Hoạt động của GV và HS

Kiến thức HS cần nắm

* Hoạt động 1: Tìm hiểu quá trình xâm lược của chủ nghĩa thực dân vào các nước Đông Nam Á

I. Quá trình xâm lược của chủ nghĩa thực dân vào các nước Đông Nam Á

- GV: Dùng lược đồ Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX đàm thoại với HS về tị trí địa lý, lịch sử - văn hóa, vị trí chiến lược của Đông Nam Á

+ Đông Nam Á là một khu vực khá rộng, diện tích khoảng 4 triệu km², gồm 11 nước: Việt Nam, Lào, Cam-pu-chia, Thái Lan, Mianma, Malaixia, Xinggapo, Inđonêxia, Phi-lip-pin, Bru-nay, Đông Timo  với nhiều sự khác biệt về diện tích, dân số, mức sống, là một khu vực giàu tài nguyên.

+ Là một khu vực có lịch sử văn hóa lâu đời

+ Đông Nam Á có vị trí chiến lược quan trọng. Khu vực này từ xa xưa vẫn được coi là “ngã tư đường”, là hành lang, cầu nối giữa Trung Quốc, Nhật Bản với khu vực Tây Á và Địa Trung Hải. Vì vậy mối liên hệ giữa khu vực với thế giới được xác lập ngay từ thời cổ đại, nên khu vực chịu ảnh hưởng lớn từ bên ngoài, nhất là từ Trung Quốc - Ấn Độ.

+ Thế kỉ XVIII - XIX các quốc gia phong kiến Đông Nam Á đã ở vào giai đoạn suy yếu. Từ nửa sau thế kỉ XIX các nước Đông Nam Á lần lượt rơi vào ách thống trị của chủ nghĩa thực dân.

- GV hỏi: Tại sao Đông Nam Á trở thành đối tượng xâm lược của tư bản phương Tây?

- HS theo dõi SGK, kết hợp với những hiểu biết sau khi học Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản để trả lời

* Nguyên nhân Đông Nam Á bị xâm lược

- GV nhận xét, kết luận:

+ Sau cách mạng công nghiệp, nền kinh tế tư bản phát triển mạnh, các nước tư bản cần thị trường và thuộc địa, vì vậy đẩy mạnh xâm lược, tranh giành thuộc  địa.

+ Đông Nam Á là một khu vực rộng lớn, đông dân, giàu tài nguyên, có vị trí chiến lược quan trọng, chế độ phong kiến đang suy yếu , trở thành đối tượng xâm lược  của thực dân Âu - Mĩ

- Các nước tư bản cần thị trường, thuộc địa ® đẩy mạnh xâm lược thuộc địa.

- Đông Nam Á là một khu vụa rộng lớn, có vị trí chiến lược quan trọng. Từ giữa thế kỉ XIX chế độ phong kiến lâm vào khủng hoảng triền miên ®thực dân phương Tây mở rộng, hoàn thành việc xâm lược Đông Nam Á.

* Quá trình thực dân xâm lược Đông Nam Á

- GV yêu cầu HS theo dõi SGK lập bảng thống kê về quá trình xâm lược của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á theo mẫu.

- HS theo dõi SGK và lược đồ Đông Nam Á cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, lập bảng thống kê vào vở

- GV treo lên bảng, bảng thống kê do GV làm sẵn để làm thông tin phản hồi, yêu cầu HS theo dõi và so với phần HS tự làm để chỉnh sửa.

Tên các nước Đông Nam Á

Thực dân

Xâm lược

Thời gian hoàn thành xâm lược

In-đô-nê-xi-a

Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Hà Lan

- Giữa XIX Hà Lan hoàn thành xâm chiếm và lập ách thống trị

Phi-lip-pin

Tây Ban Nha, Mĩ

Giữa thế kỉ XVI Tây Ban Nha thống trị

- Năm 1898 Mĩ chiến tranh với Tây Ban Nha, hất cẳng Tây Ban Nha khỏi Phi-lip-pin.

- Năm 1899-1902 Mĩ chiến tranh với Philíppin, biến quần đảo, này thành thuộc địa của Mĩ.

Miến Điện

Anh

- Năm 1885 Anh thôn tính Miến Điện

Ma-lai-xi-a 

Anh

Đầu thế kỉ XIX Mã - lai trở thành thuộc địa của Anh

Việt Nam - Lào- Cam-pu-chia

Pháp

- Cuối thế kỉ XIX, Pháp hoàn thành xâm lược 3 nước Đông Dương

Xiêm (Thái Lan)

Anh - Pháp tranh chấp

Xiêm vẫn giữ được độc lập

- HS theo dõi, sửa phần mình tự làm trong vở

- GV hỏi: Trong khu vực Đông Nam Á nước nào là thuộc địa sớm nhất? Đông Nam Á chủ yếu là thuộc địa của thực dân nào? Có nước nào thoát khỏi thân phận thuộc địa không?

- HS theo dõi bảng thống kê, trả lời

- GV nhận xét, bổ sung: Inđônêxia là thuộc địa của Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và là thuộc địa sớm nhất ở Đông Nam Á. Hầu hết các nước trong khu vực Đông Nam Á đều là thuộc địa của Anh và Pháp. Pháp chiếm những nước Đông Dương, Mĩ chiếm Philíppin, Hà Lan chiếm Inđônêxia, còn lại là thuộc địa của Anh.

- GV dẫn dắt sang phần mới: Chính sách xâm lược, thống trị của chủ nghĩa thực dân đã kìm hãm sự  của kinh tế khu vực, đời sống nhân dân cực khổ, họ đã vùng dậy đấu tranh. Để hiểu được cuộc đấu tranh chông chủ nghĩa thực dân ở các nước Đông Nam Á, chúng ta lần lượt tìm hiểu, trước hết là phong trào chống thực dân Hà Lan của nhân dân Inđônêxia.

* Hoạt động 2: Tìm hiểu phong trào chống thực dân Hà Lan của nhân dân Inđônêxia

- GV đàm thoại với HS một số nét về đất nước Inđônêxia

II. Phong trào chống thực dân Hà Lan của nhân dân Inđônêxia

+ Inđônêxia là một quần đảo rộng lớn với 13.600 đảo lớn nhỏ, trong đó có 2 đảo lớn nhất là đảo Giava và Sumtatơra. Hình dáng Inđônêxia giống như “một chuỗi ngọc vấn vào đường xích đạo”

+ Là một nước giàu tài nguyên: Hồ tiêu, hương liệu, dừa, vì vậy còn gọi là ” Đảo  Dừa”. Là nước nằm trên cầu nối quan trọng trong nền mậu dịch qua Đông Nam Á, là nơi trao đổi hàng hóa quốc tế và là điểm dừng chân của thương nhân nhiều nước, trong đó có các thương nhân Hồi giáo người Ấn Độ, Hồi giáo Ả rập, Ba Tư, vì thế đọa hồi có ảnh hưởng lớn ở Inđônêxia. Hiện nay Inđônêxia là một quốc gia Hồi giáo .

+ Inđônêxia còn là một nước có lịch sử lâu đời. Tại Giava, các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra hóa thạch của người Pi-tê-can-tơ-rốp có niên đại cách đây 2 triệu năm

- Chính sách thống trị thực dân Hà Lan đã làm bùng nổ nhiều cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.