CH3COOH ra CH3COONa | CH3COOH + Na → CH3COONa + H2

Trịnh Thị Thu Hiền Ngày: 25-06-2024 Lớp 12

1.3 K

Tailieumoi.vn xin giới thiệu phương trình CH₃COOH + Na → CH₃COONa + H₂ gồm điều kiện phản ứng, cách thực hiện, hiện tượng phản ứng và một số bài tập liên quan giúp các em củng cố toàn bộ kiến thức và rèn luyện kĩ năng làm bài tập về phương trình phản ứng hóa học. Mời các bạn đón xem:

Phương trình CH₃COOH + Na → CH₃COONa + H₂

1. Phương trình phản ứng hóa học

2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COONa + H₂

2. Hiện tượng nhận biết phản ứng.

- Mẩu Na tan dần, có khí thoát ra.

3. Điều kiện phản ứng

- Nhiệt độ thường

4. Phương trình ion thu gọn của phản ứng CH3COOH tác dụng với Na

2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COO^- + 2Na⁺ + H₂↑

Cách viết phương trình ion thu gọn của phản ứng:

Bước 1: Viết phương trình phân tử:

2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COONa + H₂↑

Bước 2: Chuyển các chất vừa dễ tan, vừa điện li mạnh về ion. Các chất kết tủa, chất khí, chất điện li yếu để nguyên dưới dạng phân tử:

2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COO^- + 2Na⁺ + H₂↑

Bước 3: Do 2 vế không có ion nào giống nhau, do đó phương trình ion ở bước 2 cũng chính là phương trình ion thu gọn của phản ứng.

5. Bản chất của các chất tham gia phản ứng

a. Bản chất của CH₃COOH (Axit axetic)

CH₃COOH là một axit hữu cơ. Axit axetic ăn mòn các kim loại và tạo ra khí hidro và muối axetat.

b. Bản chất của Na (Natri)

Na có tính khử rất mạnh dễ dàng khử ion H⁺ trong dung dịch axit thành hidro tự do.

6. Tính chất hóa học

6.1. Tính chất hóa học của CH3COOH

Gồm 1 nhóm -OH liên kết với nhóm C=O tạo thành nhóm -COOH, chính nhóm –COOH (Cacboxyl) làm cho phân tử có tính axit.

Axit axetic là một axit yếu, yếu hơn các axit HCl, H₂SO₄, HNO₃, H₂SO₃ nhưng mạnh hơn axit cacbonic H₂CO₃. Axit axetic cũng có đầy đủ tính chất của một axit.

a. Dung dịch axit axetic làm quỳ tím đổi màu thành đỏ.

b. Axit axetic tác dụng với oxit bazơ, bazơ

Axit axetic tác dụng với oxit bazơ, bazơ tạo thành muối và nước.

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

CH₃COOH + CaO → (CH₃COO)₂Ca + H₂O

c. Axit axetic tác dụng với kim loại (trước H) giải phóng H₂

2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COONa + H₂↑

d. Axit axetic tác dụng với muối của axit yếu hơn.

2CH₃COOH + BaCO₃ → (CH₃COO)₂Ba + CO₂↑ + H₂O.

e. Axit axetic tác dụng với rượu

Axit axetic tác dụng với rượu tạo ra este và nước (xúc tác là H₂SO₄ đặc, nóng):

CH₃COOH + HO-C₂H₅ ⇔ CH₃COOC₂H₅ + H₂O

6.2. Tính chất hóa học của Na

a. Tác dụng với phi kim

4Na + O₂ Tính chất hóa học của Natri (Na) | Tính chất vật lí, nhận biết, điều chế, ứng dụng 2Na₂O

2Na + Cl₂ Tính chất hóa học của Natri (Na) | Tính chất vật lí, nhận biết, điều chế, ứng dụng 2NaCl

- Khi đốt trong không khí hay trong oxi, Na cháy tạo thành các oxit (oxit thường, peoxit và supeoxit) và cho ngọn lửa có màu vàng đặc trưng.

b. Tác dụng với axit

- Natri dễ dàng khử ion H+ trong dung dịch axit loãng (HCl, H₂SO₄ loãng...) thành hidro tự do.

2Na + 2HCl → 2NaCl + H₂.

2Na + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + H₂.

c. Tác dụng với nước

- Natri đều tác dụng mãnh liệt với nước tạo thành dung dịch kiềm và giải phóng khí hidro.

2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂.

d. Tác dụng với hidro

- Natri tác dụng với hidro ở áp suất khá lớn và nhiệt độ khoảng 350 – 400oC tạo thành natri hidrua.

2Na (lỏng) + H₂ (khí) Tính chất hóa học của Natri (Na) | Tính chất vật lí, nhận biết, điều chế, ứng dụng 2NaH (rắn)

7. Mở rộng kiến thức về axit axetic

7.1.Tính axit

- Trong dung dịch, axit axetic phân li thuận nghịch:

CH₃COOH ⇄ H⁺ + CH₃COO^-

Dung dịch axit axetic làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ.

