Với giải sách bài tập Lịch sử 11 Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á sách Kết nối tri thức hay, chi tiết giúp học sinh dễ dàng xem và so sánh lời giải từ đó biết cách làm bài tập trong SBT Lịch sử 11. Mời các bạn đón xem:
Sách bài tập Lịch sử 11 Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á
Bài tập 1 trang 22 SBT Lịch Sử 11: Hãy xác định chỉ một ý trả lời đúng cho các câu từ 1 đến 12 dưới đây.
A. Phi-líp-pin.
B. Xiêm (Thái Lan).
C. Xin-ga-po.
D. Miến Điện (Mi-an-ma).
Lời giải:
Đáp án đúng là: B
Câu 2 trang 22 SBT Lịch Sử 11: Thực dân phương Tây xâm lược Đông Nam Á trong bối cảnh nào dưới đây?
A. Phần lớn các nước Đông Nam Á bước vào thời kì suy thoái, khủng hoảng.
B. Tất cả các nước Đông Nam Á bước vào thời kì suy thoái, khủng hoảng.
C. Các nước Đông Nam Á bước vào thời kì phát triển thịnh đạt.
D. Các nước Đông Nam Á có nền kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
A. Khu vực giàu tài nguyên.
B. Có nguồn hương liệu và hàng hoá phong phú.
C. Nằm trên tuyến đường biển huyết mạch.
D. Cư dân có truyền thống lao động cần cù, chăm chỉ.
Lời giải:
Đáp án đúng là: D
A. Da-ga-hô.
B. La-pu-la-pu.
C. Hô-xê Ri-dan.
D. Bô-ni-pha-xi-ô.
Lời giải:
Đáp án đúng là: B
A. Hà Lan.
B. Bồ Đào Nha.
C. Tây Ban Nha.
D. Mỹ.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
A. Hà Lan.
B. Bồ Đào Nha.
C. Tây Ban Nha.
D. Anh.
Lời giải:
Đáp án đúng là: D
A. Phi-líp-pin, Bru-nây, Xin-ga-po.
B. Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia.
C. Xiêm (Thái Lan), In-đô-nê-xi-a.
D. Ma-lai-xi-a, Miến Điện (Mi-an-ma).
Lời giải:
Đáp án đúng là: B
A. Chính sách “chia để trị”.
B. Chính sách “đồng hoá văn hoá”.
C. Chính sách ngoại giao mềm dẻo.
D. Chính sách bóc lột, khai thác thuộc địa.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
A. Vận động xoá bỏ những tập tục lạc hậu.
B. Mở trường học, xoá nạn mù chữ cho nhân dân thuộc địa.
C. Nghiêm cấm các tệ nạn xã hội như: rượu chè, cờ bạc, mê tín dị đoan.
D. Kìm hãm người dân thuộc địa trong tình trạng lạc hậu, nghèo đói.
Lời giải:
Đáp án đúng là: D
A. Vẫn duy trì các thế lực phong kiến địa phương như một công cụ để thi hành tin chính sách cai trị.
B. Chỉ có đại diện chính quyền thực dân mới được thi hành chính sách cai trị.
C. Sử dụng quân đội từ chính quốc để bảo vệ bộ máy cai trị thực dân.
D. Thiết lập nền thống trị bằng hình thức giống nhau.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
A. Chú trọng mở mang các ngành công nghiệp nặng.
B. Thi hành chính sách thuế khoá nặng nề.
C. Cướp ruộng đất để lập đồn điền, bóc lột sức người.
D. Khai thác triệt để tài nguyên, sản phẩm nông nghiệp.
Lời giải:
Đáp án đúng là: A
A. Ra-ma IV.
B. Ra-ma III.
C. Ra-ma V.
D. Ra-ma I.
Lời giải:
Đáp án đúng là: C
1. Trong khi hầu hết các nước trong khu vực Đông Nam Á đều trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây, chỉ có Xiêm là nước giữ được nền độc lập hoàn toàn.
2. Sự kiện mở đầu cho quá trình xâm lược và thống trị kéo dài nhiều thế kỉ của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á đó là thực dân Bồ Đào Nha tấn công xâm lược Ma-lắc-ca vào năm 1511.
3. Giữa thế kỉ XVI, thực dân Tây Ban Nha xâm lược và thống trị In-đô-nê-xi-a.
4. Đầu thế kỉ XX, toàn bộ vùng lãnh thổ ngày nay của Ma-lai-xi-a, Xin-ga-po, Bru-nây đều rơi vào tay người Anh.
