất xuất cư. Gia tăng dân số cơ học (5) - không ảnh hưởng tới số dân trên phạm vi toàn thế giới nhưng có ý nghĩa quan trọng đối với từng khu vực, từng quốc gia.
a) Cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá phản ánh trình độ lao động và trình độ học vấn của dân cư.
b) Cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá là thước đo quan trọng phản ánh chất lượng dân số của một khu vực, một quốc gia.
c) Cơ cấu dân số theo lao động biểu thị tỉ lệ giữa các bộ phận lao động trong tổng nguồn lao động xã hội.
d) Ở các nước thu nhập cao, lao động tập trung chủ yếu ở khu vực công nghiệp và xây dựng.
Trả lời:
- Những câu đúng là:
b) Cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá là thước đo quan trọng phản ánh chất lượng dân số của một khu vực, một quốc gia.
c) Cơ cấu dân số theo lao động biểu thị tỉ lệ giữa các bộ phận lao động trong tổng nguồn lao động xã hội.
- Những câu sai là:
a) Cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá phản ánh trình độ lao động và trình độ học vấn của dân cư.
d) Ở các nước thu nhập cao, lao động tập trung chủ yếu ở khu vực công nghiệp và xây dựng.
- Sửa lỗi sai:
a) Cơ cấu dân số theo trình độ văn hoá phản ánh trình độ dân trí và trình độ học vấn của dân cư.
d) Ở các nước thu nhập cao, lao động tập trung chủ yếu ở khu vực dịch vụ.
Bài tập 4 trang 49 SBT Địa lí 10: Cho biểu đồ sau:
- Nhận xét sự thay đổi tỉ suất sinh thô, tỉ suất tử thô của thế giới và các khu vực giai đoạn 2015 - 2020 so với giai đoạn 1950 - 1955.
- Giải thích nguyên nhân và tác động của sự thay đổi đó đối với sự phát triển dân số của thế giới và các khu vực.
Trả lời:
- Nhận xét: Tỉ suất sinh thô, tỉ suất tử thô giai đoạn 2015 - 2020 của thế giới, các nước phát triển và các nước đang phát triển đều giảm so với giai đoạn 1950 - 1955.
- Nguyên nhân: do không còn chiến tranh, đời sống nhân dân ngày càng cao, tiến bộ trong lĩnh vực y tế,...
a) Điều kiện tự nhiên và môi trường sống thuận lợi góp phần tăng mức xuất cư và ngược lại.
b) Thiên tai, dịch bệnh làm tăng mức tử vong, mức xuất cư.
c) Nhìn chung, trình độ phát triển kinh tế và mức sống cao làm tăng mức sinh, mức xuất cư và ngược lại.
d) Tập quán, tâm lí xã hội, Cơ cấu tuổi và giới tính tác động đến mức sinh, mức tử vong.
Trả lời:
- Những câu đúng là:
b) Thiên tai, dịch bệnh làm tăng mức tử vong, mức xuất cư.
d) Tập quán, tâm lí xã hội, Cơ cấu tuổi và giới tính tác động đến mức sinh, mức tử vong.
- Những câu sai là:
a) Điều kiện tự nhiên và môi trường sống thuận lợi góp phần tăng mức xuất cư và ngược lại.
c) Nhìn chung, trình độ phát triển kinh tế và mức sống cao làm tăng mức sinh, mức xuất cư và ngược lại.
- Sửa lỗi sai:
a) Điều kiện tự nhiên và môi trường sống thuận lợi góp phần tăng mức nhập cư và ngược lại.
c) Nhìn chung, trình độ phát triển kinh tế và mức sống cao làm giảm mức sinh, mức xuất cư và ngược lại.
Trả lời:
- Tỉ suất tăng tự nhiên dân số là 8,6%.
- Tỉ suất tăng dân số cơ học là 2,1%o.
- Tỉ lệ tăng dân số thực tế là 1,07%.
Trả lời:
- Gia tăng dân số do gia tăng tự nhiên và gia tăng cơ học. Trên phạm vi toàn thế giới, gia tăng dân số thực tế chính là gia tăng dân số tự nhiên vì gia tăng dân số cơ học không ảnh hưởng đến số dân, nên gia tăng tự nhiên là động lực gia tăng dân số thế giới. Trên phạm vi từng châu lục, quốc gia,... gia tăng dân số do cả gia tăng tự nhiên và gia tăng cơ học tạo thành.
