Tài liệu tác giả tác phẩm Choáng ngợp và đau đớn đớn những cảnh báo từ loạt phim Hành tinh của chúng ta Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức gồm đầy đủ những nét chính về văn bản như: tóm tắt, nội dung chính, bố cục, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, hoàn cảnh sáng tác, ra đời của tác phẩm, dàn ý từ đó giúp học sinh dễ dàng nắm được nội dung bài Choáng ngợp và đau đớn đớn những cảnh báo từ loạt phim Hành tinh của chúng ta lớp 8.

Choáng ngợp và đau đớn đớn những cảnh báo từ loạt phim Hành tinh của chúng ta - Ngữ văn lớp 8

I. Tác giả Lâm Lê

- Lâm Lê: bút danh của Lê Hồng Lâm, sinh năm 1977, quê ở Quảng Trị

- Là nhà báo chuyên viết phê bình điện ảnh; tác giả của các cuốn sách Xem chữ đọc hình (2005), Chơi cùng cấu trúc (2009), Cánh chim trong gió (2016), ...

II. Tìm hiểu tác phẩm Choáng ngợp và đau đớn những cảnh báo từ loạt phim Hành tinh của chúng ta

1. Thể loại

Văn bản thuộc thể loại văn bản thông tin

2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác

Trích báo Tuổi trẻ online, ngày 12/5/2019

3. Phương thức biểu đạt

Văn bản có phương thức biểu đạt là thuyết minh

4. Tóm tắt

Những ý chính của văn bản:

- Loạt phim tài liệu "Hành tinh của chúng ta" đưa ra lời cảnh báo về sự nóng lên của toàn cầu

- Rất nhiều loài đang đứng trên bờ vực tuyệt chủng

- Rất nhiều lời cảnh báo được đưa ra nhưng bộ phim xuất hiện những thông điệp tích cực ở phần cuối mỗi tập phim

5. Bố cục

3 phần

- Phần 1 (từ đầu đến “giết chết chúng mỗi ngày”): Lời cảnh báo về sự nóng lên của toàn cầu

- Phần 2 (tiếp đến “nguy hiểm hơn nhiều”): Tình trạng báo động của các loài động vật

- Phần 3 (còn lại): Sự cố gắng khắc phục của con người qua các bộ phim.

6. Giá trị nội dung

Tác giả muốn người đọc chú ý đặc biệt tới thông tin quãng thời gian quay phim và quá trình ghi lại những thước phim quan trọng về thiên nhiên, môi trường để mang tới những lời cảnh báo, cảnh tỉnh tới mọi người trước sự tàn phá khốc liệt của thiên nhiên.

7. Giá trị nghệ thuật

Lập luận logic, rõ ràng; ngôn ngữ mộc mạc, giản dị.

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Choáng ngợp và đau đớn những cảnh báo từ loạt phim Hành tinh của chúng ta

1. Tóm tắt, cách triển khai thông tin và vai trò của phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản

a. Tóm tắt

- Bộ phim được xây dựng hết sức kì công, có phạm vi bao quát lớn, gồm 8 tập

- Bộ phim như là phần tiếp theo của Hành tinh Trái đất được thực hiện trước đó, xét theo thông điệp chính mà chúng hướng tới

- Bộ phim đưa đến “những hình ảnh sống động và những thông tin chính xác nhất về hành tinh của chúng ta” với những thước quay từ 8 môi trường khác nhau trên Trái đất

- Song song với việc làm nổi bật vẻ đẹp diệu kì của thế giới tự nhiên trên Trái đất, bộ phim cũng đưa ra những cảnh báo đau lòng về sự suy thoái của môi trường sống bởi nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân đến từ hoạt động của con người

- Bộ phim toát lên sự lạc quan về khả năng phục hồi của môi trường sống trên Trái đất nhờ vào sự “tỉnh ngộ” của con người

=> Theo em, tác giả muốn người đọc chú ý đặc biệt tới thông tin về lời cảnh báo vẫn chưa qua muộn. Để từ đó bắt đầu hình thành ý thức bảo vệ môi trường sống, cứu lấy những loài vật đang có nguy cơ tuyệt chủng.

b. Cách triển khai

Văn bản được triển khai theo cách lần lượt đưa thông tin về những giá trị nội dung cơ bản của “loạt phim”. Với cách triển khai này, tác giả đã dễ dàng nêu bật được thông điệp chính toát ra từ bộ phim, gắn liền với hai từ khoá là “choáng ngợp” và “đau đớn”

c. Vai trò của phương tiện phi ngôn ngữ

- Sự hiện diện của các hình ảnh minh hoạ nhằm mang đến những hình ảnh và dẫn chứng chân thật, sinh động nhất.

