Tài liệu soạn bài Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội Ngữ văn lớp 9 Cánh diều hay, ngắn gọn nhất giúp học sinh nắm được nội dung chính của bài, dễ dàng chuẩn bị bài và soạn văn 9. Mời các bạn đón xem:

Soạn bài Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 61 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2)

- Xem lại nội dung nêu ở phần Kiến thức Ngữ văn về phỏng vấn để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.

- Đọc trước văn bản Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội và tìm hiểu thêm những thông tin khác về Thủ đô Hà Nội để trao đổi với bạn bè trong lớp.

- Tìm hiểu thêm thông tin về người được phòng vấn (nhà văn Tô Hoài) và người phòng vấn (nhà thơ Trần Đăng Khoa).

Trả lời:

- Thông tin về Thủ đô Hà Nội:

+ Hà Nội là Thủ đô và một trong hai đô thị loại đặc biệt của Việt Nam, thuộc khu vực trung tâm vùng đồng bằng sông Hồng màu mỡ, tiếp giáp với các tỉnh Thái Nguyên, Vĩnh Phúc, Hà Nam, Hòa Bình, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hưng Yên và Phú Thọ. Có diện tích tự nhiên rộng lớn khoảng 3.358,6 km².

+ Theo các tư liệu về lịch sử Hà Nội, vào năm 1010 vua Lý Thái Tổ đã chọn Cổ Loa làm kinh đô và đặt tên là Thăng Long, có nghĩa là Rồng bay lên. Từ đó, Thăng Long trở thành biểu tượng cho sự phồn thịnh và vươn lên của đất nước. Trải qua gần 1000 năm, Thăng Long đã có nhiều tên gọi khác nhau như Đông Đô, Đông Kinh, Bắc Thành…đến năm 1831 mới đổi tên là Hà Nội.

+ Văn hóa Hà Nội rất đa dạng và phong phú, thể hiện qua nghệ thuật truyền thống, âm nhạc, văn học… Những di sản văn hóa như ca trù, hát xẩm, múa rối nước và hát chèo vẫn tồn tại và được truyền lại qua nhiều thế hệ.

- Thông tin về nhà văn Tô Hoài:

+ Tô Hoài (1920-2014) tên khai sinh là Nguyễn Sen. Ông sinh ra tại quê nội ở thôn Cát Động, Thị trấn Kim Bài, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông cũ trong một gia đình thợ thủ công. Tuy nhiên, ông lớn lên ở quê ngoại là làng Nghĩa Đô, huyện Từ Liêm, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (nay thuộc phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam).

+ Bút danh Tô Hoài gắn với hai địa danh: sông Tô Lịch và phủ Hoài Đức.

+ Năm 1943, Tô Hoài gia nhập Hội Văn hóa cứu quốc.

+ Trong chiến tranh Đông Dương, ông chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực báo chí, nhưng vẫn có một số thành tựu quan trọng như Truyện Tây Bắc.

+ Ông mất ngày 6 tháng 7 năm 2014 tại Hà Nội, hưởng thọ 94 tuổi.

+ Sau hơn sáu mươi năm lao động nghệ thuật, ông đã có gần 200 đầu sách thuộc nhiều thể loại khác nhau: Dế Mèn phiêu lưu kí (truyện, 1941); O chuột (tập truyện, 1942); Truyện Tây Bắc (tập truyện, 1953); Miền Tây (tiểu thuyết, 1967); Ba người khác (tiểu thuyết, 2006),...

- Thông tin về nhà thơ Trần Đăng Khoa:

+ Trần Đăng Khoa sinh ngày 24 tháng 4 năm 1958. Quê làng Trực Trì, xã Quốc Tuấn, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương.

+ Là một nhà thơ, nhà báo, biên tập viên Tạp chí Văn nghệ Quân đội, hội viên của Hội Nhà văn Việt Nam.

+ Ông nguyên là Trưởng ban Văn học Nghệ thuật, Giám đốc Hệ Phát thanh có hình VOVTV của Đài tiếng nói Việt Nam.

+ Hiện nay, ông giữ chức Phó Bí thư Đảng ủy Đài Tiếng nói Việt Nam.

+ Nhà thơ Trần Đăng Khoa bắt đầu sáng tác từ rất sớm, năm 8 tuổi ông đã có một số sáng tác được in trên báo.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính: Văn bản cung cấp những thông tin thú vị về Hà Nội dưới góc nhìn của nhà văn Tô Hoài, giúp độc giả hiểu hơn về thủ đô Hà Nội qua các phương diện: con người, địa danh, tên phố....

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 62 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Chú ý thời điểm phỏng vấn ghi ở cuối văn bản (năm 2003)

Trả lời:

- Thời điểm phỏng vấn cách đây 20 năm.

Câu 2 (trang 62 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Chi tiết nào cho thấy Tô Hoài rất thông hiểu Hà Nội?

Trả lời:

- Chi tiết cho thấy Tô Hoài rất thông hiểu Hà Nội: Ngày xưa thế nào thì bây giờ vẫn thế. Tôi có thể nhắm mắt đi đến khu phố nào cũng được.

Câu 3 (trang 62 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Chú ý nội dung của các câu hỏi.

Trả lời:

- Các câu hỏi nhằm khai thác thông tin về Hà Nội xưa.

Câu 4 (trang 63 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Địa giới Hà Nội xưa có đặc điểm gì?