- Tác dụng với bazơ, oxit bazơ tạo thành muối và nước. Ví dụ:

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

2CH₃COOH + ZnO → (CH₃COO)₂Zn + H₂O

- Tác dụng với muối:

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + H₂O + CO₂

- Tác dụng với kim loại trước hiđro:

2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂

7.2. Phản ứng thế nhóm –OH

- Phản ứng giữa axit axetic và ancol tạo thành este và nước được gọi là phản ứng este hóa. Tổng quát:

CH₃COOH + R’OH $\overset{x t, H^{+}}{⇄}$ CH₃COOR’ + H₂O

- Đặc điểm: phản ứng thuận nghịch, xúc tác H₂SO₄ đặc.

- Ví dụ:

CH₃COOH + C₂H₅OH $\overset{x t, H^{+}}{⇄}$ CH₃COOC₂H₅ + H₂O

7.3. Điều chế

a. Phương pháp lên men giấm(phương pháp cổ truyền sản xuất axit axetic)

C₂H₅OH + O₂ $\overset{m e n}{\to}$ CH₃COOH + H₂O

b. Oxi hóa anđehit axetic:

2CH₃CHO + O₂ $\overset{t^{o}, x t}{\to}$ 2CH₃COOH

c. Từ metanol:

CH₃OH + CO $\overset{t^{o}, x t}{\to}$ CH₃COOH

Đây là phương pháp hiện đại để sản xuất axit axetic.

8. Cách thực hiện phản ứng

- Cho CH3COOH tác dụng Na.

9. Bạn có biết

- Hiện tại chúng tôi không có thêm bất kỳ thông tin nào thêm về phương trình này.

10. Bài tập liên quan

Câu 1. Axit axetic (CH₃COOH) tác dụng được với tất cả các chất trong dãy nào sau đây?

A. K, CuO, HCl

B. KOH, K, CaCO₃

C. KOH, Cu, NaCl

D. K, KCl, CuO

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 2. Axit axetic tác dụng được với dung dịch nào sau đây?

A. C₂H₅ONa

B. (NH₄)₂CO₃

C. C₆H₅ONa

D. Cả A, B, C

Lời giải:

Đáp án: D

Giải thích:

CH₃COOH + C₂H₅ONa → CH₃COONa + C₂H₅OH

2CH₃COOH + (NH₄)₂CO₃ → 2CH₃COONH₄ + CO₂ + H₂O

Câu 3. Thực hiện phản ứng este hóa m gam CH₃COOH bằng một lượng vừa đủ C₂H₅OH (xúc tác H₂SO₄ đặc, đun nóng) thu được 1,76 gam este (H = 100%). Giá trị của m là:

A. 2,1

B. 1,2

C. 2,4

D. 1,4

Lời giải:

Đáp án: B

Giải thích:

Cứ 60 g (1mol) CH₃COOH 88 g CH₃COOC₂H₅

=> m = 1,76/88. 60 = 1,2 g

Câu 4. Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. để sản xuất phenol trong công nghiệp người ta đi từ cumen.

B. axit axetic, axit fomic, etanol, metanol tan vô hạn trong nước.

C. trong công nghiệp để tráng gương, tráng ruột phích người ta dùng glucozơ.

D. phenol là chất lỏng tan tốt trong nước ở nhiệt độ thường.

Lời giải:

Đáp án: D

Câu 5. Nhận xét nào sau đây không đúng?

A. Metyl axetat là đồng phân của axit axetic.

B. Các este thường nhẹ hơn nước và ít tan trong nước.

C. Poli(metyl metacrylat) được dùng làm thủy tinh hữu cơ.

D. Metyl fomat có nhiệt độ sôi thấp hơn axit axetic.

Lời giải:

Đáp án: A

Câu 6. Axit axetic CH₃COOH không phản ứng với chất nào sau đây?

A. NaOH.

B. Na2CO₃.

C. NaCl.

D. Na.

Lời giải:

Đáp án: C

Giải thích:

CH₃COOH không phản ứng với NaCl.

Phương trình hóa học:

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

2CH₃COOH + Na₂CO₃ → 2CH₃COONa + CO₂ + H₂O

2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COONa + H₂

Câu 7. Phát biểu nào sau đây đúng khi nói về axit fomic và axit axetic?

A. Hai axit trên đều tác dụng với Mg, Na₂CO₃, CuO, dung dịch AgNO₃/NH₃.

B. Tính axit của axit fomic mạnh hơn axit axetic. Axit fomic tác dụng với Cu(OH)₂/NaOH, đun nóng tạo ra Cu₂O, còn axit axetic không có phản ứng này.

