Tailieumoi.vn xin giới thiệu bài văn mẫu Cảm nhận về nhân vật nhân vật Phương Định hay nhất, giúp các em có thêm tài liệu tham khảo trong quá trình ôn tập, củng cố kiến thức cho bài thi sắp tới. Mời các bạn đón xem:
Cảm nhận về nhân vật nhân vật Phương Định
Đề bài: Cảm nhận của em về nhân vật Phương Định trong truyện Những ngôi sao xa xôi
Dàn ý viết bài Cảm nhận về nhân vật nhân vật Phương Định
1. Mở bài
- Truyện ngắn “Ngôi sao xa xôi” của tác giả Lê Minh Khuê ngợi ca tinh thần dũng cảm của các cô gái thanh niên xung phong, của thế hệ trẻ trong những ngày mưa bom bão đạn.
- Cô gái Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” đó là một nữ chiến sĩ thanh niên xung phong xinh đẹp, trong sáng, giàu tình cảm và dũng cảm, ngoan cường.
2. Thân bài
* Hoàn cảnh sống và chiến đấu
Xuất thân là con gái Hà Nội, Phương Định tham gia thanh niên xung phong sống giữa khói bụi Trường Sơn và bom đạn. Công việc của chị là đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom nổ. Công việc hết sức nguy hiểm.
* Giữa chiến trường khói lửa, chị vẫn hồn nhiên, ngây thơ, trẻ con đôi khi nhạy cảm, mơ mộng, thích hát.
- Chị vẫn hay nhớ về những kỉ niệm bên mẹ trong căn gác nhỏ,nhớ về thành phố tuổi thơ
- Là cô gái yêu đời, hồn nhiên, giàu cá tính, hay hát hay cười một mình, hay ngắm mình trong gương. Tự đánh giá mình là một cô gái khá, có hai bím tóc dài, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Mắt dài, màu nâu hay nheo lại như chói nắng và được các anh chiến sĩ nhận xét là “có cái nhìn sao mà xa xăm”.
- Chị có cái điệu đà của một cô gái Hà Nội nhưng đáng yêu, hồn nhiên và chân thực. Điểm xinh xắn và điệu đà được cánh pháo thủ và lái xe quan tâm, khi đó chị cảm thấy ấm lòng và tự tin hơn.
* Bản chất anh hùng, nghiêm túc trong công việc, tinh thần dũng cảm, luôn có thần chết rình rập.
- Phương Định là một cô gái có tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc.
- Tinh thần dũng cảm trong cuộc phá bom đầy nguy hiểm, chị dũng cảm, bình tĩnh tiến đến quả bom, đàng hoàng mà bước tới cùng xới xẻ đào đất, có lúc lưỡi xẻng chạm trúng vào quả bom. Đó là cuộc sống thường nhật của họ.
- Có những lúc chị nghĩ đến cái chết nhưng chỉ “Mờ nhạt”, mục đích hoàn thành nhiệm vụ luôn được chị đặt lên trên.
=> Ấy vậy mà Phương Định vẫn đùa vui trong gian khổ, coi thường thương tích, coi rằng công việc của mình cũng có cái thú vị riêng.
* Tình cảm gắn bó với đồng chí, đồng đội.
- Yêu mến đồng đội, quan tâm, tôn trọng tất cả những người bạn, người anh em cùng sống và chiến đấu với mình.
- Phương Định miêu tả chị Nho và chị Thao đầy trìu mến, khi miêu tả các anh bộ đội, khi Phương Định chăm sóc chị Nho.
- Lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm chưa về.
3. Kết bài
- Ngòi bút miêu tả tâm lý nhân vật sinh động, tác giả đã làm hiện lên cô nữ thanh niên xung phong vô cùng đáng yêu, trẻ trung và đầy nhiệt huyết, hào hùng.
- Ca ngợi những người con gái Việt Nam anh hùng là những ngôi sao xa xôi mãi lung linh, tỏa sáng.
“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.
Đó là tinh thần của cả thời đại chống Mĩ. Đó là hình ảnh những anh bộ đội, những cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn đã đi vào văn chương và trở thành mạch nguồn cảm xúc xuyên suốt văn học một thời. Đó là những người lính lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật; “Mảnh trăng cuối rừng” của Nguyễn Minh Châu; những cô gái mở đường trong “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mĩ Dạ…Cũng được khơi nguồn từ cảm hứng ấy, truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê lại đem đến cho người đọc những cảm xúc mới mẻ về hình ảnh những nữ thanh niên xung phong trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt. Họ vừa mang vẻ đẹp của những cô gái tuổi mười tám, đôi mơi hồn nhiên giàu mộng mơ, lại vừa mang vẻ đẹp của người lính giữa chiến trường gan dạ, dũng cảm không sợ hi sinh. In đậm nhất trong tâm trí bạn đọc là hình ảnh nhân vật chính, cô thanh niên xung phong, cô “hoa hậu” trong lòng bom đạn – Phương Định.
Lê Minh Khuê là nữ nhà văn đã từng có năm tháng tuổi trẻ gắn bó với những con đường Trường Sơn mưa bom, bão đạn, từng chứng kiến, trải qua và chia sẻ những gian khổ, hi sinh của người lính giữa chiến trường. Bởi vậy những trang viết của bà về con người và cuộc sống nơi đây thật chân thực và xúc động vô cùng. Ở “Những ngôi sao xa xôi” cũng vậy, hiện thực cuộc sống giữa chiến trường và hình ảnh những nữ thanh niên xung phong với cuộc sống gian khổ một thời cứ hiện lên sống động sau từng câu chữ.
Ấn tượng sâu đậm nhất mà Lê Minh Khuê để lại trong lòng bạn đọc ở “Những ngôi sao xa xôi” là hình ảnh những con người dũng cảm, có tinh thần trách nhiệm cao, có tình đồng chí, đồng đội sáng ngời, có tâm hồn trong trẻo, giàu mơ mộng, và nhạy cảm. Tất cả những vẻ đẹp ấy được thể hiện tập trung nhất ở nhân vật Phương Định, và chủ yếu qua đời sống nội tâm của cô.
Phương Định cùng những người đồng đội của mình ở trong một cái hang dưới chân cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, nơi tập trung nhiều nhất bom đạn, sự nguy hiểm và ác liệt, từng ngày từng giờ phải đối mặt với bom rơi, đạn nổ. Có biết bao thương tích vì bom đạn giặc: “Đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất”. Đó là hiện thực đầy mùi chiến tranh, không có màu xanh của sự sống, chỉ thấy thần chết luôn rình rập. Công việc của các cô đặc biệt nguy hiểm. Họ phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch để đo và ước tính khối lượng đất đá lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. Nhiệm vụ của họ thật quan trọng nhưng cũng đầy gian khổ, hi sinh, phải mạo hiểm với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi sự dũng cảm và bình tĩnh hết sức.
Cuộc sống gian khổ giữa chiến trường ác liệt, công việc đầy nguy hiểm và luôn phải đối mặt với cái chết, nhưng Phương Định vẫn giữ được sự hồn nhiên, trong sáng của tuổi trẻ, luôn thể hiện tinh thần dũng cảm không sợ hi sinh, lòng lạc quan và tình đồng đội gắn bó sâu sắc. Cô ngời sáng lên vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong chiến đấu, vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ. Vẻ đẹp của nhân vật Phương Định được tỏa sáng ở lí tưởng sống cao đẹp và tinh thần dũng cảm, không sợ gian khổ, hi sinh. Rời ghế nhà trường phổ thông, Phương Định xung phong ra mặt trận, cùng thể hệ của mình “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước/Mà lòng phơi phới dậy tương lai” để giành độc lập, tự do của Tổ quốc. Cô ra đi mà không tiếc tuổi thanh xuân, nguyện dâng hiến hết mình cho đất nước
“Ôi Tổ quốc!Nếu cần, ta chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sông…”.
Đối mặt với nguy hiểm, cô và những người đồng đội của mình thật sự là những anh hùng. Phương Định nghĩ về hoàn cảnh sống nơi đây một cách giản dị và cho là có cái thú riêng: “Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ…”. Công việc phá bom đầy nguy hiểm và phải luôn đối mặt với thần chết được cô kể với giọng điệu bình thản, pha sự hóm hỉnh: “Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần”. Thật là biết đùa trước gian khó. Đặc biệt, hi sinh mất mát của bản thân cũng được Phương Định coi hết sức nhẹ nhàng: “Tôi bây giờ vẫn còn một vết thương chưa lành miệng ở đùi. Tất nhiên Tôi không vào viện quân y”. Nếu không có cái nhìn lạc quan và một tinh thần dũng cảm thì Phương Định không thể có cách nói bình thản như thế. Cuộc sống nơi chiến trường luôn đối mặt với thử thách, nguy hiểm và cái chết đã tôi luyện ở Phương Định lòng quả cảm, không sợ hi sinh. Tâm lí Phương Định trong một lần phá bom được miêu tả rất cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác. Khung cảnh và không khí chưa đầy sự căng thẳng nhưng Phương Định vẫn có nét tâm lí rất con gái, cảm giác: “Có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình” để rồi sự dũng cảm ở cô như được kích thích bởi lòng tự trọng: “Tôi đến gần quả bom,… tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới”. Ở bên quả bom, cận kề với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của con người cũng trở nên sắc nhọn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. Tiếp đó, là cái giây phút căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom. Phương Định có nghĩ đến cái chết nhưng là “một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”, còn cái chính vẫn là: “liệu mìn có nổ, bom có nổ không?”. Đây là một trách nhiệm rất cao trong công việc, là lòng dũng cảm vô song. Có thể khẳng định rằng: Phương Định và những đồng đội của cô thực sự là những người anh hùng, nhưng là những anh hùng mà không tự biết. Chính điều đó, khiến cho nhân vật Phương Định trở nên đáng mến.