Bài tập 8 trang 50 SBT Địa lí 10: Ghép ô ở giữa với ô bên trái và ô bên phải sao cho phù hợp.
Trả lời:
Ghép: 1 - b) - A 2 - a) - B.
Bài tập 9 trang 50 SBT Địa lí 10: Ghép ô ở giữa với ô bên trái và ô bên phải sao cho phù hợp.
Trả lời:
Ghép: 1 - b) -A 2 - c) - C 3 - a) - B
Bài tập 10 trang 50 SBT Địa lí 10: Cho bảng số liệu:
- Hãy tính tỉ lệ dân số thế giới theo từng độ tuổi năm 1950, năm 2000 và năm 2050.
- Vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu dân số theo nhóm tuổi của thế giới năm 1950, năm 2000 và năm 2050.
- Nhận xét về sự biến đổi cơ cấu dân số thế giới theo tuổi giai đoạn 1950 - 2050.
Trả lời:
- Cách tính: lấy số dân bộ phận tổng số dân x100
- Vẽ biểu đồ tròn.
- Nhận xét: cơ cấu dân số theo nhóm tuổi của thế giới có sự thay đổi theo hướng giảm tỉ trọng nhóm tuổi 0 - 14, tăng tỉ trọng nhóm tuổi 15 - 64 và 65 tuổi trở lên.
Bài tập 11 trang 51 SBT Địa lí 10: Cho bảng số liệu sau:
- Nhận xét cơ cấu dân số theo tuổi của các châu lục năm 2020. Các châu lục đang thuộc loại cơ cấu dân số nào?
- Dân số trẻ, dân số già và dân số vàng tác động như thế nào đến sự phát triển kinh tế - xã hội?
Trả lời:
- Nhận xét: Cơ cấu dân số theo tuổi của các châu lục khác nhau. Châu Phi dân số trẻ, châu Á dân số vàng, châu u dân số già.
- Mỗi loại cơ cấu dân số có tác động đến kinh tế - xã hội.
+ Cơ cấu dân số trẻ: có nguồn dự trữ lao động dồi dào, nguồn lao động khá đông đảo; chi phí cho chăm sóc trẻ em lớn.
+ Cơ cấu dân số vàng: có nguồn lao động dồi dào.
+ Cơ cấu dân số trẻ: số trẻ em ít, số người già cao, nguy cơ thiếu hụt nguồn | lao động trong tương lai, chi phí cho chăm sóc người già lớn.
Trả lời:
- Di cư có nhiều nguyên nhân, do lực đẩy từ nơi đi như điều kiện tự nhiên không thuận lợi, thiếu việc làm,... hay do lực hút ở nơi đến như: điều kiện sống thuận lợi, dễ xin việc, thu nhập cao,...
- Di cư có tác động lớn tới kinh tế, xã hội, môi trường cả nơi đi và nơi đến. Nơi đi có thể gây tình trạng thiếu lao động,... Nơi đến góp phần tạo nên sự phát triển kinh tế, tăng thu nhập; có thể gây nhiều hậu quả về môi trường.
Trả lời:
- Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở các nước phương Đông là do ảnh hưởng lớn bởi quan niệm xã hội, phong tục tập quán,...
- Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ gây nên nhiều hậu quả như: mất cân bằng nam - nữ, tệ nạn xã hội,...
Bài giảng Địa lí 10 Bài 19: Quy mô dân số, gia tăng dân số và cơ cấu dân số trên thế giới - Kết nối tri thức
Xem thêm các bài giải SBT Địa lí 10 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Bài 18: Quy luật địa đới và quy luật phi địa đới
Bài 20: Phân bố dân cư và đô thị hóa trên thế giới
Bài 21: Các nguồn lực phát triển kinh tế
Bài 22: Cơ cấu kinh tế, tổng sản phẩm trong nước và tổng thu nhập quốc gia
Lý thuyết Địa lí 10 Bài 19: Quy mô dân số, gia tăng dân số và cơ cấu dân số thế giới
1. Quy mô dân số
- Từ khoảng giữa thế kỉ XX, dân số tăng rất nhanh (bùng nổ dân số)
- Năm 2020: Dân số thế giới là 7.8 tỉ người
- Dân số có sự khác nhau giữa các quốc gia, khu vực
Quy mô dân số thế giới, giai đoạn 1950 – 2050 (đơn vị: tỉ người)
2. Gia tăng dân số
a. Gia tăng dân số tự nhiên
- Tỉ suất sinh thô:
+ Cho biết cứ 1000 dân có bao nhiêu trẻ em sinh ra sống trong năm.
