Tài liệu tác giả tác phẩm Đây thôn Vĩ Dạ Ngữ văn lớp 12 Chân trời sáng tạo gồm đầy đủ những nét chính về văn bản như: tóm tắt, nội dung chính, bố cục, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, hoàn cảnh sáng tác, ra đời của tác phẩm, dàn ý từ đó giúp học sinh dễ dàng nắm được nội dung bài Đây thôn Vĩ Dạ lớp 12.

Tác giả tác phẩm: Đây thôn Vĩ Dạ - Ngữ văn 12

I. Tác giả Hàn Mặc Tử

- Hàn Mặc Tử (1912 – 1940), tên khai sinh là Nguyễn Trọng Trí, sinh ra ở làng Lệ Mĩ, Đồng Lộc, Đồng Hới (nay là tỉnh Quảng Bình), bắt đầu làm thơ từ năm 14 – 15 tuổi.

- Năm 1936, ông chủ xướng Trường Thơ Loạn với quan điểm sáng tác độc đáo thiên về siêu thực – tượng trưng, hoàn toàn khác với quan điểm lãng mạn của các nhà thơ cùng thời.

- Các tác phẩm chính của ông là tập thơ Gái quê (1936), tập Thơ Điên (1938), kịch thơ Duyên kì ngộ (1939), thơ văn xuôi Chơi giữa mùa trăng (1941), ...

II. Tìm hiểu văn bản Đây thôn Vĩ Dạ

1. Thể loại

- Tác phẩm Đây thôn Vĩ Dạ thuộc thể loại: thơ bảy chữ.

2. Xuất xứ

- In trong Hàn Mặc Thử - Tác phẩm chọn lọc, NXB Giáo dục, 2009, tr.60 – 61.

3. Phương thức biểu đạt

- Phương thức biểu đạt: biểu cảm.

4. Bố cục đoạn trích

- Đoạn 1: vườn Vĩ Dạ lúc ban mai trong tâm tưởng thi sĩ.

- Đoạn 2: cảnh sông nước xứ Huế đêm trăng và tâm trạng thi sĩ.

- Đoạn 3: hình bóng khách đường xa và nỗi niềm mơ tưởng, hoài nghi.

5. Giá trị nội dung

- Bài thơ là bức tranh đẹp về một miền quê đất nước, là tiếng lòng của một con người tha thiết yêu đời, yêu người.

6. Giá trị nghệ thuật

- Hình ảnh biểu hiện nội tâm.

- Bút pháp gợi tả, ngôn ngữ tinh tế, giàu sức liên tưởng.

III. Tìm hiểu chi tiết văn bản Đây thôn Vĩ Dạ

1. Khổ 1: vườn Vĩ Dạ lúc ban mai trong tưởng tượng của thi sĩ

- Câu thơ đầu tiên mang hình thức câu hỏi tu từ vừa như lời mời gọi tha thiết yêu thương lại như lời tự trách bản thân.

- Bao trùm bài thơ là niềm thích thú say mê, lòng yêu mến tán thưởng vẻ đẹp của cảnh sắc thôn Vĩ. Hàng loạt các hình ảnh về thôn Vĩ hiện lên rất rõ ràng, chân thực tưởng như thi sĩ đang đứng trước cảnh sắc thôn Vĩ mà nâng niu, ngắm nhìn:

+ Hình ảnh nắng hàng cau nắng mới lên mang một vẻ đẹp lấp lánh tinh khiết. Câu thơ lưu lại một khoảnh khắc thật đẹp khi ngắm nhìn nắng mới trải dần trên những lá cau non.

+ Cảnh vườn ai mướt quá xanh như ngọc thật đẹp thật độc đáo:

● Từ mướt và hình ảnh so sánh xanh như ngọc đã cộng hưởng hòa lên vẻ đẹp đầy sức cuốn hút của vườn Vĩ Dạ.

● Một màu xanh mướt óng ả, non tơ đến nuột nà phủ lên khắp khu vườn. cả khu vườn tựa như một viên ngọc bích khổng lồ không chỉ rời rợi sắc xanh mà còn lan tỏa ánh xanh.

● Từ mướt quá bộc lộ sự trầm trồ của thi sĩ, chứng tỏ Hàn Mặc Tử đang say sưa trong hồi tưởng.

● Đại từ phiếm chỉ ai xa vời mông lung chứa đựng một nỗi u buồn, xót xa.

- Hình ảnh Lá trúc che ngang mặt chữ điền trong câu thơ cuối thật thú vị, ẩn chứa nhiều cách hiểu khác nhau:

+ Đó có thể là khuôn mặt phúc hậu mang nét dịu dàng, duyên dáng của những cô gái Huế ⇒ Hình ảnh thơ gợi sự hòa điệu giữa người và cảnh.