Nét nổi bật và cũng là điểm hấp dẫn nhất ở Phương Định chính là vẻ đẹp của một tâm hồn trong sáng, hồn nhiên và mơ mộng. Phương Định là nữ sinh của thủ đô thanh lịch bước vào chiến trường. Cô có một thời học sinh – cái thời áo trắng ngây thơ, hồn nhiên và vô tư sống bên mẹ trong một căn buồm nhỏ ở một đường phố yên tĩnh. Những hoài niệm của cô về thời học trò thật đáng yêu, luôn sống trong cô ngay giữa chiến trường dữ dội. Nó vừa là niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến tranh. Sau những giây phút căng thẳng ở cao điểm, xong việc là thở phào chạy vào hàng, là sà ngay vào một thế giới khác – thế giới con gái với những mơ mộng: nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ, có thể nghe, có thể nghĩ ngợi lung tung… Phương Định mê hát và thích nhiều bài hát: những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận; thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng; thích Ca-chiu-sa của hồng quân Liên Xô; thích ngồi bó gối mơ màng trước lời bài hát dân ca Ý trữ tình… Thích hát, Phương Định còn bịa ra lời mà hát, ngồi dựa vào thành đá và khe khẽ hát. Rõ ràng, thích hát là nét tâm lí của thời đại – cái thời tiếng hát át tiếng bom, nhưng đây cũng là nét cá tính ở Phương Định hé lộ vẻ đẹp phong phú của tâm hồn. Trong tiếng hát, có ý thức về lý tưởng, có khao khát về quê hương, tình yêu của tuổi trẻ và có cả khát vọng được trở về cuộc sống thanh bình. Cũng như bao cô gái mới lớn, Phương Định rất nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Phương Định đẹp với “hai bím tóc dày tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn” và “đôi mắt nâu nâu dài dài hay nheo lại như chói năng, hay có cái nhìn xa xăm”. Biết mình đẹp, cô thích ngắm mình trong gương, có chút kiêu ngầm khi biết mình được các anh pháo thủ và lái xe thăm hỏi. Cô vui và tự hào về điều đó nhưng không hay biểu lộ tình cảm của mình mà thường rỏ ra kín đáo giữa đám đông. Lê Minh Khuê đã rất tinh tế khi phát hiện ra cái nét tâm lí kiêu ngầm ấy ở Phương Định. Đó là cái kiêu ngầm của một cô gái trẻ có ý thức sâu sắc về vẻ đẹp cuộc sống. Chính nét tâm lí rất đời thường, rất con gái này khiến nhân vật Phương Định càng trở nên gần gũi, chân thực và đáng yêu. Vẻ đẹp tâm hồn Phương Định ngời sáng nhất khi cơn mưa đá bất ngờ ập đến. Chỉ một cơn mưa đá mà bao ngột ngạt, căng thẳng, hiểm nguy của chiến trường tan biến, để nhường chỗ cho niềm vui con trẻ òa nở, cuống cuồng:” Mưa đá!Cha mẹ ơi!Mưa đá!”. Chỉ một trận mưa đá vụt đi qua cũng đánh thức ở Phương Định rất nhiều kỉ niệm và nỗi nhớ về thành phố, quê hương, về gia đình, về tuổi thơ thanh bình của mình. Sau cái say sưa của niềm vui con trẻ là nỗi nhớ da diết khôn nguôi. Nhớ rất nhiều: người mẹ, cái cửa sổ ngôi nhà, những ngôi sao to trên bầu trời thành phố, cái cây, vòm trời của nhà hát, bà bán kém và đám trẻ háo húc vây quanh; con đường nhựa sau cơn mưa, những ngọn đèn trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong truyện cổ tích nói về xứ sở thần tiên… Tất cả vừa rõ ràng, vừa mờ ảo; vừa đồng hiện, vừa vụt hiện trong tâm trí; vừa gần gũi, vừa xa xôi. Những hòai niệm làm dịu cơn khát, những cơn khát cháy lòng, những hi vọng xa xôi. Tất cả ào đến, xoáy mạnh cũng mãnh liệt, dữ dội như con mưa đá. Tất cả làm thành hành trang tâm hồn của cô thanh niên xung phong, tiếp cho cô sức mạnh, thắp cho cô niềm tin và tỏa sáng vẻ đẹp của người chiến sĩ Trường Sơn, của những ngôi sao xa xôi.
Ở Phương Định nét đẹp còn được ngời sáng trong tình đồng đội thắm thiết. Cô luôn yêu thương trìu mến và quan tâm đến đồng đội. Cô lo lắng cho chị Thao và Nho lên cao điểm chưa về đến nỗi “nói như gắt vào máy” khi đại đội trưởng hỏi tình hình. Cô hiểu chị Thao và Nho như biết về những chị em ruột thịt. Đó là chị Thao sợ máu và vắt nhưng khi chiến đấu lại rất dũng cảm. Trong cuộc việc, ai cũng gờm chị bởi sự bình tĩnh, cương quyết, táo bạo. Với Nho, cô em út của tổ trinh sát thì Phương Định rất muốn bế trên tay. “trông nói nhẹ mát như một que kem trắng. Biết bao trìu mến, yêu thương trong cái nhìn ấy. Khi Nho bị thương, cô vỗ về và chăm sóc như một người y tá: “moi đất, bế Nho đặt lên đùi”,”rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than”,”tiêm cho Nho” rồi “pha sữa trong cái ca sắt…”. Đặc biệt, cô dành tình yêu và niềm cảm phục cho tất cả những chiến sĩ mà cô gặp ngày đêm trên con đường ra mặt trận. Với cô “những người đẹp nhất, thông minh, cam đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ”.
Tình đồng chí đồng đội của Phương Định thật thiêng liêng, cao cả và đáng quý! Chính điều đó đã tiếp thêm sức mạnh cho cô để cô hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Có thể nói, xây dựng nhân vật Phương Định, Lê Minh Khuê đã chọn được những phương thức trần thuật hợp lí khi nhà văn đặt điểm nhìn vào nhân vật chính của mình để nhân vật tự kể chuyện. Nhờ vậy, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật – tâm lí Phương Định đạt đến độ tinh tế nhất. Ngôn ngữ trần thuật qua nhân vật chính làm cho tác phẩm có giọng điệu, ngôn ngữ tự nhiên gần với khẩu ngữ, trẻ trung, nữ tính. Lời kể linh hoạt, cùng câu ngắn dài, nhịp nhanh tạo không khí chiến trường, nhịp kể chậm lại khi hồi tưởng như gợi nhớ kỉ niệm của tuổi thơ êm đềm… Tất cả góp phần tạo nên một nhân vật chính- một Phương Định thật như ở ngoài đời và một Phương Định rất Hà Nội.
Qua dòng suy nghĩ và tâm trạng của nhân vật Phương Định, cuộc sống chiến đấu của các cô thanh niên xung phong được tái hiện đầy đủ, chân thực và sinh động với vẻ đẹp tỏa sáng. Hình tượng về những nữ thanh niên xung phong Trường Sơn không hiếm trong văn học chống Mĩ, song với những sáng tạo riêng của mình, Lê Minh Khuê trong truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng giàu mơ mộng, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, sự hi sinh và rất lạc quan của họ. Đó là hình ảnh đẹp, tiêu biểu cho thể hệ trẻ Việt Nam đã sống và chiến đấu, hi sinh tuổi thanh xuân của mình cho Tổ quốc thân yêu
Đọc truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" khám phá vẻ đẹp nhân vật Phương Định, ta yêu mến, tự hào về các cô thanh niên xung phong, Phương Định, Nho,chị Thao, mười cô gái ngã ba Đồng Lộc và bao nhiêu cô gái mở đường khác trên tuyến lửa Trường Sơn đã “Xẻng tay mà viết nên trang sử hồng” (Tố Hữu). Vẻ đẹp của họ mãi mãi tỏa sáng như vì sao lấp lánh trên bầu trời, trong sự cảm phục và lòng biết ơn của cả dân tộc:
“Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói lung linh”
Là một trong những nhà văn trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc, được đánh giá là cây bút độc đáo với những tác phẩm truyện ngắn. Ngòi bút của nhà văn luôn hướng về cuộc sống chiến đấu trong bom đạn của tuổi trẻ trong thời kỳ bấy giờ, đặc biệt là những người anh hùng thầm lặng trên tuyến đường Trường Sơn. Những ngôi sao xa xôi cũng là một trong những tác phẩm điển hình của nhà văn về đề tài này. Tác phẩm ngợi ca tinh thần dũng cảm của những cô gái thanh niên xung phong – tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ đầy bom đạn, đồng thời cũng thể hiện vẻ đẹp trong sáng cùng với tình đồng đội thắm thiết của những cô gái trẻ, điển hình là nhân vật Phương Định. Phương Định mang những nét đẹp trong tâm hồn của những cô gái đã chiến đấu hết mình cho tổ quốc.
trưởng thành trong phong trào kháng chiến chống Mỹ xâm lược. Các tác phẩm của được bạn đọc đón nhận với sự chân chất, dung dị, ngòi bút sắc sảo cùng với một giọng văn sâu sắc. Những truyện ngắn của bà ra đời đầu những năm 70 của thế kỷ XX đều hướng đến cuộc sống chiến đấu của bộ đội cùng những thanh niên xung
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi viết về ba cô gái thanh niên xung phong làm nhiệm vụ phá bom trên một cao điểm trên tuyến đường Trường Sơn thời kỳ cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ đang diễn ra vô cùng ác liệt. Họ thuộc tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên con đường ác liệt ấy. Qua ngòi bút tài hoa của nhà văn, hiện thực cuộc sống nơi chiến trường và hình ảnh những nữ thanh niên xung phong với cuộc sống gian khổ một thời cứ hiện lên sống động sau từng câu chữ.
Ấn tượng sâu đậm nhất mà để lại trong lòng bạn đọc ở “Những ngôi sao xa xôi” có lẽ chính là hình ảnh những cô gái dũng cảm, có tinh thần trách nhiệm, có tình đồng chí đồng đội sáng ngời, có tâm hồn trong trẻo, giàu mơ mộng và nhạy cảm. Tất cả những vẻ đẹp ấy được thể hiện tập trung nhất ở nhân vật Phương Định, mà chủ yếu qua đời sống nội tâm của cô.
