Bát ăn cơm qua từng thời kỳ thể hiện rõ những thay đổi trong phong tục ăn uống và thói quen sinh hoạt của con người. Khởi nguồn của chiếc bát có thể được xem là các vật dụng đơn giản như vỏ quả dừa và vỏ trai, sò mà tổ tiên chúng ta đã sử dụng để đựng thức ăn. Sau đó, với sự phát triển của công nghệ chế tác, những chiếc bát gỗ ra đời, và cuối cùng, bát gốm sứ trở thành hình thức phổ biến. Ở thời kỳ Hán, trong các ngôi mộ cổ, người ta tìm thấy những chiếc bát có hình dạng giống như lòng bàn tay, với hai cạnh bên để cầm, trông như một chiếc thuyền thúng. Tuy nhiên, con người không chỉ dừng lại ở việc sao chép các hình dạng đơn giản. Những chiếc bát men đen và men ngọc thời Lý, cùng với các bát đàn thời Hậu Lê, đã thể hiện sự sáng tạo trong thiết kế với kiểu dáng loe miệng và thót đáy, giống như một chiếc nón. Sự thay đổi này không chỉ là sự cải tiến về mặt thẩm mỹ mà còn là sự phản ánh những nhu cầu và thói quen tiêu dùng của từng thời kỳ. Đồ gốm gia dụng thời Lý – Trần sở hữu sự thanh nhã và tinh tế đến mức khó tưởng tượng rằng con người thời đó đã sống trong sự sang trọng và tinh xảo như vậy. Nếu nhìn vào đồ gốm, ta có thể thấy nó không chỉ đơn thuần là công cụ sử dụng mà còn là biểu hiện của sự phát triển trong thẩm mỹ và nghệ thuật chế tác. Những chiếc chậu, âu mà ngày nay chúng ta coi là bảo vật quý hiếm, ngày xưa chỉ được dùng để rửa ráy chân tay, cho thấy sự thay đổi về giá trị và cách nhìn nhận đồ gốm qua các thời kỳ lịch sử.