C. Hai axit trên đều được điều chế từ CH₄ qua một phản ứng.

D. Nhiệt độ sôi của axit fomic cao hơn nhiệt độ sôi của axit axetic.

Lời giải:

Đáp án: B

Câu 8.Các sản phẩm thu được khi đốt cháy hoàn toàn 3 gam axit hữu cơ X được dẫn lần lượt qua bình 1 đựng H₂SO₄ đặc và bình 2 đựng dung dịch NaOH. Sau thí nghiệm thấy khối lượng bình 1 tăng 1,8 gam và khối lượng bình 2 tăng 4,4 gam. Công thức cấu tạo của X là

A. HCOOH.

B. C₂H₅COOH.

C. CH₃COOH.

D. A hoặc B hoặc C.

Lời giải:

Đáp án C

Khối lượng bình 1 tăng chính là khối lượng H₂O, khối lượng bình 2 tăng chính là khối lượng CO₂.

Theo bài ra ta lại có: n_CO2 = n_H2O = 0,1 mol

BTKL: m_O = 3 – 0,1.12 – 0,1.2= 1,6 g

=> n_O = 0,1 mol

Bảo toàn O có n_X = $\frac{1}{2} . n_{O (X)} = 0,05 m o l \Rightarrow M_{X} = \frac{3}{0,05} = 60$

Vậy công thức cấu tạo của X là CH₃COOH.

Câu 9.Chất X (có M = 60 và chứa C, H, O). Chất X phản ứng được với Na, NaOH, NaHCO₃, tên gọi của X là

A. axit fomic. B. metyl fomat.

C. axit axetic. D. ancol propylic.

Lời giải:

Đáp án C

X phản ứng được với Na, NaOH, NaHCO₃ nên X là axit.

Lại có M_X = 60. Vậy X là axit axetic (CH₃COOH).

Câu 10. Đốt cháy hết 1 thể tích hơi axit A thu được 2 thể tích CO₂ đo ở cùng điều kiện, A là

A. HCOOH.

B. HOOC - COOH.

C. CH₃COOH.

D. B và C đúng.

Lời giải:

Đáp án D

1A → 2CO₂ => A chứa 2 nguyên tử C

Theo các đáp án đã cho => A là HOOC-COOH hoặc CH₃COOH.

Câu 11. Hỗn hợp X gồm axit axetic, axit fomic và axit oxalic. Khi cho m gam X tác dụng với NaHCO₃ (dư) thì thu được 15,68 lít khí CO₂(đktc). Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn m gam X cần 8,96 lit khí O₂ (đktc), thu được 35,2 gam CO₂ và a mol H₂O. Giá trị của a là:

A. 0,3

B. 0,2

C. 0,6

D. 0,8

Lời giải:

Đáp án C

- Xét phản ứng của hỗn hợp X với NaHCO₃:

Bảo toàn nguyên tố: n_{-COOH trong X} = n_CO2 = 0,7 mol

=> n_{O trong X} = 1,4 mol

- Xét phản ứng đốt cháy hỗn hợp X:

BTNT: n_{O trong X} + 2n_O2= 2n_CO2+ n_H2O

=> n_H2O = 1,4 + 0,4.2 - 0,8.2 = 0,6 mol.

Câu 12. Trung hòa 400 ml dung dịch axit axetic 0,5M bằng dung dịch NaOH 0,5M. Thể tích dung dịch NaOH cần dùng là

A. 100 ml.

B. 200 ml.

C. 300 ml.

D. 400 ml.

Lời giải:

Đáp án D

$C H_{3} COO H + N a O H \to C H_{3} COONa + H_{2} O$

0,2 → 0,2 mol

V_NaOH = 0,2 : 0,5 = 0,4 lít = 400 ml

Câu 13. Dung dịch axit axetic phản ứng được với tất cả các chất trong dãy nào sau đây?

A. Cu, CuO, HCl.

B. NaOH, Cu, NaCl.

C. Na, NaCl, CuO.

D. NaOH, Na, CaCO₃.

Lời giải:

Đpá án D

$C H_{3} COO H + N a O H \to C H_{3} COONa + H_{2} O$

$C H_{3} COO H + N a \to C H_{3} COONa + \frac{1}{2} H_{2}$

$2 {CH}_{3} COO H + C a C O_{3} \to {({CH}_{3} COO)}_{2} C a + H_{2} O + C O_{2}$

CH₃COOH không tác dụng với NaCl, Cu, HCl

Câu 14. Trung hòa hoàn toàn 1,8 gam một axit hữu cơ đơn chức bằng dung dịch NaOH vừa đủ rồi cô cạn dung dịch sau phản ứng được 2,46 gam muối khan. Axit là

A. HCOOH.

B. CH₂=CHCOOH.

C. CH₃CH₂COOH.

D. CH₃COOH.

Lời giải:

Đáp án D

Ta có sơ đồ: RCOOH → RCOONa

Cứ 1 mol RCOOH phản ứng tạo 1 mol → m _tăng = 22 gam

Cứ a mol RCOOH phản ứng tạo a mol có m _tăng = 2,46 - 1,8 = 0,66 gam

$\Rightarrow a = \frac{0,66}{22} = 0,03 m o l$

=> n_axit= 0,03 mol => M_axit = 1,8 : 0,03 = 60

Vậy axit là CH₃COOH.