HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt câu hỏi:

+ Trình bày khái niệm câu rút gọn.

- HS nhận nhiệm vụ

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS trình bày sản phẩm thảo luận

- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.

* Câu rút gọn

- Câu rút gọn là câu có thành phần câu (thường là thành phần chính) bị tỉnh lược. - Việc tỉnh lược chủ yếu do phương châm tiết kiệm trong việc sử dụng ngôn ngữ, nhất là khi nói (lược bỏ những thông tin đã biết hoặc bị coi là lặp, thừa), hoặc do dụng ý của người sử dụng (không muốn nêu rõ sự vật, sự việc nào đó trong câu).

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

* NV1:

Bước 1: chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt câu hỏi:

Câu 1 (trang 121 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống): Tìm câu rút gọn trong các lời thoại kịch sau và cho biết thành phần nào của câu bị tỉnh lược.

Giu-li-ét: - Chỉ có tên họ chàng là thù địch của em thôi. Nhưng nếu chẳng phải là người họ Môn-ta-ghiu thì chàng cũng vẫn là chàng.Chàng ơi! Hãy mang tên họ nào khác đi! Thế nào là họ Môn-ta-ghiu nhỉ? [ ... ] Rộ-mê-ô chàng ơi, chàng hãy từ bỏ tên họ đi. Cái tên kia đâu có phải xương thịt của chàng, chàng hãy đổi nó lấy cả tấm thân em. 

Rô-mê-ô. - Đúng là từ miệng nàng nói ra nhé! Chỉ cần được nàng gọi là người yêu là tôi xin tức thì nhận tên thánh mới; từ nay trở đi, tôi không muốn bao giờ là Rô-mê-ô nữa. 

(Sếch-xpia, Rô-mê-ô và Giu-li-ét)

Câu 2 (trang 122 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống): Dựa vào ngữ cảnh, hãy chuyển các câu rút gọn tìm được ở bài tập 1 thành câu đầy đủ. So sánh câu rút gọn và câu đầy đủ để làm rõ tác dụng của việc dùng câu rút gọn trong ngữ cảnh.

Câu 3 (trang 122 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống): Những câu văn in đậm sau rút gọn thành phần nào? Nêu tác dụng của việc rút gọn câu trong các ngữ cảnh.

a. - Nhưng chiếc tàu chuyển động chứ?

- Thưa ngài, không! Nó bập bềnh trên sóng, chứ chẳng chuyển động chút nào.

(Giuyn Véc-nơ, Hai vạn dặm dưới biển)

b. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần.

(Lê Minh Khuê, Những ngôi sao xa xôi)

Trả lời:

Câu 1 (trang 121 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

- Câu rút gọn: 

+ Rút gọn thành phần chủ ngữ: Chỉ có tên họ chàng là thù địch của em thôi...

+ Rút gọn thành phần chủ ngữ: Hãy mang tên họ nào khác đi!

Câu 2 (trang 122 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

* Chuyển câu rút gọn thành câu đầy đủ:

- Rô-mê-ô à, chỉ có tên họ chàng là thù địch của em thôi.

- Chàng hãy mang tên họ nào khác đi!

* So sánh:

- Sử dụng câu rút gọn: cung cấp thông tin cần thiết, cốt lõi khi nhân vật đang muốn bày tỏ tình yêu thương. 

Câu 3 (trang 122 sgk Ngữ văn lớp 9 Tập 1 - Kết nối tri thức với cuộc sống):

a. Câu văn: Thưa ngài, không!

- Rút gọn thành phần vị ngữ.

- Tác dụng: Tránh lặp lại thông tin không cần thiết, chỉ để lại thông tin cần thiết.

b. Câu văn: Ngày nào ít: ba lần.

- Rút gọn chủ ngữ và vị ngữ, chỉ giữ lại bổ ngữ.

- Tác dụng: Chỉ thể hiện thông tin cần thiết.