Xuất thân là một cô gái Hà thành nhiều mộng mơ và giàu xúc cảm, Phương Định đã đi theo tiếng gọi của Tổ quốc để lên đường chiến đấu. Cô gái ấy tham gia thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn máu lửa và đầy mưa bom bão đạn.Phương Đình cùng Nho và Thao sống trong một cái hang ở dưới chân cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Nơi đây tập trung nhiều bão đạn và nguy hiểm, bởi từng giờ từng ngày luôn phải đối mặt với bom rơi đạn nổ. Từng có biết bao thương tích vì bão đạn tại nơi ấy với những chi tiết “đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh, chỉ có những thân cây bị tước khô cháy”. Chính hiện thực đầy mùi chiến tranh khi không có màu xanh của sự sống và chỉ thấy thần chết luôn rình rập đã nói lên hoàn cảnh sống và chiến đấu của những cô gái khốc liệt đến nhường nào.
Công việc của các cô gái ấy đầy rẫy những hiểm nguy khôn lường. Những cô gái phải chạy lên cao điểm giữa ban ngày, rồi phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch để ước tính và đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ, và cần thì phá bom. Nhiệm vụ ấy vô cùng thiêng liêng và quan trọng, nhưng cũng đầy hy sinh và gian khổ. Công việc ấy luôn phải căng thẳng thần kinh, đòi hỏi sự bình tình và dũng cảm hết sức để đối mặt với mạo hiểm, với cái chết luôn cận kề.
Ở Phương Định, ta thấy một cô gái mang vẻ đẹp ngời sáng và nhiều nét đặc biệt đầy ấn tượng. Cô gái ấy sẵn sàng rời bỏ cuộc sống nhàn hạ phồn hoa để lên đường chiến đấu với cuộc sống nơi chiến trường đầy gian khổ ác liệt. Mặc dù công việc nhiều hiểm nguy bủa vây, khi sống chết chỉ còn trong gang tấc thì Phương Định vẫn luôn giữ được vẻ hồn nhiên trong sáng của tuổi trẻ, lòng lạc quan, tinh thần đồng đội sâu sắc, đặc biệt là tinh thần chiến đấu dũng cảm và kiên cường.
Ở Phương Định – cô gái ấy đã ngời sáng lên vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng cũng như vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Cô gái ấy mang lý tưởng sống đầy cao đẹp và tinh thần chiến đấu dũng cảm. Khi rời ghế nhà trường phổ thông, cô gái Phương Định đã xung phong ra mặt trận, không ngại gian khó và nguy hiểm cùng thế hệ của mình đi theo tiếng gọi của Tổ quốc:
“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai.”
Cô gái ấy đã không tiếc thân mình, mang lý tưởng cao đẹp để chiến đấu, nguyện dâng hiến hết tuổi trẻ, tuổi thanh xuân và chính bản thân mình cho đất nước. Lý tưởng cao đẹp ấy làm chúng ta nhớ đến những vần thơ cảm động:
“Ôi Tổ quốc nếu cần ta chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, dòng sông….”
Cô gái ấy từng nghĩ về hoàn cảnh sống nơi đây một cách đầy giản dị và cho là có cái thú riêng qua những dòng cảm nghĩ “có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Rồi “thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khi biết rằng xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể nổ chốc nữa, nhưng nhất định sẽ nổ”. Công việc phá bom của họ đầy nguy hiểm rình rập và luôn phải đối mặt với cái chết nhưng lại hiện lên qua giọng kể đầy hóm hỉnh và bình thản như “Quen rồi, một ngày chúng tôi phá bom đến mấy lần”. Hiện thực khốc liệt của chiến tranh qua giọng điệu của cô gái ấy thật hóm hỉnh, thật như biết đùa trước gian khó hiểm nguy. Khi phải đối mặt với hiểm nguy, Phương Định cùng với những người đồng đội của mình thực sự là những cô gái anh hùng. Hơn thế nữa những hy sinh và mất mát của bản thân cũng được cô gái coi hết sức nhẹ nhàng “Tôi bây giờ vẫn còn một vết thương chưa lành ở đùi. Tất nhiên tôi không vào viện quân y”. Chỉ với ngữ điệu bình thản ấy cũng đủ toát lên sự lạc quan, tinh thần dũng cảm của nhân vật.
Người đọc còn nhận thấy tinh thần quả cảm và không sợ hy sinh ở cô gái này. Điều này được thể hiện rõ nét qua một lần phá bom được miêu tả cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác. Không khí chứa đầy sự căng thẳng, khung cảnh chiến trường tàn khốc nhưng Phương Định lại có những tâm lý rất lạc quan và đầy nữ tính của con gái “Có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình”. Sự dũng cảm và tinh thần chiến đấu ở cô như được kích thích bởi lòng tự trọng: “Tôi đến gần quả bom, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới”. Khi ở bên quả bom, lúc cận kề với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của con người cũng trở nên sắc nhọn hiện lên qua tâm lý của Phương Định: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm, nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng, một dấu hiệu chẳng lành”. Sau đó là cái giây phút căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom, cô gái ấy có nghĩ đến cái chết nhưng là “một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”, và cái chính vẫn là: “liệu mìn có nổ, bom có nổ không?”. Đây là lòng dũng cảm vô song, là tinh thần trách nhiệm rất cao trong công việc. Có thể khẳng định rằng cô gái này và những đồng đội của cô thực sự là những cô gái anh hùng, nhưng đều là những anh hùng mà không tự biết. Điều này đã khiến cho nhân vật Phương Định trở nên đáng mến.
Bên cạnh lý tưởng cùng tinh thần chiến đấu quả cảm, ta còn thấy ở cô gái này nét tính cách mơ mộng và hồn nhiên – một vẻ đẹp tâm hồn trong sáng. Qua ngòi bút của , nhân vật Phương Định hiện lên là cô gái có vẻ ngoài đáng yêu, xinh xắn, trẻ trung và đầy sức sống với “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao và đầy kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Không những thế, cảm nhận nhân vật Phương Định, ta còn thấy cô gái ấy hiện lên với đôi mắt có ánh nhìn đầy xa xăm.
Phương Định là nữ sinh thanh lịch của đất Hà thành bước vào chiến trường bom đạn. Cô gái ấy đã từng có thời áo trắng ngây thơ, vô tư và hồn nhiên. Ngay giữa chiến trường dữ dội, những hoài niệm của Phương Định về những năm tháng học trò thật đáng yêu luôn sống trong cô. Đó phải chăng là niềm khao khát cũng chính là sự lạc quan, vô tư làm dịu mát tâm hồn trong sự khốc liệt và căng thẳng nơi chiến trường. Kết thúc những giây phút căng thẳng nơi cao điểm, xong việc là cô gái thở phào và xà ngay vào một thế giới khác – thế giới của những cô gái nữ tính đầy mơ mộng “nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ, có thể nghe hay nghĩ ngợi lung tung”. Cô gái ấy còn mê hát và thích nhiều bài hát với đủ các chủ đề. Thích hát để rồi Phương Định còn bịa ra cả lời bài hát, ngồi dựa vào thành đá mà khe khẽ hát. Điều này cũng hé lộ vẻ đẹp phong phú nơi tâm hồn. Tiếng hát của Phương Định mang lý tưởng sống, khát khao về quê hương về tình yêu tuổi trẻ, khát vọng sự thanh bình…
Cũng như bao cô gái mới lớn, cô gái ấy có một tâm hồn nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Cô gái đó biết mình đẹp, thích ngắm mình trong gương, rồi có chút kiêu ngầm khi biết mình được các anh pháo thủ và lái xe thăm hỏi. Phương Định vui và tự hào về điều đó, nhưng không hay biểu lộ tình cảm của mình mà thường tỏ ra kín đáo giữa đám đông. Nhà văn đã rất tinh tế khi phát hiện ra cái nét tâm lý kiêu ngầm ấy ở Phương Định. Đó là sự kiêu ngầm của một cô gái trẻ có ý thức sâu sắc về vẻ đẹp cuộc sống. Nét tâm lý rất đời thường, rất con gái này khiến nhân vật Phương Định càng trở nên gần gũi, chân thực và đáng yêu biết bao.
Đặc biệt, vẻ đẹp tâm hồn ấy được bộc lộ sâu sắc khi bất ngờ một cơn mưa đá ập đến. Bao hiểm nguy, ngột ngạt và căng thẳng của chiến trận như được gột rửa và tan biến. Chỉ một cơn mưa đá vụt qua cũng đủ khiến tâm hồn Phương Định sống với rất nhiều kỉ niệm và nỗi nhớ. Đó là hoài niệm về quê hương, về gia đình, về tuổi thơ đầy thanh bình. Tất cả những hồi ức ấy vừa rõ ràng, lại vừa mờ ảo; vừa đồng hiện, lại vừa vụt hiện trong tâm trí; vừa gần gũi, mà lại vừa xa xôi. Những hồi ức ấy đã trở thành điểm tựa tinh thần, là nơi dựa vững chắc, để tiếp thêm sức mạnh cho cô thanh niên xung phong đi qua những thử thách, những hiểm nguy của cuộc sống nơi chiến trường.
Người đọc còn nhận thấy vẻ đẹp tâm hồn ngời sáng được hiện lên qua tình cảm đồng chí đồng đội. Cô gái ấy luôn quan tâm và thương yêu đến những đồng đội của mình. Phương Định lo lắng khi Nho và chị Thao lên cao điểm mà chưa về. Cô hiểu về Nho và chị Thao như tình chị em ruột thịt với biết bao tình cảm, với sự gắn bó yêu thương. Những chi tiết cụ thể như chị Thao sợ máu và vắt nhưng khi chiến đấu lại rất dũng cảm. Trong suy nghĩ của Phương Định, chị Thao hiện lên với sự bình tĩnh cương quyết và táo bạo trong công việc. Với cô em út của tổ trinh sát, Nho hiện lên trong suy nghĩ của Phương Định là cô gái “nhẹ mát như một cây kem trắng”. Khi Nho bị thương, cô vỗ về chăm sóc như tình chị em ruột thịt với chi tiết “moi đất để bế Nho đặt lên đùi” rồi “rửa cho Nho bằng nước đun sôi” “tiêm cho Nho” rồi “pha sữa trong cái ca sắt”. Bên cạnh đó, cô gái ấy cũng dành tình cảm cho tất cả những những người chiến sĩ mà cô gặp trên con đường ra mặt trận. Với Phương Định thì chính “những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ”. Có thể thấy, tình đồng chí đồng đội của nhân vật Phương Định thật đáng cảm mến, một thức tình cảm cao cả, thiêng liêng và rất đáng quý.
Có thể nói, nhà văn đã tỏa sáng với ngòi bút của mình với nhân vật Phương Định trong tác phẩm Những ngôi sao xa xôi. Xây dựng nhân vật cô gái này, nhà văn đã chọn được những phương thức trần thuật hợp lý khi đặt điểm nhìn vào nhân vật chính của mình để nhân vật tự kể chuyện. Chính vì thế, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật Phương Định đạt đến độ tinh tế nhất. Ngôn ngữ trần thuật qua nhân vật chính đã làm cho tác phẩm có giọng điệu, ngôn ngữ tự nhiên gần với khẩu ngữ, trẻ trung và nữ tính như chính nét tính cách của nhân vật. Bên cạnh đó, lời kể linh hoạt, cùng câu ngắn dài, nhịp nhanh tạo không khí chiến trường, nhịp kể chậm lại khi hồi tưởng như gợi nhớ kỷ niệm của tuổi thơ êm đềm cũng là một nét nghệ thuật tạo nên sự thành công của tác phẩm.
Cuộc sống nơi chiến trường dữ dội và khốc liệt của những cô gái thanh niên xung phong được tái hiện một cách chân thực, đầy đủ và sinh động. Trong văn học thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, hình ảnh về những nữ thanh niên xung phong cũng không hề hiếm, song chỉ với ngòi bút của mình, với tác phẩm Những ngôi sao xa xôi đã làm nổi bật lên vẻ đẹp tâm hồn của những cô gái vừa quả cảm trong chiến đấu, lại vừa gắn bó sâu sắc trong tình đồng chí đồng đội, lại mang nét hồn nhiên vô tư, trong sáng và đầy lạc quan… Đây là một hình ảnh đẹp, đặc trưng cho thế hệ trẻ Việt Nam đã sống và chiến đấu, hy sinh không tiếc tuổi xuân cho quê hương đất nước.
“Có biết bao người con gái, con trai
Trong bốn ngàn lớp người giống ta lứa tuổi
Họ đã sống và chết
Giản dị và bình tâm
Không ai nhớ mặt đặt tên
Nhưng họ đã làm ra Đất Nước.”
(“Đất nước” – Nguyễn Khoa Điềm).
Phương Định, Nho, chị Thao, mười cô gái ngã ba Đồng Lộc hay biết bao những cô gái mở đường trên tuyến đường Trường Sơn bom đạn sẽ sống mãi trong lòng bạn đọc, theo dòng lịch sử và trường tồn cùng non sông đất nước. Vẻ đẹp tâm hồn của những cô gái ấy sẽ mãi mãi tỏa sáng như những vì sao lấp lánh trên bầu trời, trong sự yêu mến, sự cảm phục và lòng biết ơn của cả dân tộc. Ta bỗng xúc động nhớ đến những vần thơ “Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng/ Những vì sao ngời chói lung linh” (Lâm Thị Mỹ Dạ – Khoảng trời và hố bom).
Chiến tranh đã lùi xa, nhưng khi đọc lại tác phẩm Những ngôi sao xa xôi, người đọc như được sống lại những năm tháng hào hùng của dân tộc. Nhân vật Phương Định mang những nét đẹp tiêu biểu cho biết bao chàng trai và cô gái thanh niên xung phong trong những năm tháng chống Mỹ oanh liệt. Phương Định đã tiếp thêm cho ta sức mạnh và động lực để viết tiếp nên những nét son trong trang sử của thời đại mình.
là nhà văn trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. Một trong những truyện ngắn tiêu biểu của bà là “Những ngôi sao xa xôi”, trong đó nhân vật Phương Định – cô gái mang vẻ đẹp của thế hệ thanh niên xung phong dũng cảm, ngoan cường cùng vẻ đẹp tâm hồn trân quý trong cuộc đấu tranh bất khuất của dân tộc.
Phương Định có một ngoại hình trẻ trung, xinh đẹp của tuổi mới lớn gây thiện cảm cho mọi người ngay từ lần gặp đầu tiên. Ở tuổi mới lớn, cô chăm chút và để ý đến ngoại hình của mình và cũng khá nhạy cảm tự đánh giá: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”. Phương Định tự hào vì vẻ đẹp ấy đã hấp dẫn bao chàng trai: các anh pháo thủ, nhưng cô vẫn chưa dành tình cảm cho ai. Những kỉ niệm về ngày tháng yên bình sống cùng mẹ trên đường phố Hà Nội yên tĩnh luôn sống lại trong cô giữa chiến trường dữ dội như một niềm khao khát, động lực động viên cô dũng cảm làm việc giữa chiến trường khốc liệt. Có thể nói, Phương Định dù vào chiến trường đã ba năm nhưng vẫn giữ được nét tươi tắn hồn nhiên, nhạy cảm và những mơ ước tương lai của người con gái Hà Nội.
Ở Phương Định còn có một mặt tính cách khác, đó là sự dũng cảm bình tĩnh đối mặt và vươn lên mọi khó khăn nguy hiểm. Cô là một trong ba cô gái thuộc tổ trinh sát mặt đường. Các cô gái cùng sống và chiến đấu trên một cao điểm giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Nhiệm vụ của các cô là đánh phá máy bay địch, sau mỗi trận bom, cô cùng đồng đội phải lao ra trọng điểm, đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới, đếm những quả bom chưa nổ và dùng những khối thuốc nổ để phá. Đó là công việc mạo hiểm không hề thích hợp với một cô gái trẻ khi mà cái chết luôn gần kề và có thể xảy đến bất cứ lúc nào. Tính chất của công việc quan trọng và nguy hiểm đồng nghĩa với áp lực cũng luôn tăng cao khiến thần kinh vô cùng căng thẳng. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, Phương Định phải bình tĩnh và ung dung một cách lạ thường trong mọi hoàn cảnh. Nhìn cô gái xinh xắn nhỏ nhắn ấy có ai tưởng tượng được công việc bình thường hàng ngày của cô là đối diện với tử thần để góp sức vào cuộc kháng chiến của dân tộc.
Tuy vậy sâu thẳm trong con người Phương Định vẫn còn vương chút gì mềm yếu của một người con gái. Công việc nguy hiểm làm nhiều thành quen, thậm chí một ngày có thể phải phá tới năm quả bom nhưng mỗi lần thực hiện với Phương Định vẫn là một sự thử thách tột độ. Lòng dũng cảm ở cô như được kích thích bởi lòng tự trọng khi thực hiện công việc căng thẳng luôn đi kèm là ánh mắt dõi theo của các anh cao xạ. Giây phút đối mặt sinh tử cảm giác của con người cũng trở nên nhạy bén và sắc nhọn hơn: "Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi. Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”.
Phương Định rất giàu tình cảm với đồng chí, đồng đội, quê hương và luôn yêu mến mọi người. Cô chân thành cảm phục tất cả những người chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của những con đường vào mặt trận. Cô lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm chưa về. Cô yêu thương bạn bè như những người chị em và gắn bó hàng ngày với họ. Cô phát hiện ra vẻ đẹp dễ thương của Nho “nhẹ, mát như một que kem trắng”. Cô hiểu những sở thích và tâm trạng của chị Thao. Chỉ có tâm hồn tinh tế và sự yêu thương gắn bó chân thành mới có thể nhìn ra những vẻ đẹp và tâm trạng thầm kín ấy của người bạn, người đồng đội của Phương Định.
Hình ảnh cô thanh niên xung phong trên tuyến đường huyết mạch Trường Sơn những ngày kháng chiến chống Mỹ Phương Định tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam cống hiến và hy sinh cho đất nước trong những năm tháng hào hùng. Họ sẵn sàng hiến dâng trọn vẹn cho Tổ quốc những gì quý giá nhất mà không tiếc tuổi thanh xuân, không tiếc hy sinh bản thân mình. Qua nhân vật Phương Định ta thêm yêu mến và cảm phục hơn những thế hệ trẻ Việt Nam với tinh thần quật cường bất khuất ấy để ngày nay tiếp nối, noi gương và tiếp tục viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc.
qua “Những ngôi sao xa xôi” đã miêu tả một cách chân thực nội tâm nhân vật Phương Định, qua đó khắc họa nên một thế giới nội tâm sinh động cùng những đức tính cao quý tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong thời kì kháng chiến thông qua hình tượng người con gái xinh xắn và luôn lạc quan yêu đời. Phương Định đã mang đến cho người đọc vô vàn cảm xúc và đánh thức tình yêu quê hương đất nước trong mỗi con người.
là nhà văn có sở trường về truyện ngắn trong những năm chiến tranh kháng chiến chống Mĩ. Truyện của bà đều viết về cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn năm 1971, trong lúc kháng chiến chống Mĩ dân tộc đang diễn ra ác liệt thì truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi ra đời. Trong truyện có những câu truyện chiến công hàng ngày, về sự dũng cảm hi sinh của những người trẻ tuổi trên đường Trường Sơn. Đó là vẻ đẹp ba cô gái thanh niên xung phong và nổi bật nhất là Phương Định nhân vật kể chuyện.
Phương Định nhân vật xưng tôi người kể truyện lựa chọn cách trần thuật ấy là chủ định của nhà văn, mọi hình ảnh sự kiện nhân vật nơi trọng điểm ác liệt này được tái hiện bởi cái nhìn, thái độ chính người trong cuộc có điều kiện đi vào thế giới nội tâm bộc lộ tâm tư suy nghĩ của nhân vật, một cốt truyện tâm lí. Ngôn ngữ giọng điệu phù hợp với nhân vật. Phương Định là nữ sinh thủ đô vào chiến trường cô mang theo sự vô tư hồn nhiên khi đón nhận trận mưa đá ngắn ngủi rồi những kỉ niệm tuổi thơ, nhớ về mẹ ngôi nhà những ngôi sao lớn trên bầu trời thành phố, nó vừa là niềm khao khát vừa làm dịu mát tâm hồn giữa khoảnh khắc căng thẳng khốc liệt của chiến trường.
Phương Định một cô gái mộng mơ hồn nhiên, trong sáng, yêu đời. Phương Định thích ca hát, cô đem cả lòng say mê vào chiến trường, cô thích hát những hành khúc bộ đội, những bài quan họ, say mê đến nỗi chỉ cần thuộc nhạc thôi là có thể bịa ra lời mà hát. Tiếng hát cất lên sống với phút giây bình yên đó là tinh thần lạc quan yêu đời cao cả của nữ thanh niên xung phong chống Mĩ. Cô gái có hình thức đẹp Phương Định không tự nói nhiều về mình nhưng chỉ qua mấy lời tự kể 2 bím tóc dày tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa… Cô có cái nhìn sao mà xa xăm là người được các anh chiến sĩ quan tâm nhiều nhất nhưng Phương Định thường đứng xa nhìn đi nơi khác, nhưng trong lòng luôn yêu quí và thấy những người đẹp nhất, thông minh nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ. Điều đó khẳng định Phương Định là cô gái hồn nhiên trong sáng sống có lí tưởng biết đặt nhiệm vụ chung trên tình cảm riêng tư, sống hòa đồng với đồng đội của mình làm nhiệm vụ phá bom san lấp đảm bảo thông tuyến đường một công việc mà thần chết luôn chờ trực. Xong Phương Định không chịu thua kém, luôn hành động chuẩn xác thành thực, bình tĩnh, dũng cảm mọi ngày phải phá năm quả ít nhất ba quả nổ chậm, mỗi lần phá bom là cảm giác khác nhau, lúc đầu Phương Định thấy căng thẳng, hồi hộp, thần kinh căng như chão, tim đập, chân chạy mà biết khắp xung quanh có những quả bom chưa nổ, có thể bây giờ hoặc chốc nữa. Thần chết có thể đến thăm bất cứ lúc nào… Mỗi lúc căng thẳng Phương Định lại có cảm giác như có ánh mắt của các anh cao xa dõi theo mình Phương Định nói " tôi sẽ không đi khom…" Cảm giác ấy khiến Phương Định trở lên sắc nhọn. Thế rồi nín thở lắng nghe và chờ thế thôi rất nguy hiểm khi mảnh bom văng tơi.
Qua những chi tiết tái hiện cảnh ấy. Người đọc thấy được sự khốc liệt của chiến tranh và chính sự khốc liệt ấy đã tô luyện lớp người anh hùng như Phương Định. Thế hệ trẻ Việt Nam sẽ càng biết ơn các chiến sĩ Trường Sơn, chúng ta càng ra sức học tập để rèn luyện, tiếp bước các cha anh ta để xây dựng một đất nước ngày càng phồn vinh và tự chủ. Chúng ta biết ơn cô gái Phương Định và đồng đội của cô, học tập tinh thần xung quanh, sự quả cảm không sợ hi sinh của các cô gái ấy vào công cuộc xây dựng đổi mới đất nước hôm nay.
Ôi Tổ quốc, ta yêu như máu thịt
Như mẹ cha ta, như vợ như chồng
Ôi Tổ quốc, nếu cần, ta chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sông.
(Sao chiến thắng, Chế Lan Viên)
Viết về tuyến đường Trường Sơn huyền thoại nối liền Bắc – Nam trong kháng chiến chống Mĩ không thể thiếu hình ảnh những thanh niên xung phong với lòng dũng cảm và tình yêu nước mãnh liệt. Hình ảnh của họ đã xuất hiện rất nhiều trong thơ văn: thơ Phạm Tiến Duật (Trường Sơn Đông - Trường Sơn Tây; Gửi em, cô gái thanh niên xung phong), Lâm Thị Mỹ Dạ (Khoảng trời hố bom), Nguyễn Đình Thi (Lá đỏ), truyện ngắn của Đỗ Chu (Ráng đỏ), tiểu thuyết của Đào Vũ (Con đường mòn ấy)... Đó cũng chính là đề tài gợi nguồn cảm hứng cho các nhà văn, nhà thơ lúc bấy giờ. Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của góp thêm những chân dung đẹp, chân thực và sinh động vào loại hình tượng nhân vật khá quen thuộc ấy của văn học chống Mĩ.
Tác phẩm được sáng tác vào năm 1971, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc diễn ra hết sức ác liệt. Truyện là một bức tranh sinh động về cuộc kháng chiến với những ngôi sao mà ánh sáng của nó chiếu rọi trong lòng ta – ánh sáng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Với khả năng sáng tạo và xây dựng hình tượng sống động cùng những tháng ngày lăn lộn nơi chiến trường, đã khắc hoạ thành công hình ảnh những cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn với những vẻ đẹp kì diệu của tâm hồn, lòng dũng cảm và tình đồng đội thân thương. Nổi bật trong tác phẩm là Phương Định - cô trinh sát mặt đường với những phẩm chất và tính cách đáng yêu, đáng mến.
Phương Định – một cô gái thanh niên xung phong sống cùng đồng đội - Thao, Nho, trên cao điểm, giữa một vùng trọng điểm ở tuyến đường Trường Sơn. Công việc của họ tuy vất vả, nguy hiểm nhưng các cô vẫn có những giây phút hồn nhiên, thơ mộng của tuổi trẻ. Trong một lần phá bom, Nho bị thương, Phương Định và chị Thao đã chăm sóc rất tận tình. Cũng là lúc có một trận mưa đá ào xuống, Phương Định được sống lại với niềm vui trẻ thơ và cô nhớ về thành phố và gia đình.
Ba cô gái có hoàn cảnh sống và chiến đấu rất khó khăn, gian khổ. Họ sống trên một cao điểm trọng điểm ở tuyến đường Trường Sơn giữa mênh mông khói bụi và bom đạn huỷ diệt của kẻ thù. Công việc của họ là “đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Các cô phải đối diện với thần chết từng phút, từng giờ, “thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ”. Trong lúc “đơn vị thường ra đường vào lúc mặt trời lặn và làm việc có khi suốt đêm” thì các cô, tổ trinh sát mặt đường, phải chạy trên cao điểm cả ban ngày, dưới cái nóng trên 30 độ. Từ cao điểm trở về, mặt các cô ai cũng hai con mắt lấp lánh, cười thì hàm răng loá lên khuôn mặt nhem nhuốc”. Nhiệm vụ của họ thật quan trọng và đầy hiểm nguy, gian khổ, thể hiện phần nào hiện thực cuộc chiến đầy khắc nghiệt. Và cũng từ đó, ta thấy sáng ngời lên tinh thần yêu nước đầy quả cảm của các cô gái thanh niên xung phong...
Phương Định là một cô gái Hà Nội. Ấn tượng đầu tiên về cô là vẻ ngoài đáng yêu, trẻ trung, xinh xắn và đầy sức sống. Cô có “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Đặc biệt, cô có đôi mắt với cái nhìn sao mà xa xăm. Chẳng phải ngẫu nhiên mà các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm cô, hay “viết những thư dài gửi đường dây, mặc dù có thể chào nhau hằng ngày”. Phương Định cảm nhận được điều đó, cô cảm thấy vui và tự hào nhưng chưa dành tình cảm cho một ai. Cô chỉ thích ngắm mình trong gương và làm điệu hoặc tỏ vẻ kiêu kì một cách đáng yêu khi thấy các đồng đội của mình tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đó. Phương Định vừa bước qua tuổi học trò hồn nhiên, vô tư. Cô mang theo vào chiến trường Trường Sơn đầy ác liệt cả những nét đáng yêu của một cô gái tuổi mới lớn, mang theo cả một tâm hồn mơ mộng, rất hồn nhiên, yêu đời. Cô mê hát. Sống trong hoàn cảnh ác liệt của bom đạn trên chiến trường Trường Sơn, lúc nào cũng cận kề với cái chết, cô vẫn không bỏ đi sở thích của mình: “Thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát. Lời tôi bịa lộn xộn mà ngớ ngẩn đến tôi cũng phải ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình”. Tuy vậy, chị Thao vẫn say mê chép những lời bài hát mà Phương Định bịa ra.
Cô thích rất nhiều bài: “những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận. Thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng. Thích Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô”. Thích ngồi bó gối mơ màng: “Về đây khi mái tóc còn xanh xanh...”, đó là dân ca Ý trữ tình. Cô hát trong những khoảnh khắc “im lặng” khi máy bay trinh sát rè rè trên đầu, khi cơn bão lửa sắp chụp xuống cao điểm. Cô hát để động viên đồng đội và cũng là để động viên chính bản thân mình, để gửi vào trong tiếng hát nỗi khát khao của tuổi trẻ, của người chiến sĩ, mong được trở về quê hương yêu dấu, được gặp lại những người thân yêu sau bao năm xa cách.
Phương Định sống với những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ vô tư giữa gia đình và thành phố Hà Nội thân yêu. Gặp một trận mưa đá, ở cô lập tức toát lên một niềm vui con trẻ, niềm vui ấy nở tung ra, say sưa, tràn đầy. Cô nhặt những viên đá để rồi bâng khuâng ngơ ngác khi thấy nó tan biến bất ngờ, cũng nhanh như khi nó ập đến. “Tôi bỗng thẫn thờ, tiếc không nói nổi... Tôi nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ hoặc những trên bầu trời thành phố”. Tất cả mọi kỉ niệm đẹp nhất ở thành phố Hà Nội, về tuổi thiếu nữ trong sáng, vô tư như ùa về, xoáy mạnh trong lòng cô gái. Chính những kỉ niệm đó đã làm dịu mát tâm hồn Phương Định trong hoàn cảnh khốc liệt của chiến tranh.
Cũng như bao cô gái thanh niên xung phong khác, ở Phương Định nổi bật lên tinh thần dũng cảm, thái độ bình tĩnh vượt lên mọi hiểm nguy. Điều đó được thể hiện cụ thể qua một lần phá bom trên cao điểm ở Trường Sơn. Sau những đợt thả bom của giặc, Phương Định cùng đồng đội chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi vẫn còn những quả bom chưa nổ. Không gian lúc đó vắng lặng đến phát sợ, nhưng cô không hề sợ hãi. Cô có cảm giác các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy mà cô cảm thấy an tâm hơn. Cô quyết định không đi khom, bởi một lí do rất đơn giản: “Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới”. Cảm giác ấy vừa thể hiện lòng tự trọng, vừa là ý chí mạnh mẽ giúp cô dũng cảm vượt qua mọi hiểm nguy.
Phương Định “dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom”. Quả bom nằm lạnh lùng. Lưỡi xẻng thỉnh thoảng lại chạm vào quả bom, một tiếng động sắc đến gai người vang lên, cứa vào da thịt cô: “Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. Cách miêu tả của tác giả thật tài tình, khiến cho người đọc cũng có thể cảm nhận được âm thanh của hai vật bằng sắt chạm vào nhau rồi lại cảm thấy lo lắng như Phương Định, khiến ta thấy rõ hơn sự bình tĩnh, gan dạ của cô. Những lúc đối mặt với quả bom sắt lạnh lùng, cô cũng từng nghĩ đến cái chết. Nhưng một cái chết rất mờ nhạt, không cụ thể”. Đó chỉ là một ý nghĩ thoáng qua. Còn điều mà cô quan tâm lúc này là “liệu mìn có nổ không, bom có nổ không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”. Trong suy nghĩ của Phương Định, cô luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ thật tốt dù có phải hi sinh. Cảm xúc, suy nghĩ chân thật ấy của cô đã truyền sang người đọc sự đồng cảm, yêu mến, trân trọng và cảm phục. Chính nhờ sự gan góc, dũng cảm và tinh thần trách nhiệm cao đã giúp Phương Định thực hiện tốt công việc của mình. Một cô gái như muôn ngàn cô gái khác trên tuyến đường Trường Sơn, đang hàng giờ dệt nên những kì tích cho Tổ quốc thân thương: những con đường bằng phẳng để các chuyến xe vượt Trường Sơn tiến vào giải phóng miền Nam.
Công việc rất nguy hiểm như đang “chọc giận thần chết” đã trở nên quen thuộc với cô, là công việc hằng ngày, nhưng nó không làm cho tâm hồn cô trở nên chai lì, khô cứng. Ở Phương Định, ta còn thấy thường trực một tình cảm đồng đội, đồng chí nồng ấm. Cô luôn yêu thương trìu mến và quan tâm đến đồng đội. Cô lo lắng cho chị Thao lên cao điểm chưa về đến nỗi “nói như gắt vào máy” khi đại đội trưởng hỏi tình hình. Cô vỗ về và chăm sóc cho Nho tận tình như một cô y tá khi Nho bị thương lúc phá bom: “moi đất, bế Nho đặt lên đùi mình, rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than, tiêm cho Nho rồi pha sữa trong cái ca sắt”. Sự chăm sóc tận tình của Phương Định đã giúp Nho khoẻ lại nhanh chóng. Ba cô thanh niên xung phong tuy với tính cách khác nhau nhưng họ yêu thương nhau và đối xử với nhau như chị em ruột thịt. Cô còn dành tình cảm trân trọng, yêu mến của mình cho những người chiến sĩ đang trực tiếp cầm súng chiến đấu trên chiến trường. Trong suy nghĩ của cô, “những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ”. Tình đồng đội, đồng chí của Phương Định thật thiêng liêng, cao cả và đáng quý. Chính điều đó đã tiếp thêm sức mạnh cho cô để cô hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình. Có được những trang viết này cũng một phần xuất phát từ tâm hồn giàu tình cảm của cây bút .
Thành công nhất của truyện là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật. Truyện được miêu tả theo ngôi kể thứ nhất, cũng là nhân vật chính, tạo điều kiện để tác giả tập trung miêu tả thế giới nội tâm của nhân vật chính, khiến cho cảm xúc, tâm trạng của người chiến sĩ được diễn tả một cách chân thật, tự nhiên. Nhan đề truyện xuất phát từ ánh nhìn của Phương Định, những ngôi sao xa xăm trên bầu trời gợi nhiều cảm xúc. Bên cạnh đó, vẻ đẹp tâm hồn ba cô gái thật lấp lánh, lãng mạn giữa hiện thực khắc nghiệt như những ngôi sao trên bầu trời cao rộng.
Trường Sơn là nơi thử thách ý chí, khí phách con người Việt Nam. Chính những con người như Phương Định, Thao, Nho đã xướng lên bài ca tuyệt đẹp của “những bông hoa tình yêu Tổ quốc trên tuyến lửa” anh hùng. Giữa sự ác liệt của chiến tranh, vẻ đẹp của họ vẫn tỏa sáng. Sức trẻ, lòng yêu nước, khát vọng hoà bình đã tạo nên sức mạnh cho cuộc kháng chiến gian khổ mà anh hùng. Họ vốn chỉ là những con người rất đỗi bình thường nhưng đã góp phần tạo nên những kì tích anh hùng cho dân tộc:
Em là người thanh niên xung phong
Không có súng, chỉ có đôi vai cáng thương, tải đạn
Giữa tầm đạn thù, tấm lòng dũng cảm
Em vượt đường dài tiếp thêm lửa tiến công.
(Những bông hoa trên tuyến lửa, Đỗ Trung Quân)
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của đã làm sống lại trong lòng người đọc hình ảnh tuyệt đẹp của những cô gái thanh niên xung phong thời kháng chiến chống Mĩ. Họ là tấm gương sáng ngời với tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng thật hồn nhiên, lạc quan. Phương Định, tuy chỉ là một ngôi sao bé nhỏ, nhưng sẽ luôn tỏa sáng. Các cô mãi là những hình ảnh đẹp, tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến.
"Những ngôi sao xa xôi" là một trong số những tác phẩm đầu tay của , viết vào năm 1971. Lúc cuộc chiến đấu chống Mỹ cứu nước diễn ra ác liệt. Trong truyện có nhân vật Phương Định là nhân vật tiêu biểu trong lớp thanh niên xung phong Việt Nam. Đó là một cô gái hồn nhiên nhưng rất dũng cảm, gan dạ - một cô gái thanh niên xung phong trẻ trung, hay mơ mộng. Qua đó, ta thấy được phần nào những nét đẹp của Phương Định và thấy được sự nổi bật của câu chuyện. Để hiểu rõ hơn về những nét đẹp đó của Phương Định, chúng ta hãy cùng nhau bước vào phần phân tích.
Truyện kể về nhóm nữ trinh sát mặt đường gồm Thao, Nho và Phương Định. Công việc của họ cực kỳ nguy hiểm và có thể mất mạng bất cứ lúc nào. Đó là quan sát máy bay thả bom của giặc, đo đất đá, san lấp hố bom, kiểm tra những quả bom chưa nổ và phá bom. Công việc nguy hiểm là thế nhưng họ vẫn luôn yêu đời, hồn nhiên, thích ca hát, tâm hồn mơ mộng, đặc biệt là nhân vật Phương Định. Họ luôn gắn bó, yêu thương nhau như chị em dù cho tính nết mỗi người mỗi khác. Cơn mưa đá ở cuối chuyện để lại trong lòng Phương Định bao xuyến xao, hoài niệm.
Cũng như bao cô gái mới lớn khác, Phương Định rất nhạy cảm và hay quan tâm đến ngoại hình của mình. Cô tự đánh giá về mình: "Tôi là cô gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn tôi là một cô gái khá. Có hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như hoa loa kèn". Còn đôi mắt của cô được các anh lính lái xe nhận xét: "Cô có cái nhìn sao mà xa xăm". Cô biết mình được nhiều người nhất là các anh lính lái xe để ý và có thiện cảm. Điều đó làm cô vui và tự hào. Nhưng cô không hay biểu lộ tình cảm của mình, cô luôn kín đáo giữa đám đông. Trong khi các cô gái khác vây quanh các anh bộ đội còn cô thì: "Thường đứng ra xa, khoanh tay trước ngực và nhìn đi nơi khác, môi mím chặt tưởng như kiêu kỳ". Nhưng thực ra trong suy nghĩ của cô những người đẹp nhất, thông minh, can đảm, cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ. Và cô còn dành tình yêu, niềm cảm phục cho những người lính chiến sĩ hàng đêm cô gặp trên trận địa.
Bên cạnh đó Phương Định là một cô gái hồn nhiên, trong sáng và có nhiều ước mơ về tương lai. Cô hay mơ mộng và rất thích hát. Thường cứ thuộc điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời bài hát. Lời bài hát đôi lúc lộn xộn, ngớ ngẩn đến cô cũng ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình. Cô thích ngồi bó gối mơ màng và thường nhớ về kỉ niệm bên mẹ và gia đình, đặc biệt qua một trận mưa đá, ta cảm nhận được sự hồn nhiên của cô. Cô reo lên vui mừng khi phát hiện mưa đá: "Mưa đá! Cha mẹ ơi! Mưa đá!...". Và cô tiếc thẫn thờ khi mưa tạnh và cảm thấy nhớ "nhớ một cái gì đấy, hình như mẹ tôi, cái cửa sổ hoặc những ngôi sao to trên bầu trời thành phố".
Dù mơ mộng hồn nhiên nhưng Phương Định vẫn là một cô gái rất gan dạ, dũng cảm có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Điều đó thể hiện qua một lần phá bom. Mặc dù đã quen với công việc nguy hiểm này, thậm chí một ngày có thể phá bom đến bốn, năm lần nhưng mỗi lần vẫn là một thử thách từ thần kinh đến cả ý nghĩ. Từ khung cảnh và không khí chứa đầy sự căng thẳng: "Vắng lặng đến phát sợ, cây xơ xác, đất nóng, khói đen vật vờ trong không trung...". Đến cảm giác "cảm thấy có ánh mắt của các anh chiến sĩ dõi theo mình nên cô sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể đàng hoàng mà bước tới". Đến lúc ở bên quả bom đào, xới, với những cảm giác hồi hộp, căng thẳng và thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt. Cô rùng mình và nhận ra sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí, vỏ quả bom nóng lên, một dấu hiệu chẳng lành". Trong lúc chờ bom nổ, cô có thoáng nghĩ đến cái chết nhưng là một cái chết mờ nhạt. Cô không sợ hi sinh mà chỉ sợ bom không nổ vì nếu như vậy sẽ không thông đường cho đoàn xe ra trận được.
Qua đó, có thể thấy Phương Định là một hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước ác liệt. Cùng với cô là tính cách của sự hồn nhiên, lạc quan, dũng cảm và gan dạ, không sợ hi sinh vì tương lai tươi sáng của đất nước. Qua Phương Định, ta cảm nhận sự anh hùng của dân tộc và cuộc chiến đấu đầy ác liệt và gian khổ.
Góp phần xây dựng thành công trong câu chuyện, tác giả đã sử dụng ngôi kể thứ nhất, người kể cũng chính là nhân vật chính. Nghệ thuật miêu tả tâm lý, sinh động thể hiện được thế giới nội tâm phong phú của nhân vật trong chuyện.
Gấp trang sách lại nhưng hình ảnh Phương Định trong "Những ngôi sao xa xôi" của cứ lung linh trong tâm trí chúng ta. Nó khiến ta bồi hồi, xúc động, họ - những cô gái thanh niên xung phong cho ta thấy được một bức tranh thời chiến tranh thật đáng tự hào và cảm phục biết bao dân tộc Việt Nam anh hùng. Chúng ta hiện giờ tuy vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường nhưng cần phải luôn luôn nỗ lực, ra sức học tập, rèn luyện đạo đức thật tốt để trở thành những người chủ của đất nước trong tương lai.
“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”
(Tố Hữu)
Đó là những vần thơ chan chứa tự hào mà cố nhà thơ Tố Hữu đã dành tặng khi nhắc về hình ảnh thế hệ thanh niên yêu nước trong những năm kháng chiến chống Mỹ. Một thời hào hùng với những con người nhỏ bé nhưng phi thường. Họ thậm chí là những cô gái mở đường vừa hồn nhiên, trong sáng lại dũng cảm, kiên trung. Và đó cũng là bóng dáng của nhân vật Phương Định trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của .
Thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước bước vào thơ ca đã có nhiều chân dung quen thuộc và đáng yêu, đáng cảm phục: Những chiến sĩ lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật, những cô gái mở đường trong “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mĩ Dạ,… Và – một nhà văn thuộc thế hệ những tác giả bắt đầu sáng tác trong thời kì kháng chiến chống Mỹ – cũng đóng góp một chân dung như thế cho văn học nước nhà: Cô gái Phương Định trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi. Đó là một nữ chiến sĩ thanh niên xung phong xinh đẹp, trong sáng, giàu tình cảm và dũng cảm, ngoan cường.
Là một cô gái thanh niên xung phong có nhiệm vụ cùng đồng đội san lấp những hố bom trên tuyến đường Trường Sơn lửa đạn, ngày đêm đối mặt với đất bụi, khói bom nhưng Phương Định không hề mất đi vẻ trẻ trung, xinh đẹp của một cô gái mới lớn. Chị là người nhạy cảm và luôn quan tâm đến hình thức của mình. Chị tự đánh giá: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá.Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”, vẻ đẹp ấy của chị đã hấp dẫn bao chàng trai ”các anh pháo thủ và lái xe hay hỏi thăm tôi”.
Nhưng điều đặc biệt ở Phương Định là không bị ”cái nết đánh chết cái đẹp”; ngược lại, chị đã để sự dũng cảm, ngoan cường và vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, giàu tình thương tôn thêm vẻ đẹp cho mình.
Phương Định cùng những người bạn của mình sống và chiến đấu trên một cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Chị phải chạy trên cao điểm đánh phá của máy bay địch. Sau mỗi trận bom, chị cùng đồng đội phải lao ra trọng điểm, đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới, đếm những quả bom chưa nổ và dùng những khối thuốc nổ đặt vào cạnh nó để phá. Đó là công việc mạo hiểm với cái chết luôn gần kề tạo áp lực khiến thần kinh vô cùng căng thẳng. Thực hiện công việc đó, Phương Định và đồng đội phải vô cùng bình tĩnh và họ đã thực sự bình tĩnh, ung dung một cách lạ thường. Thậm chí, với họ, công việc ấy đã trở thành bình thường: ”Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng có nhiều quả bom chưa nổ, nhưng nhất định sẽ nổ… Rồi khi xong việc, quay lại nhìn đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang”.
Mặc dù đã quen với công việc nguy hiểm này, thậm chí một ngày có thể phải phá tới năm quả bom nhưng mỗi lần vẫn là một thử thách tột độ với thần kinh của Phương Định. Từ khung cảnh và không khí chứa đầy căng thẳng đến cảm giác là các anh cao xạ ở trên kia cũng đang theo dõi từng động tác cử chỉ của mình để lòng dũng cảm ở cô như được kích thích bởi sự tự trọng: “Tôi đến gần quả bom… đàng hoàng mà bước tới”. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của con người như cũng trở nên sắc nhọn hơn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng… dấu hiệu chẳng lành”.
Sống giữa nơi sự sống và cái chết tranh giành nhau từng li một như thế nhưng Phương Định không để tâm hồn mình mòn đi. Chị rất giàu tình cảm với đồng chí, đồng đội, quê hương và vô cùng lạc quan yêu đời.
Giống như hai người đồng đội trong tổ trinh sát, Phương Định yêu mến những người đồng đội trong tổ và cả đơn vị của mình. Đặc biệt, cô yêu mến và cảm phục tất cả những người chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của những con đường vào mặt trận.Phương Định đã lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm chưa về. Chị yêu thương và gắn bó với bạn bè nên có những nhận xét tốt đẹp đầy thiện cảm về Nho, phát hiện ra vẻ đẹp dễ thương "nhẹ, mát như một que kem trắng” của bạn. Chị còn hiểu và đồng cảm sâu sắc với những sở thích và tâm trạng của chị Thao.
Phương Định là một trong Những ngôi sao xa xôi ,người con gái có một thời học sinh hồn nhiên, vô tư bên người mẹ thân thương trong một căn buồng nhỏ nằm trên một đường phố yên tĩnh hồi ở Hà Nội còn thanh bình trước chiến tranh. Những kỉ niệm ấy luôn sống lại trong cô giữa chiến trường dữ dội.Nó là niềm khao khát làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến trường.
Vào chiến trường đã ba năm, làm quen với những thử thách hiểm nguy, giáp mặt hàng ngày với cái chết nhưng ở Phương Định không mất đi sự hồn nhiên trong sáng và cả những mơ ước về tương lai: “Tôi thích nhiều bài hát, dân ca quan họ dịu dàng, dân ca Ý trữ tình giàu có”.
Những ngôi sao xa xôi của đã miêu tả chân thực và sinh động tâm lí nhân vật.Tác phẩm được kể từ ngôi thứ nhất tạo thuận lợi để tác giả miêu tả thế giới nội tâm qua việc để nhân vật tự sự về mình.
Phương Định là cô thanh niên xung phong trên tuyến đường huyết mạch Trường Sơn những ngày kháng chiến chống Mỹ. Qua nhân vật này, chúng ta hiểu hơn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng ấy.
Bước chân lên đường đánh Mỹ, những chàng trai, cô gái thanh niên xung phong tuổi đời còn rất trẻ, có những người vừa rời ghế nhà trường. Tâm hồn các anh, các chị trong trẻo, đầy ước mơ, khao khát và đặc biệt là giàu lí tưởng. Chính những kỉ niệm êm đẹp về gia đình như kỉ niệm về người mẹ trên căn gác nhỏ của Phương Định hay những những kỉ niệm về bạn bè, mái trường,… là hành trang để các anh, các chị mang vào trận chiến. Sống giữa nơi đầu tên mũi đạn họ chiến đấu và hoàn thành nhiệm vụ một cách ngoan cường, dũng cảm. Ai bảo không có những phút giây yếu lòng, lo lắng? Ai bảo tâm hồn họ là thép là đá? Không. Con tim họ cũng biết run lên khi tiếng súng phát nổ. Thần kinh họ cũng căng ra khi quan sát trái bom… Nhưng điều đáng quý và điều làm nên sự khác biệt ở họ là các anh các chị đã giữ được tâm hồn trong trẻo, giàu yêu thương đối với gia đình, đồng đội, đất nước. Và rồi, chính những tình cảm cao đẹp đó đã trở thành động lực để họ chiến thắng những phút giây hiểm nguy, nao núng. Các anh các chị thực sự là“… những con người Việt Nam đẹp nhất / Biết căm thù và cũng biết yêu thương” như nhà thơ Tố Hữu từng ca ngợi. Không tiếc tuổi thanh xuân, họ hiến dâng trọn vẹn cho Tổ quốc những gì quý giá nhất.
Đọc Những ngôi sao xa xôi của , người đọc thấy khâm phục và yêu mến Phương Định trước hết bởi những nét tính cách đáng quý của cô. Nhưng không chỉ vậy, qua nhân vật này chúng ta còn cảm nhận được hình ảnh, tâm hồn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ hào hùng gian khó. Và đây cũng là thành công quan trọng nhất của tác phẩm giàu chất nhân văn này.