5. Thực dân Anh sau hơn 60 năm mới chiếm được Miến Điện (Mi-an-ma), thực dân Pháp sau 26 năm (1858 - 1884) mới hoàn thành việc xâm chiếm ba nước Đông Dương.
6. Hải quân Anh tiến vào hải cảng ở Y-an-gun, mở đầu xâm lược Miến Điện vào năm 1824.
7. Để bảo vệ độc lập, Chính phủ Xiêm kí các hiệp ước với nội dung đồng ý cắt một số vùng lãnh thổ thuộc ảnh hưởng của Xiêm ở Lào, Cam-pu-chia cho Pháp (1907) và ở Mã Lai cho Anh (1909).
Lời giải:
- Các câu đúng là: 2, 4, 6, 7.
- Các câu sai là:
+ Câu số 1 (Xiêm mặc dù không trở thành thuộc địa nhưng vẫn bị lệ thuộc vào thực dân phương Tây)
+ Câu số 3 (Thực dân Tây Ban Nha xâm lược và thống trị Phi-líp-pin)
+ Câu số 5 (Thực dân Pháp phải đến năm 1893 mới hoàn thành việc xâm thi chiếm ba nước Đông Dương).
Lời giải:
Ghép các thông tin theo thứ tự sau:
|
1 - d; |
1 - d; |
1 - d; |
1 - d; |
1 - d; |
Bài tập 4 trang 25 SBT Lịch Sử 11: Khai thác tư liệu 1, 2 và các hình sau.
Em hãy
Lời giải:
Những cụm từ thể hiện chính sách cai trị của thực dân phương Tây đối với các nước Đông Nam Á:
- Trong tư liệu 1: khai thác, vơ vét và bòn rút... bằng chính sách thuế khoá; cướp ruộng đất lập đồn điền, bóc lột sức người, khai thác tài nguyên; khai thác triệt để sản phẩm nông nghiệp, tiếp tục đầu tư để bóc lột lâu dài,...
- Trong tư liệu 2: họ phải đổ mồ hôi, sôi nước mắt trong những lao tác nặng nhọc nhất và bạc bẽo nhất để kiếm sống một cách chật vật, để nuôi mọi ngân quỹ của chính quyền, chiếm đoạt toàn bộ xuất nhập khẩu và tất cả các ngành nghề béo bở nhất, bóc lột trang tráo trong cảnh dốt nát và nghèo khốn nhân dân
Lời giải:
Chính sách cai trị của thực dân phương Tây đã tác động tiêu cực đến các nước Đông Nam Á trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá - giáo dục.
- Về chính trị:
+ Từ các quốc gia độc lập, có chủ quyền, các nước Đông Nam Á đã trở thành thuộc địa hoặc bị lệ thuộc về chính trị vào các nước thực dân phương Tây.
+ Quyền lực chính trị nằm trong tay chính quyền thực dân. Một bộ phận lực lượng phong kiến ở các nước Đông Nam Á bị biến thành tay sai, công cụ thống trị và bóc lột của thực dân phương Tây.
- Về kinh tế:
+ Tài nguyên thiên nhiên vơi cạn; nhân công bị bóc lột kiệt quệ;
+ Các nước Đông Nam Á bị biến thành thị trường cung cấp nguyên - nhiên liệu, nhân công và tiêu thụ hàng hóa độc chiếm của thực dân phương Tây.
+ Kinh tế các nước thuộc địa bị kìm hãm, phụ thuộc vào kinh tế các nước thực dân xâm lược; sự phát triển chỉ mang tính chất cục bộ ở một số địa phương, về cơ bản, kinh tế Đông Nam Á vẫn lạc hậu, phát triển thiếu đồng bộ, mất cân đối.
- Về văn hóa - giáo dục:
+ Đại bộ phận dân cư vẫn trong tình trạng nghèo đói, lạc hậu, trình độ dân trí thấp.
+ Nhiều giá trị văn hóa truyền thống của các nước Đông Nam Á bị xói mòn; trong xã hội tồn tại phổ biến nhiều hủ tục, tệ nạn xã hội.
|
Chính sách về chính trị |
Chính sách về kinh tế |
Chính sách về văn hoá - xã hội |
|
|
|
|
Lời giải:
|
Chính sách về chính trị |
Chính sách về kinh tế |
Chính sách về văn hoá - xã hội |
|
- Thiết lập bộ máy cai trị trực tiếp/ gián tiếp. - Chính sách “chia để trị”. - Đàn áp sự phản kháng của người dân thuộc địa. |
- Vơ vét tài nguyên. - Bóc lột nhân công. - Độc chiếm thị trường tiêu thụ. |
- Thi hành chính sách “ngu dân” - Làm xói mòng các giá trị văn hóa truyền thống của cư dân Đông Nam Á. |
Bài tập 6 trang 26 SBT Lịch Sử 11: Quan sát hình bên, em hãy:
Câu 6.1 trang 26 SBT Lịch Sử 11: Giới thiệu một số nét chính về nhân vật trong hình.