+ Lại có thể hiểu đó là gương mặt thi sĩ khi trở về thôn Vĩ nhưng trong hoàn cảnh lén lút, vụng trộm ⇒ Câu thơ là niềm yêu đời mãnh liệt của tâm hồn trĩu nặng mặc cảm chia lìa.

⇒ Cảnh và người thôn Vĩ thật đẹp nhưng chỉ trong hòai niệm.

2. Khổ 2: cảnh sông nước xứ Hếu đêm trăng và tâm trạng thi sĩ

a. Cảnh sông nước đêm trăng

- Chỉ vài nét chấm phá Hàn Mặc Tử đã gợi dậy thần thái, linh hồn của Huế trong đêm trăng thơ mộng: mây trời đìu hiu, sông nước lặng tờ, thuyền ai gối bãi ăm ắp đầy trăng.

- Cảnh sắc êm đềm uyền ảo mà tĩnh lặng, u buồn.

b. Tâm trạng thi sĩ

- Mặc cảm chia lìa trong hình ảnh Gió theo lối gió, mây đường mây:

+ Câu thơ hằn lên sự chia lìa ngang trái trớ trêu: gió mây vốn luôn quấn quýt với nhau mà giờ đây gió một đằng, mây một nẻo.

+ Sự chia lìa thấm vào hình ảnh hằn lên trong nhịp điệu thơ: nỗi đau tuyệt giao với cuộc đời của thi sĩ.

- Nỗi cô đơn bơ vơ trong hình ảnh: Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay

+ Một nỗi buồn bâng khuâng mà da diết, khắc khoải phảng phấp trong câu thơ để rồi thấm đượm và hồn người đọc.

+ Danh từ lay tự nó không vui, không buồn nhưng đặt trong câu thơ này sao lại gợi một nỗi buồn hiu hắt đến thế.

+ Hình ảnh hoa bắp lay thật tủi sầu như ám lấy thi sĩ- thân phận bị cuộc đời xa lánh tẩy chay.

- Nỗi niềm trông ngóng vu vơ, vô vọng:

+ Hàn Mặc Tử ao ước có trăng trở về với mình. Câu thơ như lời khẩn cầu da diết, khắc khoải đến cháy bỏng.

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay

+ Thật xót xa khi hiện thực khiến thi sĩ tuyệt vọng: cơ hội ngắm trăng ngắn ngủi trong tối nay mà trăng thì lại ở mãi ngoài kia xa vời vợi, con thuyền chở trăng thì vu vơ, phiếm chỉ

3. Khổ 3: Hình bóng khách đường xa và nỗi niềm mơ tưởng hoài nghi

- Ao ước có trăng không thành, thi sĩ mơ tưởng về người thôn Vĩ. Nhưng trong giấc mơ người thương yêu thủa nào đã là khách đường xa.

- Bóng hình người thương vừa hiện ra đã chợt mất hút.

- Hình bóng người thương hiện lên thật ám ảnh: Áo em trắng quá nhìn không ra cực tả sắc trắng lạ lùng của áo em thi sĩ muốn gửi gắm nỗi niềm đắm say trước vẻ đẹp lộng lẫy của người yêu dấu cùng nỗi tuyệt vọng bất lực giữa anh và em là vực sâu thăm thẳm, em là thiên thần còn anh là tội đồ trong địa ngục tối tăm.

- Thi sĩ đành ngậm ngùi trở về thực tại ở đây là trại phong lạnh lẽo, mịt mù sương khói phủ mờ cả bóng anh ta nghe như có tiếng dội đau thương của kiếp người bị lãng quên trong lãnh cung xa thẳm.

- Bám víu cuối cùng của thi sĩ là chút tình với cuộc đời ngoài kia nhưng cũng mong manh xa vời lắm: Ai biết tình ai có đậm đà?

⇒ Câu thơ đọng lại tình yêu hướng về cuộc đời trần thế mãn liệt mà vô vọng, đau đớn.

IV. Đọc tác phẩm: Đây thôn Vĩ Dạ

Đây thôn Vĩ Dạ

Hàn Mặc Tử

Sao anh không về chơi thôn Vĩ?

Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên

Vườn ai mướt quá xanh như ngọc

Lá trúc che ngang mặt chữ điền,

Gió theo lối gió, mây đường mây

Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay

Thuyền ai đậu bến sông trăng đó

Có chở trăng về kịp tối nay?

Mơ khách đường xa, khách đường xa

Áo em trắng quá nhìn không ra

Ở đây sương khói mờ nhân ảnh

Ai biết tình ai có đậm đà ?

(Đau thương, NXB Hội Nhà văn, Hà Nội, 1995)

V. Văn mẫu

Đề bài: Vẽ một bức tranh thôn Vĩ Dạ theo tưởng tượng của bạn sau khi đọc bài thơ này.

Bức tranh thôn Vĩ theo tưởng tượng: