Tailieumoi.vn giới thiệu Giải bài tập Hóa học lớp 9 Bài 48: Luyện tập: Rượu etylic, axit axetic và chất béo chính xác, chi tiết nhất giúp học sinh dễ dàng làm bài tập Luyện tập: Rượu etylic, axit axetic và chất béo lớp 9.

Giải bài tập Hóa học lớp 9 Bài 48: Luyện tập: Rượu etylic, axit axetic và chất béo

Câu hỏi và bài tập ( trang 149 SGK Hóa học 9)

Bài 1 trang 149 SGK Hóa học 9: Cho các chất sau : rượu etylic, axit axetic, chất béo. Hỏi :

a) Phân tử chất nào có nhóm – OH ? Nhóm –COOH ?

b) Chất nào tác dụng được với K ; Zn ; NaOH ; K₂CO₃ ?

Viết các phương trình phản ứng hóa học

Phương pháp giải:

Chất có nhóm –OH là rượu etylic, chất có nhóm –COOH là axit axetic.

Chất tác dụng được với K là rượu etylic và axit axetic :

Chất tác dụng được với Zn là axit axetic :

Chất tác dụng được với NaOH là axit axetic và chất béo :

Chất tác dụng được với K₂CO₃ là axit axetic :

Lời giải:

a) Chất có nhóm –OH là rượu etylic, chất có nhóm –COOH là axit axetic.

b) Chất tác dụng được với K là rượu etylic và axit axetic :

             2C₂H₅OH  +  2K  ->  2C₂H₅OK  +  H₂

             2CH₃COOH  +  2K  ->  2CH₃COOK  +  H₂

     Chất tác dụng được với Zn là axit axetic :

             2CH₃COOH  +  Zn  ->  (CH₃COO)₂Zn  +  H₂

     Chất tác dụng được với NaOH là axit axetic và chất béo :

             CH₃COOH  +  NaOH  ->  CH₃COONa  +  H₂O

             (RCOO)₃C₃H₅   +  3NaOH  ->  3RCOONa  + C₃H₅(OH)₃

     Chất tác dụng được với K₂CO₃ là axit axetic :

             2CH₃COOH  +  K₂CO₃  ->  2CH₃COOK + CO₂ + H₂O

Bài 2 trang 149 SGK Hóa học 9: Tương tự chất béo, etyl axetat cũng có phản ứng thủy phân trong dung dịch axit và dung dịch kiềm. Hãy viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra khi đun etyl axetat với dung dịch HCl, dung dịch NaOH.

Lời giải:

Phản ứng của etyl axetat với dung dịch HCl

CH₃COOC₂H₅  +  H₂O $\stackrel{HCl,t^o}{\to }$ CH₃COOH    +   C₂H₅OH.

Phản ứng của etyl axetat với dung dịch NaOH

CH₃COOC₂H₅  +  NaOH  $\stackrel{t^o}{\to }$ CH₃COONa  +  C₂H₅OH.

Bài 3 trang 149 SGK Hóa học 9: Hãy chọn các chất thích hợp điền vào các dấu hỏi rồi viết các phương trình hóa học của các sơ đồ phản ứng sau:

Lời giải:

Bài 4 trang 149 SGK Hóa học 9: Có ba lọ không nhãn đựng ba chất lỏng là : rượu etylic, axit axetic, dầu ăn tan trong rượu etylic. Chỉ dùng nước và quỳ tím, hãy phân biệt các chất lỏng trên

Lời giải:

- Trích mẫu thử và đánh số thứ tự

- Lần lượt nhúng quỳ tím vào 3 mẫu thử trên

+ Mẫu làm quỳ tím hóa đỏ là axit axetic

+ 2 mẫu còn lại không có hiện tượng gì

- Cho hai chất lỏng còn lại cho vào nước, chất nào tan hoàn toàn đó là rượu etylic, còn lại là hỗn hợp dầu ăn tan trong rượu etylic

Bài 5 trang 149 SGK Hóa học 9: Khi xác định công thức của các chất hữu cơ A và B, người ta thấy công thức phân tử của A là C₂H₆O, còn công thức phân tử của B là C₂H₄O₂. Để chứng minh A là rượu etylic, B là axit axetic cần phải làm thêm những thí nghiệm nào ? Viết phương trình hóa học để minh họa (nếu có).