-> Qua đó giúp người đọc dễ dàng liên tưởng đến vấn đề đang được đề cập, đồng thời tăng tính thuyết phục cho thông điệp được nêu ra.

2. Giới thiệu chung về “loạt phim”

- Nội dung chính của loạt phim tài liệu “Hành tinh của chúng ta”: đưa ra lời cảnh báo về sự nóng lên của toàn cầu, những môi trường sống bị hủy diệt và nhiều loài biến mất

- Điểm đặc biệt của loạt phim này đó là các nhà làm phim đã tạo sự tương phản và đối nghịch giữa vẻ đẹp của thiên nhiên, sự đa dạng của giống loài với cuộc khủng hoảng môi trường, khí hậu đang tàn phá và giết chết chúng mỗi ngày.

3. Rất nhiều loài đang đứng bên bờ vực tuyệt chủng

- Tác giả cho biết bộ phim có 8 tập với 8 môi trường sống trên khắp thế giới, từ vùng cực băng giá tới những cánh rừng mưa nhiệt đới, sa mạc và đồng cỏ, đại dương sâu thẳm, sông ngòi và những khu rừng rậm đa dạng ở Nam Mỹ…

- Vẻ đẹp ở các cảnh phim hiện lên đẹp đẽ, choáng ngợp và đầy chân thật. Những con vật được đưa lên phim như thể bước ra từ bộ phim hoạt hình của hãng Pích-xa

-> Những gì được văn bản nhắc đến ở đoạn này: bộ phim phản ánh thực tế ô nhiễm và suy thoái của môi trường đang đe dọa đến môi trường sống của con người. Từ đó cảnh tỉnh loài người hãy ý thức về những hành động và quyết định của bản thân, nhận ra tầm quan trọng của nhiệm vụ bảo vệ môi trường.

4. Nhưng vẫn chưa quá muộn

- Sự so sánh khiến cho bộ phim trở nên nổi bật và khác biệt so với những phim khác cùng đề tài.

- Tác giả văn bản đã thể hiện sự đồng cảm đối với nhóm làm phim về quá trình 4 năm với thời gian quay và ghi hình rất nhiều tại nhiều quốc gia khác nhau để mang tới những thước phim chân thực, gần gũi.

- Nếu xét theo đặc điểm của kiểu văn bản, yếu tố đồng cảm ở đây giữ vai trò rất quan trọng, nó giúp cho người đọc và các nhà làm phim có nhiều khách quan tiếp nhận thông tin và đặc biệt ta thấy được tính chân thực của bộ phim.

- Cách kết thúc của văn bản khiến cho người đọc thêm một lần nữa ấn tượng về quy mô và sự công phu mà những người làm phim đã bỏ ra để xây dựng lên một tác phẩm lịch sử. Qua đó, tăng tính xác thực cho những tư liệu và thông điệp mà bộ phim hướng tới, kêu gọi mọi người hãy bảo vệ môi trường trước khi quá muộn.

IV. Đọc tác phẩm Choáng ngợp và đau đớn những cảnh báo từ loạt phim Hành tinh của chúng ta

Loạt phim tài liệu Hành tinh của chúng ta đưa ra lời cảnh báo về sự nóng lên của toàn cầu, những môi trường sống bị hủy diệt và nhiều loài biến mất, đồng thời mang đến một thông điệp sống còn: “Hãy cứu lấy hành tinh của chúng ta trước khi quá muộn!”.

Vẫn qua giọng dẫn chuyện hấp dẫn tuyệt vời của nhà làm phim, nhà nghiên cứu tự nhiên Đê-vít Át-tin-bo-râu (David Attenborough), tám tập phim tài liệu của Hành tinh của chúng ta mới phát trực tuyến trên Nét-phơ-lít (Netflix) như là phần tiếp theo của Hành tinh Trái Đất (Earth Planet) – loạt phim tài liệu nổi tiếng trước đây của kênh BBC Earth, bởi cách mà các nhà làm phim tạo sự tương phản và đối nghịch giữa vẻ đẹp của thiên nhiên, sự đa dạng của giống loài với cuộc khủng hoảng môi trường, khí hậu đang tàn phá và giết chết chúng mỗi ngày.

Rất nhiều loài đang đứng bên bờ vực tuyệt chủng

Tám tập phim, với tám môi trường sống trên khắp thế giới, từ vùng cực băng giá (Nam Cực và Bắc Cực), những cánh rừng mưa nhiệt đới, vùng sa mạc và đồng cỏ ở Châu Phi, những đại dương sâu thẳm cho đến sông ngòi và những khu rừng rậm đa dạng ở Nam Mỹ,… mang tới cho người xem những hình ảnh sống động và những thông tin chính xác nhất về hành tinh của chúng ta.

Ở mỗi tập phim, người xem lại được thưởng thức những thước phim đẹp đẽ, thậm chí choáng ngợp mà những nhà làm phim đã kì công tạo nên.

Hàng chục ngàn chú chim cánh cụt đi lạch bạch qua những con đường nhỏ hẹp trên tuyết ở Nam Cực để tìm gia đình của chúng; những con hải mã khổng lồ, mập mạp nằm lười biếng trong đàn hay cạnh tranh để chinh phục con cái; cuộc săn mồi kì vĩ của đàn cá heo, cá mập, cá ngừ vây xanh ở đại dương; những chú ếch có đôi mắt to bám trên dây leo được quay chậm, như thể chúng bước ra từ một bộ phim hoạt hình của hãng Pích-xa (Pixar)…

Nhưng đằng sau vẻ đẹp ngoạn mục đó của thế giới tự nhiên hoang dã là những con số, những lời cảnh báo đau lòng của các nhà làm phim, các nhà khoa học về hành tinh của chúng ta.

Trong tập phim về Thế giới băng giá, rất nhiều loài động vật hoang dã sống ở môi trường băng tuyết tại Nam Cực và Bắc Cực đang có nguy cơ bị thu hẹp do biến đổi khí hậu khiến băng đang tan ra nhanh chóng.

Loài gấu tuyết Bắc Cực phải vất vả kiếm mồi trên những tảng băng trôi. Một cảnh phim đau lòng khác ghi lại cảnh những con hải mã bị mất môi trường sống do băng tan phải leo lên những vực đá và chen chúc trong khoảng không gian chật hẹp, dẫn đến việc chúng bị rơi tự do xuống những phiến đá phía dưới và chết hàng loạt.

Không chỉ ở hai vùng cực, gần như ở bất cứ môi trường sống nào trên hành tinh Trái Đất, từ trên cạn đến dưới nước, từ những rừng mưa nhiệt đới đến rừng rậm ở A-ma-dôn (Amazon), từ sa mạc ở châu Phi đến vùng đồng cỏ ở Bắc Mỹ, những dòng sông nước ngọt dài đến hàng ngàn ki-lô-mét như sông Mê Kông,… đều bị tàn phá nghiêm trọng khiến nhiều giống loài biến mất hoặc đứng bên bờ tuyệt chủng.

Hơn 70% diện tích của các rừng mưa nhiệt đới bị tàn phá, khiến nhiều loài động vật hoang dã mất nơi ở và là một trong những nguyên do khiến nhiệt độ trên Trái Đất ngày càng nóng dần lên, cũng như những thiên tai do lũ lụt, hạn hán ngày càng gây hậu quả nặng nề. Số lượng những loài động vật quý như hổ, sư tử, báo đốm, linh trưởng,… cũng đang giả nhanh chóng do nạn săn bắn hoặc môi trường sống bị thu hẹp.

Những con voi ở Tan-da-ni-da (Tanzania) đang thiếu nguồn nước ngọt do hạn hán khiến số lượng của chúng giảm sút. Việc ngăn chặn các dòng chảy tự nhiên trên dòng sông Mê Kông để làm đập hoặc thủy điện khiến hàng chục triệu người người ở các quốc gia châu Á sống dựa vào dòng sông này đang bị ảnh hưởng nặng nề.

Ở các đại dương, nhiều loài cá cũng đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Hàng thập kỉ săn bắt cá không bền vững đã làm số lượng nhiều loài cá bị giảm nghiêm trọng. Một phần ba lượng cá đã biến mất. Ô nhiễm nhựa cũng là một vấn đề đáng báo động đối với đại dương, nhưng việc đánh bắt cá công nghiệp quá đà còn nguy hiểm hơn nhiều.

