1. Khái quát về phạm vi Biển Đông 

Biển Đông nằm trong Thái Bình Dương, rộng từ 3°N đến 26°B và 100°Đ đến 121°Đ, diện tích khoảng 3,44 triệu km², lớn thứ hai ở Thái Bình Dương và thứ ba thế giới. Các nước liền kề Biển Đông với Việt Nam bao gồm Trung Quốc, Philippines, Indonesia, Brunei, Malaysia, Singapore, Thái Lan, và Campuchia. Biển Đông khá đóng và kín.

2. Các vùng biển của Việt Nam ở Biển Đông

- Biển Việt Nam có diện tích khoảng 1 triệu km, được chia thành nội thuỷ, lãnh hải, tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và vùng thềm lục địa theo Luật Biển. Đường cơ sở được sử dụng để xác định phạm vi và chiều rộng lãnh hải.

+ Nội thuỷ là bộ phận lãnh thổ của Việt Nam.

+ Lãnh hải là vùng biển 12 hải lí tính từ đường cơ sở ra phía biển. Ranh giới ngoài là biên giới quốc gia.

+ Vùng tiếp giáp lãnh hải là vùng biển 12 hải lí tính từ ranh giới ngoài lãnh hải.

+ Vùng đặc quyền kinh tế là vùng biển 200 hải lí tính từ đường cơ sở.

+ Thềm lục địa Việt Nam là biển và lòng đất dưới đáy biển nằm ngoài lãnh hải, trên toàn bộ phần đất liền, đảo và quần đảo của Việt Nam.

- Nếu mép ngoài của rìa lục địa cách đường cơ sở dưới 200 hải lí thì kéo dài thềm lục địa đến 200 hải lí tính từ đường cơ sở.

- Nếu mép ngoài của rìa lục địa vượt quá 200 hải lí tính từ đường cơ sở, thì kéo dài thêm lục địa tại đó không quá 350 hải lí tính từ đường cơ sở hoặc không quá 100 hải lí tính từ đường động sâu 2.500 m.

- Việt Nam có hai vịnh biển quan trọng là vịnh Thái Lan và vịnh Bắc Bộ.

- Ngày 25-12-2000, Việt Nam và Trung Quốc kí Hiệp định Phân định vịnh Bắc Bộ để xác định biên giới lãnh hải, thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế giữa hai nước.

- Đường phân định vịnh Bắc Bộ giữa Việt Nam và Trung Quốc được xác định qua 21 điểm nổi tuần tự với nhau bằng các đoạn thẳng.

3. Đặc điểm tự nhiên của vùng biển đảo Việt Nam

a) Địa hình

- Các dạng địa hình ven biển nước ta rất đa dạng, bao gồm vịnh cửa sông, bờ biển mài mòn, tam giác châu, các bãi cát phẳng, cồn cát, đầm phá, vũng vịnh nước sâu,...

- Địa hình thềm lục địa tiếp nối với địa hình trên đất liền: nông và bằng phẳng ở phía bắc và phía nam, hẹp và sâu ở miền Trung.

- Địa hình đảo: Nước ta có hệ thống đảo ven bờ tập trung ở vùng biển Quảng Ninh, Hải Phòng, Khánh Hoà, Kiên Giang,... Phú Quốc (Kiên Giang), Cát Bà (Hải Phòng) là các đảo ven bờ có diện tích lớn nhất. Ở phía bắc, quần đảo thường có cấu tạo từ đá vôi với các dạng địa hình các-xtơ. Ở phía nam, nhiều đảo và quần đảo lớn có nguồn gốc hình thành từ san hô.

b) Khí hậu

- Vùng biển đảo nước ta có khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhiệt độ bề mặt nước trung bình năm trên 23°C, biên độ nhiệt độ nhỏ hơn trên đất liền.

- Hướng gió thay đổi theo mùa, gió trên biển mạnh hơn trên đất liền, lượng mưa trên biển nhỏ hơn trên đất liền, nhưng các đảo có lượng mưa lớn hơn.

- Vùng biển nước ta chịu nhiều thiên tai như bão, áp thấp nhiệt đới, lốc,... hàng năm có 3 - 4 cơn bão trực tiếp đổ bộ vào vùng biển Việt Nam.

c) Hải văn

- Độ muối trung bình của vùng biển Việt Nam khoảng 32%% – 33%%, có biến động theo mùa và khu vực.

- Dòng biển ven bờ ở nước ta thay đổi theo mùa, về hướng chảy và cường độ. Dòng biển mùa đông chảy mạnh hơn mùa hạ.

- Trên vùng biển Việt Nam xuất hiện các vùng nước trồi, vận động thẳng đứng và cung cấp dinh dưỡng cho sinh vật biển.

- Chế độ thuỷ triều dọc bờ biển Việt Nam rất đa dạng, bao gồm nhật triều đều, nhật triều không đều, bán nhật triều và bán nhật triều không đều. Độ cao triều thay đổi tùy đoạn bờ biển.