Lời giải :

- Ứng với công thức phân tử C₂H₆O có 2 chất có công thức cấu tạo khác nhau là:

CH₃ - CH₂ - OH (1)  và   CH_­3­ – O – CH₃ (2)

   + Vì vậy, để  chứng minh (hay xác định) A là rượu etylic thì ta phải xác định công thức cấu tạo của nó.

   + Cho A tác dụng với Na, nếu có H₂ thoát ra, suy ra phân tử có nhóm –OH, là rượu etylic.

2CH₃ – CH₂ – OH + 2Na  -> 2CH₃ – CH₂ – ONa   +  H₂ 

   + Cònl ete CH_­3­ – O – CH₃ không phản ứng với Na.

- Ứng với công thức phân tử C₂H₄O₂  có đến ba chất khác nhau:

CH₃COOH (1); HCOOCH₃ (2); OHC-CH2-OH (3)

   + Vì vậy để xác định B là axit axetic ta phải xác định công thức cấu tạo của nó.

   + Cho A tác dụng với muối cacbonat, thí dụ Na₂CO₃, nếu có khí CO₂ thoát ra, suy ra phân tử có nhóm –COOH, là axit axetic.

2CH₃ – COOH    + Na₂CO₃  ->  2CH₃ – COONa  +  CO₂  + H₂O.

   + 2 chất còn lại không tác dụng với Na₂CO₃

Bài 6 trang 149 SGK Hóa học 9: Khi lên men dung dịch loãng của rượu etylic, người ta được giấm ăn.

a) Từ 10 lít rượu 8^o có thể tạo ra được bao nhiêu gam axit axetic ? Biết hiệu suất quá trình lên men là 92% và rượu etylic có D = 0,8g/cm³.

b) Nếu pha khối lượng axit axetic trên thành dung dịch giấm 4% thì khối lượng dung dịch giấm thu được là bao nhiêu ?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Lời giải:

a) Trong 10 lít rượu 8^o có $V_{C_2{H}_{5}OH}=V_{dd}.{\displaystyle \frac{8}{100}}=10.{\displaystyle \frac{8}{100}}=0,8$ lít = 800 ml rượu etylic

Vậy $m_{C_2{H}_{5}OH}=$ V. D = 800.0,8 = 640 gam.

Phản ứng lên men rượu :

C₂H₅OH   +  O₂  ->  CH₃COOH  + H₂O

   46                         60 (gam)

  640                        m? (gam)

Khối lượng axit thu được theo lí thuyết $m={\displaystyle \frac{640.60}{46}}$  (gam).

Vì hiệu suất của phản ứng chỉ đạt 92% nên khối lượng CH₃COOH thực thế thu được là:

           $m_{C{H}_{3}COOH}={\displaystyle \frac{640.60}{46}}.{\displaystyle \frac{92}{100}}$ = 768 (gam).

b) Khối lượng dung dịch giấm ăn CH₃COOH 4% thu được là :

     $m_{dd}=768.{\displaystyle \frac{100}{4}}=19200$ gam

Bài 7 trang 149 SGK Hóa học 9: Cho 100 gam dung dịch CH₃COOH 12% tác dụng vừa đủ với dung dịch NaHCO₃ 8,4%.

a) Hãy tính khối lượng NaHCO₃ đã dùng.

b) Hãy tính nồng độ phần trăm của dung dịch muối thu được sau phản ứng.

Lời giải:

PTHH: CH₃COOH  +  NaHCO₃   ->  CH₃COONa  +  CO₂  +  H₂O

a) m_CH3COOH = m_{dung dịch}.C% = 100.12/100 = 12 gam => nCH₃COOH = 12/60 = 0,2 mol.

 CH₃COOH  +  NaHCO₃   ->  CH₃COONa  +  CO₂  +  H₂O

        0,2            0,2                  0,2            0,2

=> mNaHCO₃ = 0,2.84 = 16,8 gam.

 $m_{d{d}_{NaHC{O}_3}}=16,8{\displaystyle \frac{100}{8,4}}=200$ (gam).

b)  $m_{C{H}_{3}COONa}$ = 0,2.82 = 16,4 (gam).

Sau phản ứng  $m_{dd}=m_{d{d}_{C{H}_{3}COOH}}+m_{d{d}_{NaHC{O}_3}}-m_{C{O}_2}$

      = 100 + 200 - (0,2.44) = 291,2 (gam).

=> C% (CH₃COONa) = ${\displaystyle \frac{16,4}{291,2}}$.100% = 5,63%.