Xác định tài sản chung và tài sản riêng của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tính pháp lý của các hợp đồng, giao dịch và các vấn đề khác liên quan đến pháp lý của đôi vợ chồng. Việc xác định này sẽ đảm bảo lợi ích cho vợ, chồng và giúp hạn chế những mâu thuẫn về tiền bạc trong đời sống hôn nhân. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin mới nhất về tài sản chung, riêng của vợ chồng!

Tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng

1. Các loại tài sản chung, tài sản riêng của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân

Căn cứ pháp lý: Điều 33, 43 Luật Hôn nhân và gia đình 2014; Điều 9, 10, 11 Nghị định 126/2014/NĐ-CP.

2. Cách xác định tài sản riêng trước và sau khi đăng ký kết hôn

          Trước khi đăng ký kết hôn: Nếu các bạn muốn xác định tài sản trước khi đăng ký kết hôn thì có thể làm văn bản thỏa thuận xác định tài sản riêng của từng bên trước khi kết hôn. Hiện nay, pháp luật không quy định cụ thể trường hợp này nhưng để bảo đảm hơn về pháp lý, tránh tranh chấp thì có thể ra UBND xác nhận chữ ký.

Sau khi đăng ký kết hôn: Nếu đã đăng ký kết hôn rồi nhưng các bạn mới tính đến việc xác định tài sản riêng thì hai bên có thể mang toàn bộ giấy tờ xác minh tài sản đến văn phòng công chứng để lập các thỏa thuận/cam kết tài sản riêng. Các thỏa thuận này được xác lập tại phòng công chứng và có sự xác nhận của hai bên thì quyền sở hữu tài sản của ai thì người đó được định đoạt.

(Xác định tài sản riêng)

3. Các câu hỏi thường gặp

3.1. Khi nào tài sản riêng thành tài sản chung?

Tài sản riêng của vợ chồng thành tài sản chung khi cả hai có văn bản xác thực về việc chuyển tài sản riêng thành của chung. Điều 46 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 hướng dẫn cụ thể về việc nhập tài sản riêng vào tài sản chung như sau:

• Việc nhập tài sản riêng của vợ, chồng vào tài sản chung được thực hiện theo thỏa thuận của vợ chồng.
• Tài sản được nhập vào tài sản chung mà theo quy định của pháp luật, giao dịch liên quan đến tài sản đó phải tuân theo hình thức nhất định thì thỏa thuận phải bảo đảm hình thức đó.
• Nghĩa vụ liên quan đến tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung được thực hiện bằng tài sản chung, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác.

3.2. Có được chuyển tài sản chung thành tài sản riêng không?

Hiện nay, pháp luật chưa có quy định cụ thể về việc chuyển tài sản chung thành tài sản riêng mà chỉ đề cập đến việc nhập tài sản riêng vào tài sản chung. Tuy nhiên, theo Điều 35, Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có nêu rõ: Việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận.

Ngoài ra tại khoản 1, Điều 38, Luật Hôn nhân và gia đình 2014 cũng quy định, trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có quyền thỏa thuận chia một phần hoặc toàn bộ tài sản chung, trừ trường hợp quy định tại Điều 42 của Luật này; nếu không thỏa thuận được thì có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.

Do đó, vợ chồng hoàn toàn có thể xác lập thỏa thuận về việc chuyển tài sản chung thành tài sản riêng của vợ, chồng và thực hiện theo thỏa thuận này.

3.3. Thỏa thuận tài sản riêng vợ chồng bị vô hiệu trong trường hợp nào?

          Căn cứ vào Điều 50 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, thỏa thuận về chế độ tài sản riêng vợ chồng sẽ mất hiệu lực trong 03 trường hợp dưới đây:

• Không tuân thủ điều kiện có hiệu lực của giao dịch được quy định tại Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan;
• Vi phạm một trong các quy định tại các Điều 29, 30, 31 và 32 của Luật này;
• Nội dung của thỏa thuận vi phạm nghiêm trọng quyền được cấp dưỡng, quyền được thừa kế và quyền, lợi ích hợp pháp khác của cha, mẹ, con và thành viên khác của gia đình.

3.4. Mua đất bằng tài sản riêng thì chia thế nào khi ly hôn?

          Căn cứ Điều 43 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, tài sản riêng của vợ, chồng bao gồm “Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của vợ, chồng cũng là tài sản riêng của vợ, chồng”. Do đó, đối với mảnh đất mua bằng tài sản riêng thì người vợ, chồng đó hoàn toàn có quyền đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và vẫn được coi là tài sản riêng của vợ, chồng khi ly hôn. Tuy nhiên, để phòng tránh các tranh chấp có thể phát sinh trong tương lai, bạn nên lưu giữ các hồ sơ, giấy tờ chứng minh việc bạn sở hữu mảnh đất hoàn toàn dựa trên số tiền có được từ tài sản riêng như các biên lai thu nộp tiền, hợp đồng mua bán.

3.5. Khi ly hôn, vợ có phải trả tiền lương đã giữ của chồng không?

Hai vợ chồng đang đối diện với tình huống ly hôn, nảy sinh nghi vấn về việc liệu vợ có phải trả lại tiền lương đã cầm của chồng theo quy định mới nhất hay không. Theo Điều 33 của Luật Hôn nhân và gia đình 2014, tài sản chung của vợ chồng bao gồm các loại tài sản và thu nhập được tạo ra từ lao động, sản xuất, kinh doanh, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng, và thu nhập hợp pháp khác trong thời kỳ hôn nhân.

Số tiền lương mà chồng đã kiếm được trong thời kỳ hôn nhân được xem là tài sản chung, và nó được sử dụng để đáp ứng nhu cầu gia đình và thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng. Điều này có nghĩa là việc sử dụng số tiền lương để chi trả cho gia đình là một phần của quy định về tài sản chung của vợ chồng.

Bên cạnh đó, quy định trong Điều 213 của Bộ luật Dân sự 2015 cũng mô tả rõ về sở hữu chung của vợ chồng. Theo đó, vợ chồng có quyền ngang nhau trong việc chiếm hữu, sử dụng, và định đoạt tài sản chung. Thậm chí, họ có thể thỏa thuận hoặc ủy quyền cho nhau quyền này.

Do đó, nếu trong trường hợp ly hôn, chồng kiện vợ về việc chiếm giữ tài sản thì không có căn cứ pháp lý cho việc này. Khi kết hôn, nếu có thỏa thuận, dù là bằng miệng, về việc vợ nhận và giữ lương của chồng, thì thỏa thuận này có thể được coi là hợp pháp và có hiệu lực. Trong trường hợp này, yêu cầu của chồng về việc trả lại tiền lương không phù hợp với quy định của pháp luật và không có căn cứ sơ bộ để xác định là hợp lý.