Lời giải:
- Rama V, cũng được gọi là Chulalongkorn Đại đế (20 tháng 9 năm 1853 - 23 tháng 10 năm 1910) là vị vua thứ năm của nhà Chakri trong lịch sử Thái Lan.
- Ông được xem là một trong những ông vua kiệt xuất của vương quốc Xiêm La và cũng được thần dân gọi là “Đức vua vĩ đại kính yêu”.
Lời giải:
Vua Ra-ma V (Chu-la-long-kon) đã tiến hành hàng loạt cải cách quan trọng về kinh tế, xã hội, hành chính, giáo dục, ngoại giao,... ở Xiêm trong thời kì trị vì của mình. Những chính sách quan trọng về kinh tế đã góp phần giải phóng lao động, thúc đẩy sản xuất phát triển, mở cửa cho hàng hoá xuất khẩu... Việc thi hành hàng loạt biện pháp cải cách hành chính, luật pháp, quân sự, giáo dục theo kiểu phương Tây đã đưa đất nước phát triển nhanh chóng theo hướng tư bản chủ nghĩa. Từ những thành tựu của công cuộc cải cách, chính phủ Xiêm thực hiện chính sách ngoại giao mềm dẻo nhằm giữ vững nền độc lập và chủ quyền đất nước, ứng phó hiệu quả trước làn sóng xâm lược của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á.
Lời giải:
Chính sách cai trị của thực dân phương Tây đã tác động tiêu cực đến các nước Đông Nam Á trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hoá - giáo dục.
Về chính trị: Từ các quốc gia độc lập, có chủ quyền, các nước Đông Nam Á đã trở thành thuộc địa hoặc bị lệ thuộc về chính trị vào các nước thực dân phương Tây. Quyền lực chính trị nằm trong tay chính quyền thực dân. Một bộ phận lực lượng phong kiến ở các nước Đông Nam Á bị biến thành tay sai, công cụ thống trị và bóc lột của thực dân phương Tây.
Về kinh tế: Tài nguyên thiên nhiên vơi cạn; nhân công bị bóc lột kiệt quệ; Các nước Đông Nam Á bị biến thành thị trường cung cấp nguyên - nhiên liệu, nhân công và tiêu thụ hàng hóa độc chiếm của thực dân phương Tây. Kinh tế các nước thuộc địa bị kìm hãm, phụ thuộc vào kinh tế các nước thực dân xâm lược; sự phát triển chỉ mang tính chất cục bộ ở một số địa phương, về cơ bản, kinh tế Đông Nam Á vẫn lạc hậu, phát triển thiếu đồng bộ, mất cân đối.
Về văn hóa - giáo dục: Đại bộ phận dân cư vẫn trong tình trạng nghèo đói, lạc hậu, trình độ dân trí thấp. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống của các nước Đông Nam Á bị xói mòn; trong xã hội tồn tại phổ biến nhiều hủ tục, tệ nạn xã hội.
Lời giải:
- Đồng ý với ý kiến vì: Công cuộc cải cách khá toàn diện của Xiêm đã góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển, mở cửa cho hàng hoá xuất khẩu,... đưa Vương quốc Xiêm phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa, từng bước hội nhập với thế giới trong những thập niên tiếp theo. Trên cơ sở những thành tựu của công cuộc cải cách, Xiêm có thực lực để thực hiện đường lối ngoại giao mềm dẻo, nhằm giữ vững nền độc lập và chủ quyền đất nước, không bị rơi vào tình trạng thuộc địa.
Xem thêm các bài giải SBT Lịch sử lớp 11 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:
Bài 4: Sự phát triển của chủ nghĩa xã hội từ sau chiến tranh thế giới thứ hai đến nay
Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á
Bài 6: Hành trình đi đến độc lập dân tộc ở Đông Nam Á
Bài 7: Khái quát về chiến tranh bảo vệ tổ quốc trong lịch sử Việt Nam
Lý thuyết Lịch sử 11 Bài 5: Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á
I. Quá trình xâm lược và cai trị của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á
1. Quá trình xâm lược
- Từ đầu thế kỉ XVI, các nước phương Tây bắt đầu mở rộng quá trình xâm nhập vào các nước Đông Nam Á. Trong thời gian đầu, quá trình này được tiến hành thông qua các hoạt động buôn bán và truyền giáo. Thông qua các thương điểm, các nước châu Âu mở rộng giao thương và từng bước chuẩn bị cho quá trình xâm lược.
- Quá trình xâm lược của thực dân phương Tây diễn ra trong bối cảnh phần lớn các nước Đông Nam Á bước vào thời kì suy thoái, khủng hoảng của chế độ phong kiến về chính trị, kinh tế, xã hội, với nhiều cuộc nổi dậy nhất là của nông dân.
* Đối với Đông Nam Á hải đảo
- Các nước Đông Nam Á hải đảo là đối tượng đầu tiên thu hút sự chú ý của thực dân phương Tây, bởi đây là khu vực giàu tài nguyên, có nguồn hương liệu và hàng hoá phong phú, nhiều thương cảng sầm uất nằm trên tuyến đường biển huyết mạch nối liền phương Đông và phương Tây.
+ Giữa thế kỉ XVI, Philíppin chính thức bị thực dân Tây Ban Nha xâm lược và thống trị. Sau cuộc chiến tranh Mỹ - Tây Ban Nha (1898), Philíppin đã trở thành thuộc địa của Mỹ.
+ Cuối thế kỉ XVI, thực dân Hà Lan bắt đầu quá trình xâm nhập Inđônêxia. Nhưng phải đến giữa thế kỉ XIX, trải qua cuộc cạnh tranh quyết liệt với Bồ Đào Nha, Hà Lan mới hoàn thành việc kiểm soát nước này.
+ Đầu thế kỉ XX, toàn bộ vùng lãnh thổ ngày nay của Malaixia, Xingapo, Brunây rơi vào tay người Anh dưới những hình thức cai trị khác nhau.
Thổ dân đảo Mác-tan (Phi-líp-pin) chống trả thực dân Tây Ban Nha (tranh minh họa)
- Trải qua gần 4 thế kỉ (đầu thế kỉ XVI đến đầu thế kỉ XX), bằng những thủ đoạn khác nhau, từ buôn bán, xâm nhập thị trường, đến tiến hành chiến tranh xâm lược và cạnh tranh quyết liệt với nhau, thực dân phương Tây đã hoàn thành quá trình xâm lược các nước Đông Nam Á hải đảo.
* Đối với Đông Nam Á lục địa
- Quá trình xâm lược của thực dân phương Tây đối với các quốc gia Đông Nam Á lục địa bắt đầu vào thế kỉ XIX, muộn hơn so với các nước Đông Nam Á hải đảo:
+ Thực dân Anh sau hơn 60 năm (1824 - 1885), tiến hành ba cuộc chiến tranh mới chiếm được Miến Điện (Mianma).
+ Thực dân Pháp phải trải qua cuộc chiến tranh xâm lược kéo dài gần nửa thế kỉ (1858 - 1893) mới hoàn thành việc xâm chiếm ba nước Đông Dương.
Thực dân Pháp tấn công Đà Nẵng (1858) mở đầu cho quá trình xâm lược Việt Nam
- Đến đầu thế kỉ XX, các nước thực dân phương Tây đã hoàn thành quá trình thôn tính Đông Nam Á. Hầu hết các nước trong khu vực đều trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây.
- Vương quốc Xiêm (Thái Lan) tuy vẫn giữ được nền độc lập nhưng bị lệ thuộc vào nước ngoài về nhiều mặt và trở thành “vùng đệm” giữa khu vực thuộc địa của Anh và Pháp.
2. Chính sách cai trị
- Về chính trị:
+ Sau khi hoàn thành quá trình xâm lược, thực dân phương Tây tiến hành thiết lập nền thống trị ở Đông Nam Á dưới những hình thức khác nhau, nhưng đều có điểm chung là: bên cạnh chính quyền thực dân, các thế lực phong kiến địa phương vẫn được duy trì như một công cụ để thi hành chính sách cai trị thuộc địa.
+ Về hình thức cai trị, dù các nước thực dân áp đặt hình thức cai trị trực tiếp hay gián tiếp, nhưng các quyền hành chính, lập pháp, tư pháp, ngoại giao, quân sự... của các thuộc địa đều tập trung trong tay một đại diện của chính quyền thực dân.
+ Chính sách “chia để trị” là phương thức phổ biến được thực dân phương Tây sử dụng nhằm chia rẽ, làm suy yếu sức mạnh dân tộc của các nước Đông Nam Á.
+ Chính quyền thực dân chú trọng việc xây dựng và sử dụng lực lượng quân đội người bản địa để bảo vệ bộ máy cai trị và đàn áp sự phản kháng của người dân thuộc địa.
- Về kinh tế: Chính quyền thực dân thực hiện chính sách bóc lột, khai thác các thuộc địa, biến các nước trong khu vực thành nơi cung cấp nguồn nguyên liệu và thị trường tiêu thụ hàng hoá, phục vụ lợi ích cho chính quốc.
Thực dân phương Tây cướp đoạt ruộng đất của nhân dân thuộc địa (tranh minh họa)
- Về văn hoá - xã hội:
+ Thực dân phương Tây đã tìm mọi cách kìm hãm người ở các nước thuộc địa trong tình trạng lạc hậu, nghèo đói;
+ Làm xói mòn giá truyền thống của các quốc gia Đông Nam Á.
II. Công cuộc cải cách ở Vương quốc Xiêm
1. Bối cảnh
- Vào giữa thế kỉ XIX, Vương quốc Xiêm đứng trước sự đe dọa xâm lược của thực dân phương Tây.
- Từ năm 1851, vua Ra-ma IV đã tiến hành cải cách, chủ trương mở cửa buôn bán với nước ngoài. Đặc biệt, từ năm 1868, dưới thời vua Ra-ma V, Xiêm đã tiến hành hàng loạt cải cách quan trọng về ngoại giao, kinh tế, xã hội, hành chính, giáo dục....
2. Nội dung cải cách
- Về kinh tế:
+ Trong nông nghiệp, năm 1874, Chính phủ Xiêm đã áp dụng biện pháp miễn trừ và giảm thuế nông nghiệp, tạo điều kiện cho việc khai khẩn đất mới; đến đầu thế kỉ XX, ban hành những quy định quản lí ruộng đất hiện đại.
+ Trong công nghiệp, Chính phủ thực hiện chính sách khuyến khích đầu tư vào các ngành công nghiệp, đường sắt,..
- Về hành chính: Từ năm 1892, Ra-ma V tiến hành cải cách hành chính theo mô hình phương Tây.
- Về giáo dục: Công tác giáo dục được nhà vua đặc biệt chú trọng. Năm 1898, nhà vua cho công bố Chương trình giáo dục đầu tiên ở Xiêm.
- Về ngoại giao:
+ Năm 1897, Rama V tiến hành chuyến công du sang các nước châu Âu, gặp gỡ đại diện các chính phủ Anh, Pháp, Đức, Nga, nhằm mục tiêu xóa bỏ các hiệp ước bất bình đẳng đã kí trước đó.
+ Đầu thế kỉ XX, Chính phủ Xiêm kí một số hiệp ước với nội dung đồng ý cắt một số vùng lãnh thổ thuộc ảnh hưởng của Xiêm ở Lào, Campuchia, Mã Lai cho Pháp và Anh để bảo vệ nền độc lập của nước mình.
3. Kết quả, ý nghĩa
- Góp phần giải phóng sức lao động, thúc đẩy sản xuất phát triển, mở cửa cho hàng hoá xuất khẩu..., đưa Vương quốc Xiêm phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa, từng bước hội nhập với thế giới trong những thập niên tiếp theo.
- Chính phủ Xiêm có thực lực để thực hiện đường lối ngoại giao mềm dẻo, nhằm giữ vững nền độc lập và chủ quyền đất nước, không bị rơi vào tình trạng thuộc địa như những nước còn lại ở Đông Nam Á.
=> Như vậy, trong bối cảnh hầu hết các quốc gia trong khu vực đều trở thành thuộc địa của thực dân phương Tây, công cuộc cải cách để hiện đại hóa, tăng cường sức mạnh đất nước như Vương quốc Xiêm đã tiến hành chính là một trong những con đường ứng phó hiệu quả với làn sóng xâm lược của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á.
CÔNG TY TNHH ĐẦU TƯ VÀ DỊCH VỤ GIÁO DỤC VIETJACK
- Người đại diện: Nguyễn Thanh Tuyền
- Số giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: 0108307822, ngày cấp: 04/06/2018, nơi cấp: Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội.
© 2021 Vietjack. All Rights Reserved.
