Với tóm tắt lý thuyết Sinh học lớp 10 Bài 3: Các cấp độ tổ chức của thế giới sống sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết cùng với bài tập trắc nghiệm chọn lọc có đáp án giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt môn Sinh học 10.

Sinh học lớp 10 Bài 3: Các cấp độ tổ chức của thế giới sống

A. Lý thuyết Sinh học 10 Bài 3: Các cấp độ tổ chức của thế giới sống

I. Các cấp độ tổ chức của thế giới sống

1. Khái niệm cấp độ tổ chức sống

Cấp độ tổ chức sống là cấp độ tổ chức có biểu hiện đầy đủ chức năng của sự sống như sinh trưởng, phát triển, sinh sản, cảm ứng, chuyển hóa vật chất và năng lượng …

2. Các cấp độ tổ chức sống cơ bản

- Cấp độ tổ chức sống cơ bản là cấp độ tổ chức mà ở đó biểu hiện đầy đủ các đặc điểm của sự sống.

- Các cấp độ cơ bản của tổ chức sống bao gồm:

3. Mối quan hệ giữa các cấp độ tổ chức sống

Tế bào là đơn vị tổ chức nhỏ nhất có đầy đủ các đặc điểm của sự sống, được tổ chức từ các bậc nhỏ hơn là bào quan, phân tử, nguyên tử.

Quần thể là tập hợp các cá thể (cơ thể sinh vật) cùng loài sống trong một khu vực địa lí nhất định và vào thời điểm nhất định.

Quần xã là tập hợp các quần thể của nhiều loài khác nhau cùng tồn tại trong một khu vực địa lý ở cùng một thời điểm.

Quần xã tương tác với nhau và với môi trường tạo nên cấp tổ chức hệ sinh thái.

Mối quan hệ hữu cơ giữa các cấp độ tổ chức dựa trên các hoạt động sống ở cấp độ tế bào.

II. Đặc điểm chung của các cấp độ tổ chức sống

1. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc

Tổ chức theo thứ bậc từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp. Cấp tổ chức thấp làm nền tảng cấu thành nên cấp cao hơn.

Vật không sống cũng có thể được tổ chức theo các cấp độ, nhưng chững không thể thực hiện các chức năng sống cơ bản như sinh trưởng, sinh sản, chuyển hóa…

2. Hệ thống mở và tự điều chỉnh

- Các cấp độ tổ chức sống đều là những hệ thống mở (không ngừng trao đổi vật chất và năng lượng với môi trường).

Ví dụ: Tế bào chỉ tồn tại, lớn lên và phân chia khi thường xuyên thu nhận các chất hóa học từ bên ngoài, biến đổi chúng tạo thành các chất sống, đồng thời loại bỏ các chất thải ra khỏi cơ thể. 

Cơ thể được cấu tạo nên từ một hay nhiều tế bào, cơ thể cũng không ngừng trao đổi khí, trao đổi nước, lấy thức ăn và thải chất thải ra ngoài môi trường trong quá trình sống.

- Các hệ thống sống có khả năng tự điều chỉnh duy trì ổn định các thông số trong hệ thống không phụ thuộc vào sự thay đổi của môi trường.

- Sự duy trì ổn định môi trường nội môi được gọi là sự cân bằng nội môi.

3. Thế giới sống liên tục tiến hóa

- Tiến hóa xảy ra nhờ phát sinh đột biến trong quá trình truyền đạt thông tin di truyền (ADN) từ thế hệ tế bào này sang thế hệ tế bào khác.

 

- Điều kiện môi trường sống khác nhau làm nhiệm vụ lựa chọn những thể đột biến có kiểu hình thích nghi nhất với môi trường.

Sơ đồ tư duy các cấp độ tổ chức của thế giới sống:

B. Bài tập trắc nghiệm Sinh học 10 Bài 3: Các cấp độ tổ chức của thế giới sống

Câu 1: Tế bào được xem là cấp độ tổ chức sống cơ bản nhất vì

A. tế bào là cấp độ tổ chức nhỏ nhất trong thế giới sống và tất cả các sinh vật sống đều được cấu tạo từ tế bào.

B. tế bào là cấp độ tổ chức nhỏ nhất có biểu hiện đầy đủ các đặc tính của sự sống và tất cảcác cấp độ tổ chức của thế giới sống đều được cấu tạo từ tế bào.

C. tế bào là cấp độ tổ chức nhỏ nhất có biểu hiện đầy đủ các đặc tính của sự sống và tất cả các sinh vật sống đều được cấu tạo từ tế bào.

D. tế bào là cấp độ tổ chức nhỏ nhất trong thế giới sống và tất cảcác cấp độ tổ chức của thế giới sống đều được cấu tạo từ tế bào.

Câu 2: Cho các phát biểu sau:

(1) Mô là tập hợp các tế bào có cùng chức năng.

(2) Cơ quan là tập hợp các mô cùng thực hiện một chức năng nhất định.

(3) Quần thể là tập hợp các cá thể khác loài phân bố trong một khu vực nhất định.

(4) Quần xã gồm nhiều hệ sinh thái phân bố trong khu vực địa lí nhất định.

Số phát biểu đúng là

A. 1.

B. 2.

C. 3.

D. 4.

Câu 3: Đặc điểm nào sau đây thể hiện mối quan hệ chặt chẽ về cấu trúc của các cấp độ tổ chức sống?

A. Mọi cấp độ tổ chức sống đều được cấu tạo từ tế bào.

B. Mọi hoạt động sống đều được thực hiện trong tế bào.

C. Cấp độ tổ chức nhỏ hơn sẽ làm nền tảng để hình thành cấp độ tổ chức cao hơn.

D. Các cấp độ tổ chức luôn hoạt động thống nhất để duy trì các hoạt động sống.

Câu 4: Cấp độ tổ chức sống nào sau đây không tồn tại trong cơ thể của một sinh vật đa bào?

A. tế bào.

B. mô.

C. cơ quan.

D. quần thể.

Câu 5: Đặc điểm nào sau đây không phải là đặc điểm chung của các cấp độ tổ chức sống?

A. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc.

B. Là hệ thống mở và tự điều chỉnh.

C. Là hệ thống khép kín và ổn định.

D. Liên tục tiến hóa.

Câu 11: Thế giới sống được tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc có nghĩa là

A. tổ chức sống cấp dưới sẽ làm cơ sở để hình thành nên tổ chức sống cấp trên.

B. tổ chức sống cấp dưới sẽ hoạt động không phụ thuộc vào tổ chức sống cấp trên.

C. tổ chức sống cấp trên có những đặc tính nổi trội so với tổ chức sống cấp dưới.

D. tổ chức sống cấp trên có cấu trúc phức tạp và đa dạng hơn tổ chức sống cấp dưới.

Câu 12: Biểu hiện nào sau đây cho thấy các cấp độ tổ chức sống là hệ thống mở?

A. Các cấp độ tổ chức sống luôn bị biến đổi trước những thay đổi dù là nhỏ nhất của môi trường.

B. Các cấp độ tổ chức sống luôn tiến hóa liên tục để thích nghi với những thay đổi của môi trường.

C. Các cấp độ tổ chức sống luôn diễn ra quá trình trao đổi chất và năng lượng với môi trường.

D. Các cấp độ tổ chức sống luôn có cơ chế tự điều chỉnh để thích nghi với những thay đổi của môi trường.

Câu 13: Khi lượng đường trong máu giảm, cơ thể sẽ tiến hành phân giải glycogen dự trữ để đưa lượng đường trong máu về mức ổn định. Ví dụ này phản ánh đặc điểm chung nào của các cấp độ tổ chức sống?

A. Tổ chức theo nguyên tắc thứ bậc.

B. Có khả năng tự điều chỉnh.

C. Là hệ thống mở.

D. Liên tục tiến hóa.

Câu 14: Thế giới sống liên tục tiến hóa là nhờ cơ chế

A. nhân đôi DNA.

B. đột biến gene.

C. đột biến nhiễm sắc thể.

D. phát sinh biến dị.

Câu 15: Đối với sự tiến hóa của thế giới sống, chọn lọc tự nhiên có vai trò

A. cung cấp các biến dị mới, tạo ra nguồn nguyên liệu cho sự tiến hóa.

B. giúp phát tán và trung hòa tính có hại của các biến dị di truyền trong quần thể.

C. loại bỏ những dạng sống kém thích nghi và giữ lại các dạng sống thích nghi.

D. đảm bảo duy trì và điều hòa các hoạt động sống trong cơ thể của sinh vật.

Xem thêm các bài tóm tắt lý thuyết Sinh học 10 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Bài 2: Các phương pháp nghiên cứu và học tập môn Sinh học

Bài 4: Khái quát về tế bào

Bài 5: Các nguyên tố hoá học và nước

Bài 6: Các phân tử sinh học trong tế bào