Với tóm tắt lý thuyết Tin học lớp 10 Bài 1: Thông tin và xử lí thông tin sách Kết nối tri thức hay, chi tiết giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Tin học 10.

Tin học lớp 10 Bài 1: Thông tin và xử lí thông tin

A. Lý thuyết Tin học 10 Bài 1: Thông tin và xử lí thông tin

1. Thông tin và dữ liệu

a) Quá trình xử lí thông tin

- Thông tin là tất cả những gì mang lại cho chúng ra hiểu biết, gắn với quá trình nhận thức.

- Quá trình xử lí thông tin của máy tính gồm các bước sau:

+ Bước 1: Tiếp nhận dữ liệu

Máy tính tiếp nhận dữ liệu theo hai cách thường gặp:

Cách 1: Từ các thiết bị, ví dụ tệp hình ảnh từ máy quét là dữ liệu.

Cách 2: Từ bàn phím do con người nhập, ví dụ khi soạn một văn bản, thông tin của người nhập thành dữ liệu.

+ Bước 2: Xử lí dữ liệu

Ví dụ, từ nhiệt độ trung bình của nhiều năm gần đây, các phần mềm chuyên dụng có thể cho chúng ra biết khuynh hướng Trái đất đang nóng dần lên.

+ Bước 3: Đưa ra kết quả

Máy tính có thể đưa ra theo hai cách:

Cách 1: Dữ liệu được thể hiện dưới dạng văn bản, âm thanh, … mà con người có thể hiểu được.

Cách 2: Lưu dữ liệu lên một vật mang tin như thẻ nhớ hoặc chuyển thành dữ liệu đầu vào cho một hoạt động xử lí khác.

- Dữ liệu được thể hiện dưới dạng văn bản, âm thanh, hình ảnh, … mà con người có thể hiểu được.

- Lưu dữ liệu lên một vật mang tin như thẻ nhớ hoặc chuyển thành dữ liệu đầu vào cho một hoạt động xử lí khác.

b) Phân biệt dữ liệu và thông tin

- Trong tin học, dữ liệu là thông tin đã được đưa vào máy tính để máy tính có thể nhận biết và xử lí được.

- Thông tin là ý nghĩa của số liệu.

- Thông tin và dữ liệu độc lập tương đối với nhau:

- Có thể có nhiều loại dữ liệu khác nhau của một thông tin như bài vở, tệp bài soạn đều là dữ liệu của một bài giảng.

- Nếu dữ liệu không đầy đủ thì không xác định được chính xác thông tin.

Ví dụ: Dữ liệu “39^oC” trong một bộ dữ liệu về thời tiết mang thông tin “trời rất nóng” nhưng dữ liệu “39^oC” trong một bộ dữ liệu về bệnh án lại mang thông tin “sốt cao”.

⇒ Như vậy, thông tin có tính toàn vẹn, được hiểu đúng khi có đầy đủ số liệu, nếu thiếu dữ liệu thì có thể làm thông tin bị sai hoặc không xác định được.

- Với cùng bộ dữ liệu, cách xử lí khác nhau có thể đem lại thông tin khác nhau.

Ví dụ: Thời tiết của một ngày có thể được tổng hợp theo vùng để biết phân bố lượng mưa trong ngày hoặc làm cơ sở để dự báo thời tiết ngày hôm sau.

- Việc xử lí các bộ dữ liệu khác nhau cũng có thể đưa đến cùng một thông tin.

Ví dụ: Xử lí dữ liệu về băng tan Bắc Cực hay cường độ bão nhiệt đới đều có thể kết luận sự nóng lên của Trái Đất.

2. Đơn vị lưu trữ dữ liệu

- Máy tính không truy cập trong bộ nhớ tới từng bit mà truy cập theo từng nhóm bit.

- Các máy tính ngày nay đều tổ chức trong thành những đơn vị lưu trữ có độ dài bằng bội của byte như 2, 5 hay 8 byte.

