- Chọn lọc hàng loạt một lần hoặc hai lần giống khác nhau như thế nào?

- Có hai giống lúa thuần chủng tạo ra đã lâu: giống lúa A bắt đầu giảm độ đồng đều về chiều cao và thời gian sinh trưởng, giống lúa B có sai khác rõ rệt giữa các cá thể về hai tính trạng nói trên. Em sử dụng phương pháp và hình thức chọn lọc nào để khôi phục lại 2 đặc điểm tốt ban đầu của hai giống nói trên? Cách tiến hành trên từng giống như thế nào?

Giống nhau:

- Chọn lọc hàng loạt 1 lần và chọn lọc hàng loạt hai lần đều chọn lọc dựa vào đặc điểm kiểu hình 

- Chọn lọc hàng loạt một lần và hai lần đều tiến hành theo các bước sau:

+ Gieo trồng giống khởi đầu để chọn lọc ra các cây ưu tú, phù hợp với mục đích chọn lọc

+ Hạt của các cây ưu tú được thu hoạch chung và làm giống cho vụ sau

+ So sánh giống chọn lọc hàng loạt với giống đối chứng và giống khởi đầu => đánh giá chất lượng của giống chọc lọc hàng loạt

Khác nhau:

Phương pháp tiến hành chọn lọc trên hai giống lúa: 

+ Giống lúa A chỉ mới bắt đầu giảm độ đồng đều về chiều cao và thời gian sinh trưởng nên ta tiến hành phương pháp chọn lọc hàng loạt một lần

+ Giống lúa B có sự sai khác rõ rệt giữa các cá thể về hai tính trạng => giống lúa B bị thoái hóa nghiêm trọng nên ta áp dụng biện pháp chọn lọc hàng loạt hai lần hoặc nhiều lần

Phương pháp chọn lọc hàng loạt một lần tiến hành như sau:

+ Năm thứ nhất (năm I) người ta gieo trồng giống khởi đầu để chọn lọc các cây ưu tú, phù hợp với mục đích chọn lọc. Hạt của các cây ưu tú được thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau (năm II).

+ Ở năm II, so sánh giống tạo ra bằng chọn lọc hàng loạt (giống chọn hàng loạt) với giống khởi đầu và giống đối chứng (giống tốt đang được sử dụng đại trà trong sản xuất).

+ Qua đánh giá so sánh, nếu giống chọn hàng loạt đã đạt yêu cầu đặt ra, hơn hẳn giống ban đầu thì => sử dụng giống chọn lọc hàng loạt làm giống.

Phương pháp chọn lọc hàng loạt lần 2 :

+ Năm thứ nhất (năm I) người ta gieo trồng giống khởi đầu để chọn lọc các cây ưu tú, phù hợp với mục đích chọn lọc. Nếu chất lượng của giống khởi đầu thấp hoặc bị thoái hóa nghiêm trọng thì tiến hành chọn lọc hai lần. Trong quá trình thu hoạch lựa chọn hạt của các cây ưu tú được thu hoạch chung để làm giống cho vụ sau (năm II).

+ Ở năm II, gieo trồng giống chọn lọc hàng loạt, tiếp tục chọn lọc để lựa chọn các cây ưu tú. Hạt của các cây này được thu hoạch chung và được sử dụng làm giống cho vụ sau (năm II)

+ Ở năm III, so sánh giống chọn hàng loạt hai lần với giống khởi đầu và giống đối chứng.

+ Qua đánh giá so sánh, nếu giống chọn hàng loạt đã đạt yêu cầu đặt ra, hơn hẳn giống ban đầu thì => sử dụng giống chọn lọc hàng loạt làm giống

Ưu điểm: chọn lọc hàng loạt là đơn giản, dễ làm, ít tốn kém, có thể áp dụng rộng rãi.

Nhược điểm: là phương pháp chọn lọc hàng loạt chỉ dựa vào kiểu hình nên dễ nhầm với thường biến phát sinh do vì khí hậu và địa hình.

Áp dụng với giống cây trồng tiến hành giao phấn, động vật giao phối ngẫu nhiên.

Phương pháp chọn lọc cá thể được tiến hành như sau:

+ Ở năm I, trên ruộng chọn giống khởi đầu, người ta chọn ra những cá thể tốt nhất. Hạt của mỗi cây được gieo riêng thành từng dòng để so sánh (năm II)

+ Ở năm II, người ta so sánh các dòng với nhau, so với giống gốc và giống đối chứng để chọn dòng tốt nhất, đáp ứng mục tiêu đạt ra.

Ưu điểm: Chọn lọc cá thể phối hợp được chọn lọc dựa trên kiểu hình với kiểm tra kiểu gen đạt kết quả nhanh và cho chất lượng giống tốt .

Nhược điểm: Đỏi hỏi theo dõi công phu và chặt chẽ

Chọn lọc cá thể thích hợp với cây tự thụ phấn, cây nhân bản vô tính bằng cành củ, mắt ghép, động vật giao phối gần và giao phối cận huyết.

Lý thuyết Bài 36: Các phương pháp chọn lọc

Thực tiễn sản xuất đòi hỏi những giống có năng suất, chất lượng, khả năng chống chịu cao, phù hợp với nhu cầu nhiều mặt và luôn thay đổi cùa người tiêu dùng.

Có nhiều giống tốt qua một số vụ gieo trồng đã có biếu hiện thoái hoá rõ rệt do sự xuất hiện đột biến và lai giống tự nhiên lẫn cơ giới trong gieo trồng, thu hoạch và bảo quản.

Trong quá trình lai tạo giống và chọn giống đột biến, nhiều biến dị tổ hợp, đột biến cần được đánh giá, chọn lọc qua nhiều thế hệ thì mới hi vọng trờ thành giống tốt, đáp ứng được yêu cầu cùa người sản xuất và tiêu dùng.

Tuỳ thuộc vào mục tiêu chọn lọc và hình thức sinh sản của đối tượng chọn lọc, người ta lựa chọn các phương pháp chọn lọc thích hợp.

Trong thực tế chọn giống, người ta áp dụng 2 phương pháp chọn lọc cơ bản : chọn lọc hàng loạt và chọn lọc cá thể.

II. Chọc lọc hàng loạt