Tailieumoi.vn xin giới thiệu phương trình NaOH + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O gồm điều kiện phản ứng, cách thực hiện, hiện tượng phản ứng và một số bài tập liên quan giúp các em củng cố toàn bộ kiến thức và rèn luyện kĩ năng làm bài tập về phương trình phản ứng hóa học của Natri. Mời các bạn đón xem:

Phương trình NaOH + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O

1. Phương trình phản ứng hóa học:

    NaOH + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O

2. Hiện tượng nhận biết phản ứng

- Ban đầu mẩu quỳ có màu đỏ, sau khi nhỏ NaOH mẩu quỳ mất màu đỏ, dư NaOH mẩu quỳ chuyển sang màu xanh.

3. Điều kiện phản ứng

- Phản ứng xảy ra ngay điều kiện thường.

 4. Cách viết phương trình ion thu gọn của phản ứng axit axetic tác dụng với đồng (II) hiđroxit

Bước 1: Viết phương trình phân tử:

Cu(OH)₂ + 2CH₃COOH → (CH₃COO)₂Cu + 2H₂O

Bước 2: Viết phương trình ion đầy đủ bằng cách: chuyển các chất vừa dễ tan, vừa điện li mạnh thành ion; các chất điện li yếu, chất kết tủa, chất khí để nguyên dưới dạng phân tử:

Bước 3: Viết phương trình ion thu gọn từ phương trình ion đầy đủ bằng cách lược bỏ đi các ion giống nhau ở cả hai vế:

5. Tính chất hóa học

NaOH Là một bazơ mạnh nó sẽ làm quỳ tím chuyển màu xanh, còn dung dịch phenolphtalein thành màu hồng. Một số phản ứng đặc trưng của Natri Hidroxit được liệt kê ngay dưới đây.

Phản ứng với axit tạo thành muối + nước:

NaOH_dd + HCl_dd→ NaCl_dd + H₂O

Phản ứng với oxit axit: SO2, CO2…

2 NaOH + SO₂→ Na₂SO₃ + H₂O

NaOH + SO₂→ NaHSO₃

Phản ứng với muối tạo bazo mới + muối mới (điều kiện: sau phản ứng phải tạo thành chất kết tủa hoặc bay hơi):

2 NaOH + CuCl₂→ 2NaCl + Cu(OH)_2↓

Tác dụng với kim loại lưỡng tính:

2 NaOH + 2Al + 2H2O→ 2NaAlO₂ + 3H₂↑

2NaOH + Zn → Na₂ZnO₂ + H₂↑

Tác dụng với hợp chất lưỡng tính:

NaOH + Al(OH)₃ → NaAl(OH)₄

2NaOH + Al₂O₃ → 2NaAlO₂ + H₂O

 6. Mở rộng về tính chất của axit cacboxylic

6.1.Tính axit

- Trong dung dịch, axit cacboxylic phân li thuận nghịch:

 CH₃COOH ⇄ H⁺ + CH₃COO^-

Dung dịch axit cacboxylic làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ

- Tác dụng với bazơ, oxit bazơ tạo thành muối và nước. Ví dụ:

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

2CH₃COOH + ZnO → (CH₃COO)₂Zn + H₂O

- Tác dụng với muối:

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + H₂O + CO₂

- Tác dụng với kim loại trước hiđro:

2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂

6.2. Phản ứng thế nhóm –OH

- Phản ứng giữa axit và ancol tạo thành este và nước được gọi là phản ứng este hóa.

- Tổng quát:

RCOOH + R’OH $\stackrel{xt,H^{+}}{\rightleftarrows }$ RCOOR’ + H₂O

- Đặc điểm: phản ứng thuận nghịch, xúc tác H₂SO₄ đặc.

- Ví dụ:

CH₃COOH + C₂H₅OH $\stackrel{xt,H^{+}}{\rightleftarrows }$ CH₃COOC₂H₅ + H₂O

7. Cách thực hiện phản ứng

- Nhỏ từ từ NaOH vào ống nghiệm chứa CH₃COOH và một mẩu quỳ tím.

8. Bạn có biết

- Các axit hữu cơ khác như HCOOH, C₂H₅COOH… cũng phản ứng với NaOH tương tự axit axetic.

- Phản ứng giữa NaOH và CH₃COOH là phản ứng trung hòa.

9. Bài tập liên quan

Ví dụ 1: Cho 0,1 mol NaOH phản ứng vừa đủ với 100ml CH₃COOH aM. Giá trị của a là

A. 0,1.   

B. 0,01.   

C. 0,05.   

D. 1.

Hướng dẫn giải

a = 0,1 : 0,1 = 1M.

Đáp án D.

Ví dụ 2: Phản ứng nào sau đây là phản ứng trung hòa?

A. 2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O

B. KOH + SO₂ → KHSO₃

C. NaOH + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O

D. 2NaOH + CuSO₄ → Na₂SO₄ + Cu(OH)₂↓

Hướng dẫn giải

Phản ứng trung hòa là phản ứng NaOH + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O

Đáp án C.

Ví dụ 3: Cho 100ml CH₃COOH 0,1M phản ứng vừa đủ với dung dịch NaOH thu được dung dịch X. Khối lượng muối tan có trong dung dịch X là

A. 0,75g.   

B. 0,98g.   

C. 0,82g.   

D. 1,10g.

Hướng dẫn giải

Đáp án C.

Ví dụ 4: Cho 13,4 gam hỗn hợp X gồm hai axit no, đơn chức, mạch hở, kế tiếp nhau trong cùng dãy đồng đẳng tác dụng với Na dư, thu được 17,8 gam muối. Khối lượng của axit có số nguyên tử cacbon ít hơn có trong X là

A. 3,0 gam.

B. 4,6 gam. 

C. 7,4 gam.

D. 6,0 gam.

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Tăng giảm khối lượng => n _axit = $\frac{\mathrm{17,8}-\mathrm{13,4}}{22}=\mathrm{0,2}$mol

=> $\overline{M}=\frac{13,4}{0,2}$ = 67 => X chứa CH₃COOH và C₂H₅COOH 

Gọi số mol CH₃COOH và C₂H₅COOH lần lượt là x và y

 => x + y = 0,2 và 60x + 74y = 13,4

=> x = 0,1 => Khối lượng CH₃COOH = 60.0,1 = 6g.

Ví dụ 5:  Hỗn hợp X gồm 2 axit no A₁ và A₂. Đốt cháy hoàn toàn 0,3 mol X thu được 11,2 lít CO₂ (đkc). Để trung hòa 0,3 mol X cần 500 ml dung dịch NaOH 1M. Công thức cấu tạo của 2 axit là

A. HCOOH và C₂H₅COOH.                        

B. CH₃COOH và C₂H₅COOH.

C. HCOOH và HOOC - COOH.                  

D. CH₃COOH và HOOC - CH₂ - COOH.

Hướng dẫn giải

Đáp án C

0,3 mol X + 0,5 mol NaOH => X chứa 0,2 mol axit 2 chức và 0,1 mol axit đơn chức

Số C trung bình là $\frac{\mathrm{0,5}}{\mathrm{0,3}}$ = 1,67 => Axit đơn chức là HCOOH

=> Số C của axit còn lại là $\frac{\mathrm{0,5}-\mathrm{0,1.1}}{\mathrm{0,2}}=2$ => Axit HOOC-COOH

Ví dụ 6: Đốt cháy hoàn toàn 0,44 gam một axit hữu cơ, sản phẩm cháy cho hấp thụ hoàn toàn vào bình 1 đựng P₂O₅, bình 2 đựng dung dịch KOH. Sau thí nghiệm thấy khối lượng bình 1 tăng 0,36 gam và bình 2 tăng 0,88 gam. Công thức phân tử của axit là

A. C₄H₈O₂.                   

B. C₅H₁₀O₂.                  

C. C₂H₆O₂.                   

D. C₂H₄O₂.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

Khối lượng bình 1 tăng là khối lượng H₂O; khối lượng bình 2 tăng là khối lượng CO₂.

Ta có: $n_{H_{2}O}=\frac{\mathrm{0,36}}{18}=\mathrm{0,02}mol;n_{C{O}_2}=\frac{\mathrm{0,88}}{44}=\mathrm{0,02}mol$

Vậy axit là no, đơn chức, mạch hở: C_nH_2nO₂

BTKL:

$\begin{array}{l}{m}_{axit}+m_{O_{2(p/u)}}=m_{C{O}_2}+m_{H_{2}O}\\ \Rightarrow m_{O_2(p/u)}=\mathrm{0,88}+\mathrm{0,36}-\mathrm{0,44}=\mathrm{0,8}mol\end{array}$

Bảo toàn nguyên tố O có:

$\begin{array}{l}2.n_{axit}+2.n_{O_{2p/u}}=2.n_{C{O}_2}+n_{H_{2}O}\Rightarrow n_{axit}={5.10}^{-3}mol\\ \Rightarrow M_{axit}=\frac{\mathrm{0,44}}{{5.10}^{-3}}=88=14n+32\Rightarrow n=4.\end{array}$

Vậy công thức phân tử của axit là C₄H₈O₂.