- Các đơn vị đo dữ liệu hơn kém nhau 2¹⁰=1024 lần.

Bảng 1: Các đơn vị lưu trữ dữ liệu

3. Lưu trữ, xử lí và truyền thông bằng thiết bị số

- Thiết bị số bao gồm bộ thu phát wifi, máy tính xách tay, …

- Thiết bị số có các ưu điểm:

+ Giúp xử lí thông tin với năng suất rất cao và ổn định.

+ Có khả năng lưu trữ với dụng lượng lớn, giá thành rẻ, tìm kiếm nhanh và dễ dàng.

+ Có khả năng truyền tin với tốc độ rất lớn.

+ Giúp thực hiện tự động, chính xác, chi phí thấp và tiện lợi hơn một số việc.

B. Bài tập trắc nghiệm Tin học 10 Bài 1: Thông tin và xử lí thông tin

Câu 1. Phát biểu nào sau đây là phù hợp nhất về khái niệm bit?

A. Chính chữ số 1.

B. Một số có 1 chữ số.

C. Đơn vị đo khối lượng kiến thức.

D. Đơn vị đo lượng thông tin.

Câu 2. Mã hoá thông tin có mục đích gì?

A. Để thay đổi lượng thông tin.

B. Để chuyển thông tin về dạng câu lệnh của ngôn ngữ máy.

C. Làm cho thông tin phù hợp với dữ liệu trong máy.

D. Cả A, B, C đều đúng.

Câu 3. Đơn vị đo lượng thông tin cơ sở là:

A. Bit.

B. GHz.

C. GB.

D. Byte.

Câu 4. Bản chất quá trình mã hóa thông tin?

A. Chuyển dãy hệ nhị phân về hệ đếm khác.

B. Đưa thông tin vào máy tính.

C. Chuyển thông tin về bit nhị phân.

D. Nhận dạng thông tin.

Câu 5. Chọn phát biểu đúng trong các câu sau:

A. Dữ liệu là thông tin.

B. RAM là bộ nhớ ngoài.

C. Đĩa mềm là bộ nhớ trong.

D. Một byte có 8 bits.

Câu 11. 1 byte có thể biểu diễn ở bao nhiêu trạng thái khác nhau:

A. 65536.

B. 256.

C. 255.

D. 8.

Câu 12. Chọn câu đúng trong các câu dưới đây?

A. Dữ liệu là thông tin đã được đưa vào trong máy tính.

B. CPU là vùng nhớ đóng vai trò trung gian giữa bộ nhớ và các thanh ghi.

C. Đĩa cứng là bộ nhớ trong.

D. 8 bytes = 1 bit.

Câu 13. Hãy chọn phương án ghép đúng: Hệ đếm nhị phân được sử dụng phổ biến trong tin học vì…. 

A. Dễ biến đổi thành dạng biểu diễn trong hệ đếm 10.

B. Là số nguyên tố chẵn duy nhất.

C. Một mạch điện có hai trạng thái (có điện/không có điện) có thể dùng để thể hiện tương ứng "1", "0".

D. Dễ dùng.

Câu 14. Chọn phát biểu sai trong các câu sau:

A. Máy tính xử lí đồng thời nhiều byte chứ không xử lí từng byte.

B. Các bộ phận của máy tính nối với nhau bởi các dây dẫn gọi là các tuyến.

C. Máy tính xử lí đồng thời một dãy bit chứ không xử lí từng bit.

D. Modem là một thiết bị hỗ trợ cho cả việc đưa thông tin vào và lấy thông tin ra.

Câu 15. Hãy chọn phương án ghép đúng: Mã hóa thông tin thành dữ liệu là quá trình…

A. Chuyển thông tin bên ngoài thành thông tin bên trong máy tính.

B. Chuyển thông tin về dạng mà máy tính có thể xử lí được.

C. Chuyển thông tin về dạng mã ASCII.  

D. Thay đổi hình thức biểu diễn để người khác không hiểu được.