Trả lời:

- Địa giới Hà Nội xưa có đặc điểm:

+ Đi hết Trường Chu Văn An là đất Hà Đông.

+ Làng Yên Phụ thuộc đất Hà Đông.

+ Hà Nội được chia làm bốn khu: khu phố cổ, khu phố cũ, khu phố mới, khu dưới bãi.

Câu 5 (trang 63 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Tên phố cổ Hà Nội có gì lạ?

Trả lời:

- Tên phố cổ là tên các quán hàng như cái chợ, có nhiều tên phố lạ.

Câu 6 (trang 64 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Theo Tô Hoài, người Hà Nội có tính cách như thế nào?

Trả lời:

- Theo Tô Hoài, người Hà Nội có tính cách: hào hoa phong nhã

Câu 7 (trang 64 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Ông Trần Văn Lai đã làm được hai việc cơ bản nào?

Trả lời:

- Ông Trần Văn Lai đã làm được hai việc cơ bản:

+ Đập hết các tượng đài của Pháp, chỉ để lại hai tượng bán thân là tượng Y-éc-xanh và tượng Pa-xtơ.

+ Thay lại các tên phố.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 65 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Hãy xác định mục đích và cách thực hiện bài phỏng vấn này. (Gợi ý: Phỏng vấn để miêu tả, khắc họa chân dung nhân vật hay cung cấp thông tin về một lĩnh vực cụ thể? Phỏng vấn trực tiếp hay gián tiếp?).

Trả lời:

- Mục đích: cung cấp những thông tin về Hà Nội.

- Cách thực hiện bài phỏng vấn: phỏng vấn trực tiếp nhà văn Tô Hoài.

Câu 2 (trang 65 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Phân tích nội dung và ý nghĩa của bài phỏng vấn (Nội dung phỏng vấn về vấn đề gì? Vấn đề ấy có ý nghĩa như thế nào?).

Trả lời:

- Nội dung phỏng vấn về Hà Nội: tên các phố, khu vực địa chính, các mặt hàng nổi tiếng, tính cách người Hà Nội, Hà Nội qua dòng chảy của thời gian.

- Vấn đề ấy có ý nghĩa: cung cấp những thông tin thú vị về Hà Nội dưới góc nhìn của nhà văn Tô Hoài, giúp độc giả hiểu hơn về thủ đô Hà Nội qua các phương diện: con người, địa danh, tên phố....

Câu 3 (trang 65 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Hãy chỉ ra đặc điểm của một bài phỏng vấn thể hiện qua văn bản này. Em thích câu hỏi và câu trả lời nào nhất? Vì sao?

Trả lời:

- Đặc điểm của thể loại phỏng vấn:

+ Thể hiện tính dân chủ

+ Trực tiếp, khách quan, chân thực

+ Thể hiện tính sinh động, hấp dẫn

+ Thông tin trong bài viết hoàn toàn do ngược được phỏng vấn chịu trách nhiệm

- Em thích câu hỏi: Nếu cần nói thật ngắn gọn về tính cách người Hà Nội thì ông sẽ nói thế nào? Và câu trả lời em thích: Muốn hiểu tính cách người Hà Nội, ta phải tìm hiểu tính cách chung của người Việt Nam rồi nghiên cứu cá tính người thành thị thì mới ra tính cách người Hà Nội. Bởi vì người Hà Nội gốc rất ít, chủ yếu là người từ các tỉnh đổ về Hà Nội nên để có một tính cách đặc trưng là rất khó. Với câu trả lời của nhà văn Tô Hoài em cảm thấy ông rất khéo léo và khách quan khi nhận định về tính cách của người Hà Nội.

Câu 4 (trang 65 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Qua bài phỏng vấn, em có được những thông tin gì mới mẻ về Thủ đô Hà Nội?

Trả lời:

- Qua bài phỏng vấn, em hiểu thêm được về ý nghĩa của tên các con phố ở Hà Nội, các khu vực hành chính, địa giới của Hà Nội.

Câu 5 (trang 65 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Bài phỏng vấn mang lại cho em những cảm nghĩ gì?

Trả lời:

- Bài phỏng vấn đã cho em hiểu hơn về thủ đô Hà Nội, cho thấy nhà văn Tô Hoài là người rất am hiểu Hà Nội. Đồng thời cũng thấy được cái tài đặt câu hỏi phỏng vấn của nhà thơ Trần Đăng Khoa.

Câu 6 (trang 65 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Trước một di tích lịch sử hoặc một danh lam thắng cảnh, với vai trò là một phóng viên, nếu phải nêu lên ba câu hỏi quan trọng thì em sẽ nêu những câu nào?

Trả lời:

Ba câu hỏi quan trọng em sẽ nêu:

+ Tại sao di tích lịch sử/danh lam thắng cảnh ngày được biết đến nhiều hơn?

+ Giá trị của di tích lịch sử/danh lam thắng cảnh đối với xã hội là gì?

+ Chúng ta cần phải làm gì để gìn giữ và phát triển di tích lịch sử/danh lam thắng cảnh trên?

Xem thêm các bài soạn văn lớp 9 Cánh diều hay, chi tiết khác:

Quần thể di tích Cố đô Huế

Cùng nhà văn Tô Hoài ngắm phố phường Hà Nội

Thực hành tiếng Việt trang 65

Thực hành đọc hiểu: Đền tháp vẫn ngủ yên

Viết bài văn nghị luận xã hội về một vấn đề cần giải quyết

Phỏng vấn ngắn