Ví dụ 7: Hỗn hợp X gồm axit axetic, axit fomic và axit oxalic. Khi cho m gam X tác dụng với NaHCO₃ (dư) thì thu được 15,68 lít khí CO₂ (đktc). Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn m gam X cần 8,96 lit khí O₂ (đktc), thu được 35,2 gam CO₂ và a mol H₂O. Giá trị của a là:

A. 0,3                  

B. 0,2

C. 0,6

D. 0,8

Hướng dẫn giải

Đáp án C

- Xét phản ứng của hỗn hợp X với NaHCO₃:

Bảo toàn nguyên tố: n_{-COOH trong X} = n_CO2 = 0,7 mol

=> n _{O trong X} = 1,4 mol

- Xét phản ứng đốt cháy hỗn hợp X:

BTNT: n_{O trong X} + 2n_O2 = 2n_CO2 + n_H2O

=> n_H2O = 1,4 + 0,4.2 - 0,8.2 = 0,6 mol.

Ví dụ 8: Đốt cháy hoàn toàn 2,76 gam hỗn hợp X gồm C_xH_yCOOH, C_xH_yCOOCH₃, CH₃OH thu được 2,688 lít CO₂ (đktc) và 1,8 gam H₂O. Mặt khác, cho 2,76 gam X phản ứng vừa đủ với 30 ml dung dịch NaOH 1 M, thu được 0,96 gam CH₃OH. Công thức của C_xH_yCOOH là:

A. C₂H₅COOH 

B. CH₃COOH

C. C₃H₅COOH 

D. C₂H₃COOH

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Gọi n_CxHyCOOH = a ; n_CxHyCOOCH3 = b ; n_CH3OH = c

Bảo toàn khối lượng:

m _{O trong X} = 2,76 –12. n_CO2 – 2.n_H2O = 1,12g => n _{O trong X} = 0,07 mol

BTNT oxi: 2a +2b + c = 0,07 (1)

Mà X + 0,03 mol NaOH => a + b = 0,03 (2)

n_CH3OH = 0,03 => b + c = 0,03 (3)

 Từ (1), (2) và 3 => a = c = 0,01; b = 0,02.

Gọi gốc C_xH_y là R

=> 0,01.(M_R + 45) + 0,02.(M_R + 44 + 15) + 0,01.32 = 2,76

 => M_R = 27 => R: C₂H₃ –

Vậy axit là C₂H₃COOH.

Ví dụ 9: Hỗn hợp X gồm 2 axit hữu cơ đơn chức, mạch hở, là đồng đẳng kế tiếp tác dụng vừa đủ với dung dịch NaHCO₃ thu được 1,12 lít khí CO₂ (đktc). Nếu đốt cháy hoàn toàn X thì thu được 3,136 lít CO₂ (đktc). Công thức cấu tạo của 2 axit trong X là:

A. HCOOH, CH₃COOH 

B. HCOOH, C₂H₃COOH

C. CH₃COOH, C₂H₅COOH

D. C₂H₅COOH, C₃H₇COOH

Hướng dẫn giải

Đáp án C

- Xét phản ứng của X với NaHCO₃:

Ta có: n_-COOH = $n_{C{O}_2}=\frac{\mathrm{1,12}}{\mathrm{22,4}}=$ 0,05 mol, mà axit đơn chức => n_axit = 0,05 mol

- Xét phản ứng đốt cháy X:

$\overline{C}=\frac{n_{C{O}_2}}{n_{axit}}=\frac{0,14}{0,05}=2,8$

Vậy 2 axit lần lượt là CH₃COOH và C₂H₅COOH.

Ví dụ 10:  Ngày 2/4/ 2019, trang web của thành phố Osaka đã đăng tải thông tin về việc thu hồi sản phẩm tương ớt Chin-su nhập khẩu từ Việt Nam chứa axit benzoic – một hóa chất bị cấm sử dụng trong tương ớt Nhật Bản.Công thức phân tử của axit benzoic là

A. C₆H₆O₂                     B. C₇H₈O₂                     

C. C₇H₆O                       D. C₇H₆O₂

Hướng dẫn giải

Đáp án D

Axit benzoic: C₆H₅COOH hay CTPT: C₇H₆O₂.

10. Một số phương trình phản ứng hóa học khác của Natri và hợp chất:

NaOH + NH₄Cl -^to→ NaCl+ NH₃↑ + H₂O

NaOH + NH₄NO₃ -^to→ NaNO₃+ NH₃↑ + H₂O

2NaOH + (NH₄)₂SO₄ -^to→ Na₂SO₄+ 2NH₃↑ + 2H₂O

CH₃COOCH₃ + NaOH -^H₂O,to→ CH₃COONa + CH₃OH

CH₃COOC₂H₅ + NaOH -^H₂O,to→ CH₃COONa + C₂H₅OH

C₂H₅Cl + NaOH -^to→ NaCl + C₂H₅OH

C₂H₅Br + NaOH -^to→ NaBr + C₂H₅OH