1. Khái niệm nguồn lực

2. Phân loại nguồn lực

Câu hỏi trang 66 Địa Lí 10: Đọc thông tin và quan sát hình 18.1, hình 18.2, hãy cho biết thế nào là nguồn lực và căn cứ để phân chia nguồn lực.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin trong mục “Khái niệm nguồn lực” và “Phân loại nguồn lực”, quan sát hình 18.1 và 18.2.

Trả lời:

- Nguồn lực là tổng thể vị trí địa lí, các nguồn tài nguyên thiên nhiên, hệ thống tài sản quốc gia, nguồn nhân lực, đường lối chính sách, vốn, thị trường,… ở cả trong nước và ngoài nước có thể được khai thác nhằm phục vụ cho việc phát triển kinh tế của một lãnh thổ nhất định.

- Có nhiều cách phân loại nguồn lực: nguồn gốc hình thành, phạm vi lãnh thổ, tính chất…

=> Nguồn gốc hình thành, phạm vi lãnh thổ là 2 cách phân loại phổ biến hiện nay.

3. Vai trò của nguồn lực đối với phát triển kinh tế

Câu hỏi trang 66 Địa Lí 10: Đọc thông tin, hãy lấy ví dụ về vai trò của nguồn lực tự nhiên hoặc nguồn lực kinh tế xã hội đối với phát triển kinh tế.

Phương pháp giải:

Đọc thông tin trong mục “Vai trò của nguồn lực đối với phát triển kinh tế” và hiểu biết bản thân.

Trả lời:

- Ví dụ vai trò nguồn lực tự nhiên: Vùng trung du và miền núi Bắc Bộ (Việt Nam) có nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào, phong phú, tạo điều kiện phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản làm nguồn nguồn nguyên, nhiên liệu cho các ngành công nghiệp khác và xuất khẩu thu ngoại tệ, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế của vùng và quốc gia.

- Ví dụ vai trò nguồn lực kinh tế - xã hội: Nhật Bản là một quốc gia nghèo tài nguyên nhưng nền kinh tế lại rất phát triển do yếu tố con người (nguồn lao động) đã quyết định việc sử dụng có hiệu quả các nguồn lực khác.

Luyện tập và Vận dụng (trang 66)

Luyện tập 1 trang 66 Địa Lí 10: Lựa chọn một nguồn lực để phân tích ảnh hưởng của nó tới phát triển kinh tế - xã hội.

Phương pháp giải:

- Dựa vào kiến thức đã học về vai trò của nguồn lực đối với phát triển kinh tế.

- Chọn 1 trong 3 nguồn lực: vị trí địa lí, nguồn lực tự nhiên hoặc nguồn lực kinh tế - xã hội để phân tích ảnh hưởng của nó tới phát triển kinh tế - xã hội.

Trả lời:

Ảnh hưởng của nguồn lực kinh tế - xã hội tới phát triển kinh tế - xã hội:

- Vai trò quyết định đối với sự phát triển kinh tế.

- Nguồn lao động là nguồn lực quan trọng nhất của quá trình sản xuất, quyết định việc tổ chức sử dụng có hiệu quả các nguồn lực khác.

=> Người lao động tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất, chất lượng lao động quyết định đến chất lượng sản phẩm, máy móc không thể thay thế hoàn toàn con người.

- Vốn đầu tư là cơ sở để mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao trình độ khoa học - công nghệ, tăng tích lũy cho nền kinh tế.

- Khoa học - công nghệ giúp tăng năng suất lao động, hiệu quả sử dụng vốn, nâng cao công suất sử dụng máy móc, góp phần mở rộng sản xuất.

Vận dụng 2 trang 66 Địa Lí 10: Phân tích một nguồn lực có tác động nổi bật đối với sự phát triển kinh tế ở tỉnh/thành phố nơi em sinh sống hoặc học tập.

Phương pháp giải:

Dựa vào hiểu biết thực tế của bản thân kết hợp kiến thức đã học về vai trò của nguồn lực đối với phát triển kinh tế.

Lý thuyết Địa Lí 10 Bài 18: Các nguồn lực phát triển kinh tế

I. Khái niệm nguồn lực

- Nguồn lực là tổng thể vị trí địa lí, các nguồn tài nguyên thiên nhiên, hệ thống tài sản quốc gia, nguồn nhân lực, đường lối chính sách, vốn, thị trường,... ở cả trong nước và ngoài nước có thể được khai thác nhằm phục vụ cho việc phát triển kinh tế của một lãnh thổ nhất định.

II. Phân loại nguồn lực

- Có nhiều cách phân loại nguồn lực khác nhau, như: phân loại theo nguồn gốc hình thành, phân loại theo phạm vi lãnh thổ, phân loại theo tính chất,...

- Cách phân loại phổ biến hiện nay là căn cứ vào phạm vi lãnh thổ và nguồn gốc hình thành.

a. Phân loại nguồn lực theo phạm vi lãnh thổ

- Nguồn lực trong nước, gồm:

+ Tài nguyên thiên nhiên

+ Nguồn lao động

Lực lượng lao động là một trong những nguồn lực trong nước

+ Nguồn đầu tư

+ Khoa học - công nghệ

+ Lịch sử - văn hóa

+ Hệ thống tài sản quốc gia

+ Đường lối chính sách

+ Thị trường trong nước

Thị trường trong nước (minh họa)

- Nguồn lực ngoài nước, gồm:

+ Vốn đầu tư nước ngoài

+ Lao động nước ngoài

+ Tri thức, kinh nghiệm tổ chức và quản lí

+ Khoa học - công nghệ

+ Thị trường ngoài nước

b. Phân loại nguồn lực theo nguồn gốc hình thành

- Nguồn lực về vị trí địa lí, gồm: tự nhiên; kinh tế; chính trị…

- Nguồn lực về tự nhiên, gồm: đất; địa hình; khoáng sản; khí hậu; nước; sinh vật…

- Nguồn lực về kinh tế - xã hội, gồm:

+ Nguồn lao động

+ Nguồn vốn đầu tư

+ Thị trường

+ Khoa học - công nghệ

+ Thương hiệu quốc gia

+ Lịch sử - văn hóa

+ Đường lối chính sách

III. Vai trò của nguồn lực đối với phát triển kinh tế

Nguồn lực đóng vai trò là động lực chính cho sự phát triển kinh tế của mỗi nước.

- Vị trí địa lí có vai trò quan trọng trong giao lưu, hợp tác, phát triển kinh tế,... giữa các nước.

- Nguồn lực tự nhiên tạo điều kiện cần thiết cho quá trình sản xuất, góp phần tích luỹ vốn, thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

- Nguồn lực kinh tế - xã hội có vai trò quyết định đối với phát triển kinh tế.

+ Nguồn lao động là nguồn lực quan trọng nhất của quá trình sản xuất, quyết định việc tổ chức sử dụng có hiệu quả các nguồn lực khác.

+ Vốn đầu tư là cơ sở để mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao trình độ khoa học - công nghệ, tăng tích luỹ cho nền kinh tế.

+ Khoa học - công nghệ giúp tăng năng suất lao động, tăng hiệu quả sử dụng vốn, nâng cao công suất sử dụng máy móc, góp phần mở rộng sản xuất.

Khoa học - công nghệ giúp tăng năng suất lao động

Xem thêm các bài giải SGK Địa lí lớp 10 Cánh diều hay, chi tiết khác:

Bài 17: Phân bố dân cư và đô thị hoá

Bài 19: Cơ cấu kinh tế, tổng sản phẩm trong nước và tổng thu nhập quốc gia

Bài 20: Vai trò, đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố nông nghiệp, lâm nghiệp. thuỷ sản

Bài 21: Địa lí các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản