Câu 1 trang 24 SGK Ngữ văn 8 Tập 1: Tìm trợ từ trong những câu dưới đây và cho biết tác dụng của chúng:

a) Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. (Thanh Tịnh)

b) Tôi quên cả mẹ tôi đứng sau tôi. (Thanh Tịnh)

c) Các em đừng khóc. Trưa nay, các em được về nhà cơ mà. (Thanh Tịnh)

d) Con Hiên không có áo à? (Thạch Lam)

e) Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta không sợ mẹ mắng ư? (Thạch Lam)

Trả lời:

a. Trợ từ: chính

Tác dụng: nhấn mạnh cảnh vật thay đổi là do trong lòng nhân vật đang có sự thay đổi.

b. Trợ từ: cả

Tác dụng: nhấn mạnh sự xuất hiện của người mẹ ở đằng sau nhân vật tôi.

c. Trợ từ: cơ mà

Tác dụng: thể hiện mục đích hỏi và sự quan tâm của thầy hiệu trưởng với các em học sinh.

d. Trợ từ: à

Tác dụng: thể hiện mục đích hỏi và sự quan tâm của người hỏi với nhân vật Hiên.

Câu 2 trang 24 SGK Ngữ văn 8 Tập 1: Trong các từ in đậm dưới đây, từ nào là trợ từ? Vì sao?

a) Vì có những hôm đi chơi suốt cả ngày với chúng bạn ở đồng làng Lê Xá, lòng tôi vẫn không cảm thấy xa nhà hay xa mẹ tôi chút nào hết. (Thanh Tịnh)

b) Trước sân trường làng Mỹ Lý dày đặc cả người. (Thanh Tịnh)

c) Chính lúc này, toàn thân các cậu cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp. (Thanh Tịnh)

d) Nhân vật chính là nhân vật then chốt của cốt truyện, giữ vị trí trung tâm trong việc thể hiện đề tài, chủ đề và tư tưởng của tác phẩm. (Theo Từ điển thuật ngữ văn học, Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi đồng Chủ biên)

Trả lời:

a. Không phải trợ từ vì cả ngày là một từ hoàn chỉnh, từ cả ở đây không xuất hiện nhằm nhấn mạnh ý nào trong câu.

b. Là trợ từ vì không có trợ từ cả thì câu vẫn đủ nghĩa nhưng từ cả được thêm vào để nhấn mạnh sự đông đúc của sân trường Mĩ Lí ngày hôm ấy.

c. Là trợ từ  vì không có trợ từ chính thì câu vẫn đủ nghĩa nhưng từ chính được thêm vào để nhấn mạnh thời điểm mà sự việc xảy ra.

d. Không phải trợ từ vì nhân vật chính là một từ hoàn chỉnh, từ chính ở đây không xuất hiện nhằm nhấn mạnh ý nào trong câu.

Câu 3 trang 25 SGK Ngữ văn 8 Tập 1: Tìm thán từ trong những câu dưới đây và cho biết tác dụng của chúng:

a) A, em Liên thảo nhỉ. Hôm nay lại rót đầy cho chị đây. (Thạch Lam)

b) Ừ, phải đẩy. Để chị về lấy. (Thạch Lam)

c) Ôi chào, sớm với muộn thì có ăn thua gì. (Thạch Lam)

d) Vâng, bà để mặc em.... (Kim Lân)

e) Ô hay, thể là thế nào nhỉ? (Kim Lân)

Trả lời:

a. Thán từ: A. Tác dụng: bộc lộc cảm xúc của nhân vật.

b. Thán từ: Ừ. Tác dụng: dùng để đáp lời.

c. Thán từ: Ôi chào. Tác dụng: bộc lộ cảm xúc.

c. Thán từ: Vâng. Tác dụng: dùng để đáp lời.

d. Thán từ: Ô hay. Tác dụng: bộc lộ cảm xúc.

Câu 4 trang 25 SGK Ngữ văn 8 Tập 1: Trong các từ in đậm ở những câu dưới đây, từ nào là thán từ? Vì sao?

a) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. (Thanh Tịnh)

b) Ấy, rẽ lối này cơ mà. (Kim Lân)

c) Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. (Thanh Tịnh)

d) Này, thầy nó ạ. (Kim Lân)

Trả lời:

a. Không phải là thán từ vì từ ấy ở đây là để chỉ cảm giác của nhân vật tôi.

b. Là thán từ dùng để bộc lộ cảm xúc.

c. Không phải là thán từ vì từ này ở đây dùng để chỉ con đường.

d. Là thán từ dùng để gọi đáp.

Câu 5 trang 25 SGK Ngữ văn 8 Tập 1: Viết đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) kể về một kỉ niệm của em, trong đó có sử dụng ít nhất một trợ từ hoặc một thán từ. Chỉ ra trợ từ (hoặc thán từ) trong đoạn văn đó.

Trả lời:

            Ai ai trong cuộc đời này cũng có những kỉ niệm đáng nhớ, em cũng vậy. Kỉ niệm đáng nhớ nhất nhất trong cuộc đời em đó là ngày đầu tiên em đi học lớp một. Khi ấy trường học là một nơi thật xa lạ trong mắt em. Bước tới cổng trường trong cái nắm tay của mẹ em vô cùng hồi hộp. Sân trường đông đúc với những tiếng loa gọi tập trung của cô giáo tổng phụ trách khiến cho em cảm thấy lo lắng, em đã nắm chặt lấy tay mẹ. Chính lúc ấy, mẹ em đã buông nắm tay ra để em xếp hàng vào lớp, em đã cảm thấy lo sợ vô cùng bởi đó là lần đầu tiên em thấy mình xa mẹ đến vậy. Sau này khi đã quen hơn với việc tới lớp, em không còn sợ hãi như lần đầu tiên ấy nữa những đó vẫn mãi là một kỉ niệm khó phải trong kí ức của em.

Trợ từ: Chính

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 8 Cánh diều hay, chi tiết khác:

Gió lạnh đầu mùa

Thực hành tiếng Việt trang 24

Người mẹ vườn cau

Kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội

Trình bày ý kiến về một vấn đề xã hội