Nhưng vẫn chưa quá muộn

Rất nhiều lời cảnh báo đã được đưa ra, tuy nhiên điều khác biệt lớn nhất giữa loạt phim Hành tinh của chúng ta với những bộ phim tài liệu về tự nhiên trước đây là những thông điệp tích cực ở phần cuối mỗi tập phim.

Dù Trái Đất đang bị tàn phá nghiêm trọng, nhưng vẫn còn kịp để cứu lấy ngôi nhà duy nhất của chúng ta. Các nhà làm phim đã tìm đến những khu vực bảo tồn thiên nhiên hay động vật hoang dã và cho thấy những kết quả tuyệt vời của chúng. Nhiều loài động thực vật lại được hồi sinh nhờ những cam kết bảo vệ nghiêm ngặt trong các khu vực bảo tồn trên thế giới.

Trong tập phim Những đại dương (The High Seas), các nhà khoa học cho biết nếu chúng ta đánh bắt hải săn bền vững, các đại dương sẽ trở nên vô cùng phi nhiêu và cung cấp cho chủng ta nguồn thức ăn dổi dảo. Đã có những dấu hiệu cho thấy dại dương có sức mạnh hồi phục nhanh chóng tới mức đáng kinh ngạc, đặc biệt ở những khu vực mà con người không săn bắt hoặc bị cấm săn bắt.

Một ví dụ điển hình nhất là loài cá voi lưng gù. Chúng là loại cá lớn, có mặt ở tất cả các đại dương, di chuyển trong những vùng biển căn, tử nơi kiểm thức ăn ở vùng cục tới miền nhiệt đới nơi chúng sinh sản.

Trước đây, cá voi lưng gù có tới hơn cả trăm ngàn con nhưng sau những đợt săn bắn lớn, chúng chỉ còn vài ngàn cá thể. Sau khi báo động về sự sụt giảm của chúng, lệnh cấm săn bắt cá voi cho mục đích thương mại được ban hành từ năm 1986. Kể từ đó, số lượng cá voi lưng gù đang dần dần tăng lên.

Trong sự phục hồi rất đáng ghi nhận, cả voi lưng gù gần như đã quay lại số lượng như lúc ban đầu. “Chúng ta đã cứu được những con cá với bằng sự đồng thuận quốc tế, giờ đây đã tới lúc chúng ta cứu lấy các đại dương” Đề-vít nói.

Câu chuyện về sự phục hồi từ loài cá voi lưng gù vả nhiều khu vực bảo tồn trên thế giải cho thấy vẫn có nhiều cơ hội để cứu lấy hành tinh nảy, nếu con người có những hành động kịp thời để bảo vệ các loài động vật hoang dã và hệ sinh thái của chúng. Vì con người cũng là một mắt xích trong hệ sinh thái trên Trái Đất, nên nếu hệ sinh thái khoẻ mạnh thì hành tinh và con người mới khoẻ mạnh!

Đê-vít Át-tin-bo-râu đưa ra những thông tin đảng báo động: “Nếu chúng ta tiếp tục vắt kiệt biển theo cách này thì không chỉ ngành đánh bắt hải sản sẽ sụp đổ, mà cả hệ thống đại dương cũng sụp đổ theo. 100 triệu con cá mập bị giết mỗi năm chỉ để làm món xúp vi cá mập. 90% những loài săn mồi sống ở những đại dương lớn đã biến mất. Không có chúngđdứng ở đầu chuỗi thức ăn, toàn bộ cộng đồng sinh thái dưới biển sẽ suy giảm và thay đổi tới mức không thể nhận ra”

Để có hơn 400 phút phim sống động đến từng giây, nhà sản xuất A-lt-xty Pho-dr-ghe (Alastair Fothergill) và nhóm làm phim lên tới 60 người đã bỏ tới 4 năm để quay tại hơn 50 quốc gia với công nghệ quay phim hiện đại nhất.

Xem thêm các bài tìm hiểu Tác giả, tác phẩm Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Tác giả - tác phẩm: Miền châu thổ Sông Cửu Long cần chuyển đổi từ sống chung sang chào đón lũ

Tác giả - tác phẩm: Choáng ngợp và đau đớn đớn những cảnh báo từ loạt phim Hành tinh của chúng ta

Tác giả - tác phẩm: Diễn từ ứng khẩu của thủ lĩnh da đỏ Xi-át-tơn

Tác giả - tác phẩm: Dấu chân sinh thái của mỗi người và thông điệp từ trái đất

Tác giả - tác phẩm: Lời giới thiệu cuốn sách Nhóc Ni-cô-la: những chuyện chưa kể