+ Tỉ suất sinh thô đang có xu hướng giảm ở cả 2 nhóm nước phát triển và đang phát triển.
- Tỉ suất tử thô:
+ Cho biết cứ 1000 dân thì có bao nhiêu người chết trong năm.
+ Tỉ suất tử thô trên thế giới đang có xu hướng giảm.
- Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên:
+ Là mức chênh lệch giữa tỉ suất sinh thô và tỉ suất tử thô.
+ Tỉ suất gia tăng dân số tự nhiên đang xu hướng giảm => dân số thế giới tăng chậm lại.
b. Gia tăng dân số cơ học
- Tỉ suất nhập cư: Số người nhập cư đến một lãnh thổ trên năm
- Tỉ suất xuất cư: Số người xuất cư của một lãnh thổ trên năm.
- Gia tăng dân số cơ học: chênh lệch giữa tỉ suất nhập cư và xuất cư
- Gia tăng dân số cơ học không ảnh hưởng tới quy mô dân số thế giới mà có ý nghĩa quan trọng tới từng quốc gia. Quốc gia phát triển thường có tỉ lệ nhập cư cao hơn xuất cư và ngược lại.
c. Gia tăng dân số thực tế
- Là tổng số giữa tỉ lệ gia tăng dân số tự nhiên và tỉ lệ gia tăng cơ học (%), phản ảnh đầy đủ về sự gia tăng dân số.
d. Các nhân tố tác động đến gia tăng dân số
- Điều kiện tự nhiên và môi trường sống:
+ Điều kiện tự nhiên và môi trường sống thuận lợi góp phần tăng mức nhập cư và ngược lại.
+ Thiên tai, dịch bệnh làm tăng mức tử vong, mức xuất cư.
- Điều kiện kinh tế - xã hội:
+ Nhìn chung, trình độ phát triển kinh tế và mức sống cao làm giảm mức sinh, mức xuất cư và ngược lại
+ Tập quán, tâm lí xã hội, cơ cấu tuổi và giới tính tác động đến mức sinh, mức tử vong.
+ Chính sách về dân số ảnh hưởng đến mức sinh, mức di cư.
3. Cơ cấu dân số
- Cơ cấu dấn số theo giới tính
+ Biểu thị bằng tỉ lệ giới tính (tỉ lệ giữa nam và nữ) hoặc tỉ số giới tính (cứ 100 nữ thì tương ứng với bao nhiêu nam)
+ Thay đổi theo thời gian, khác nhau giữa các nước, khu vực, phụ thuộc vào chiến tranh, tình hình phát triển kinh tế, quan niệm xã hội…
+ Tác động đến phân bố sản xuất, tổ chức đời sống xã hội, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội…
- Cơ cấu dân số theo độ tuổi:
+ Biểu thị tỉ lệ dân số theo những nhóm tuổi nhất định trên tổng số dân
+ Thể hiện tổng hợp về tình hình sinh tử, tuổi thọ, khả năng phát triển dân số và nguồn lao động của một quốc gia.
+ Được thể hiện bằng tháp dân số (tháp hình tam giác, tháp hình chum, tháp quả chuông).
Các loại tháp dân số đặc trưng trên thế giới, năm 2020
- Cơ cấu xã hội:
+ Cơ cấu dân số theo trình độ văn hóa: Phản ánh trình độ dân trí, học vấn của dân cư, là thước đo quan trọng phản ánh chất lượng dân số của một quốc gia, một khu vực.
+ Cơ cấu dân số theo lao động: Biểu thị tỉ lệ giữa các bộ phận lao động trong tổng nguồn lao động xã hội: Hoạt động kinh tế - không hoạt động kinh tế hoặc lao động trong 3 khu vực kinh tế.
Cơ cấu lao động theo ngành kinh tế của nhóm nước thu nhập thấp và thu nhập cao