Lê Minh Khuê là một trong những nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ, bà được đánh giá là nhà văn độc đáo với những tác phẩm truyện ngắn. Những chủ đề về cuộc sống nơi chiến trường, bom đạn đặc biệt là những người anh hùng thầm lặng trên tuyến đường Trường Sơn luôn được ngòi bút của bà hướng đến. “Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm ngợi ca tinh thần dũng cảm những cô gái thanh niên xung phong đã chiến đấu hết mình về Tổ Quốc, là thế hệ trẻ tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống Mỹ đầy bom đạn. Bên cạnh đó tác giả cũng nói đến vẻ đẹp tình đồng đội thắm thiết của những cô gái trẻ nơi chiến trường, điển hình là nhân vật Phương Định.
Tuổi trẻ của bà là người đã từng chứng kiến mưa bom, bão đạn trên những con đường Trường Sơn trải qua biết bao gian khổ, khó khăn, mất mát và hi sinh của những chiến sĩ nơi đây. Chính vì thế, những ngòi bút của bà khi hướng về những con người, cuộc sống nơi đây hiện lên rất chân thực, xúc động. Đọc “Những ngôi sao xa xôi” của chắc hẳn người đọc sẽ có những ấn tượng sâu đậm về nhân vật Phương Định. Phương Định là một cô gái trẻ dũng cảm, có tâm hồn trong trẻo, giàu mộng mơ và khá nhạy cảm, là một nữ thanh niên xung phong có tinh thần trách nhiệm và có tình đồng chí sáng ngời. Cảm nhận được đầy đủ những phẩm chất tốt đẹp của nhân vật Phương Định cũng chính là việc bạn đã hiểu và cảm nhận được nét đẹp của tác phẩm.
Phương Định là một cô gái trẻ có nét đẹp tâm hồn sáng ngời, cô gái sẵn sàng rời bỏ cuộc sống nhàn hạ nơi phồn hoa đô thị để lên với chiến trường đầy gian khổ với mong muốn góp phần phục vụ kháng chiến, phục vụ đất nước. Mặc dù cuộc sống nơi chiến trường rất khó khăn, chuyện sống chết chỉ trong gang tấc nhưng Phương Định vẫn giữ trong mình tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, trong trẻo của tuổi trẻ đầy lạc quan, yêu đời, tinh thần đồng đội sâu sắc và đặc biệt là tinh thần chiến đấu quả cảm, kiên cường.
Lý tưởng sống cao đẹp và tinh thần dũng cảm được thể hiện rõ nét qua nhân vật Phương Định. Điều này được thể hiện rõ nét qua chi tiết khi mới ra khỏi ghế nhà trường trung học phổ thông, cô gái trẻ này không ngại gian khó, nguy hiểm đã xung phong ra mặt trận, nghe theo tiếng gọi của con tim, đi theo tiếng gọi của Tổ Quốc. Chúng ta có thể thấy nhân vật Phương Định là một cô gái không tiếc thân mình, nguyện dâng hết tuổi trẻ, thanh xuân, cuộc đời cho đất nước và mang trong mình lý tưởng cao đẹp để chiến đấu. Lý tưởng cao đẹp của cô gái trẻ ấy gợi cho chúng ta nghĩ ngay đến những câu thơ trong bài “Sao chiến thắng” của Chế Lan Viên:
“Ôi Tổ quốc...
...ngọn núi, dòng sông...”
Với tâm hồn trong sáng và đầy lạc quan cô gái, khung cảnh nơi đây bỗng trở nên thật giản “đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần...”, “thần kinh căng... sẽ nổ”. Cái chết và cái nguy hiểm luôn luôn rình rập ở khắp mọi nơi, công việc phá bom chưa bao giờ là dễ dàng, ấy vậy mà những cô gái vẫn lạc quan, bình thản và nói với giọng đầy hóm hỉnh “Quen rồi, mỗi ngày chúng tôi phá bom đến mấy lần”. Hiện thực thì luôn khó khăn, khốc liệt nhưng lại hiện lên qua giọng điệu hóm hỉnh của những cô gái xung phong khiến cho tác phẩm trở nên hấp dẫn và thu hút người đọc.
rất khéo léo trong việc lồng những ngữ điệu bình thản và trong lời thoại của nhân vật để toát lên sự lạc quan, tinh thần dũng cảm, biết hi sinh của nhân vật. Cụ thể là, khi đối mặt với nguy hiểm, Phương Định cùng với những cô gái xung phong khác đều hết sức coi nhẹ việc hy sinh và mất mát của bản thân “Tôi bây giờ vẫn còn... viện quân y”. Chúng ta còn có thể thấy rõ được tinh thần quả cảm và không sợ hy sinh của Phương Định cũng như những có gái xung phong kia. Điều này được thể hiện rõ nét qua một lần phá bom được tác giả miêu tả cụ thể, chân thực và tinh tế đến từng cảm giác. Không khí nơi chiến trường đầy sự căng thẳng, khung cảnh thật sự tàn khốc nhưng Phương Định lại luôn mang trong mình tâm lý lạc quan, yêu đời, đầy nữ tính của một cô gái “Có ánh mắt của các chiến sĩ dõi theo mình”. Chính lòng tự trọng đã kích thích thêm phần dũng cảm trong con người cô: “Tôi đến gần quả bom,... bước tới”. Khi đang phá bom những cảm nhận của nhân vật về sự sống chết trở nên rõ rệt hơn, lưỡi xẻng chạm phải những quả bom, tạo ra những tiếng động sắc đến gai người,... qua những tiếng động ấy nhân vật đã cảm nhận được cái chết đang cận kề, chuyện sống chết chỉ trong tích tắc, từng cảm giác bỗng trở nên sắc nhọn hơn thể hiện qua chi tiết “Vỏ bom đang nóng lên, một dấu hiệu chẳng lành”.
Khi cảm nhận về nhân vật Phương Định, chúng ta có thể khẳng định cô là nữ thanh niên xung phong có lý tưởng sống cao đẹp và tinh thần dũng cảm, tâm hồn trong sáng, lạc quan và yêu đời, là cô gái anh hùng dân tộc. Đây cũng chính là những nét tính cách điển hình của những cô gái xung phong thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Hồn nhiên, mơ mộng và tinh nghịch là tính cách nổi bật của Phương Định. Bên cạnh lý tưởng sống cao đẹp, tinh thần chiến đấu kiên cường thì cô gái này còn có nét tính cách mộng mơ, hồn nhiên, trong sáng. Phương Định từng là một nữ sinh thanh lịch của đất Hà thành, từng có một thời áo trắng ngây thơ, hồn nhiên. Ngay giữa chiến trường khốc liệt, khó khăn, dữ dội nhưng những hoài niệm về thời học sinh luôn sống trong tâm hồn cô. Phải chăng chính điều này đã khiến cho cô luôn mang trong mình tinh thần lạc quan, vô tư trên chiến trường nơi cái chết luôn rình rập. Những giây phút căng thẳng nơi cao điểm kết thúc, cô luôn thở phào nhẹ nhõm, tâm hồn cô như lạc vào một thế giới khác “nằm dài trên nền đất ẩm... lung tung”. Phương Định còn là một cô gái mê âm nhạc, cô thích nhiều bài hát với nhiều chủ đề khác nhau. Tiếng hát của cô thể hiện tâm hồn bay bổng, lãng mạn, lạc quan mang lý tưởng sống, khát khao về quê hương về tình yêu tuổi trẻ, sự bình yên,...
Cũng như những cô gái mới lớn khác, Phương Định mang trong một tâm hồn nhạy cảm, quan tâm đến vẻ đẹp bên ngoài của mình. Phương Định biết mình đẹp nên rất thích ngắm mình trong gương, khi biết mình được các anh để ý cô có một chút kiêu ngầm. Cô thấy vui và rất tự hào về điều đó, nhưng không bao giờ biểu lộ những điều đó mà thường tỏ ra kín đáo trước đám đông. Có thể thấy, nhà văn thật tinh tế khi tạo nên nét kiêu ngầm riêng cho nhân vật Phương Định. Đó là tâm lý chung của những cô gái mới lớn khi nhận thức được vẻ đẹp của mình. Nét tâm lý đời thường, rất con gái ấy đã khiến cho nhân vật trong tác phẩm của trở nên gần gũi, chân thực và đáng yêu. Đặc biệt, vẻ đẹp tâm hồn ấy còn được bộc lộ sâu sắc khi cơn mưa đá ập đến. Dường như cơn mưa đá đến đã cuốn trôi đi những căng thẳng, ngột ngạt, mệt mỏi tan biến. Cũng là cơn mưa đá đó đã khiến cho tâm hồn của Phương Định sống lại với nhiều kỉ niệm, đó là những kỷ niệm về gia đình, về tuổi thơ và về quê hương. Tất cả những kỷ niệm ấy đồng xuất hiện, vừa thực vừa ảo, vụt lên trong tâm trí một cách lẫn lộn, vừa gần gũi mà lại vừa xa xôi. Chính những hồi ức ấy đã tiếp thêm sức mạnh cho cuộc đời cô đi qua những tháng ngày khó khăn, đầy hiểm nguy của cuộc sống nơi chiến trường.
Là một người giàu tình cảm với đồng chí đồng đội. Phương Định là cô gái luôn biết quan tâm đến mọi người, biết yêu thương, san sẻ với những đồng đội của mình. Khi thấy Nho và Thao lên cao điểm chưa về, Phương Định rất lo lắng. Phương Định, Nho và Thao như những chị em trong gia đình với bao tình cảm, yêu thương gắn bó, đùm bọc lẫn nhau.
Với Phương Định, chị Thao hiện lên với hình ảnh hết sức kiên cường, táo bạo, bất chấp nỗi sợ hãi để hoàn thành nhiệm vụ. Còn đối với Nho, Nho hiện lên trong suy nghĩ của Phương Định là một cô gái của tổ trinh sát “nhẹ mát như một cây kem trắng”. Khi Nho bị thương, Phương Định đã hết sức lo lắng, quan tâm, chăm sóc cho Nho như tình chị em ruột thịt thể hiện qua các hành động: pha sữa trong cái ca sắt, rửa vết thương cho Nho bằng nước đun sôi, ...
Bên cạnh đó, chúng ta cũng thấy rõ tình cảm của cô dành cho tất cả những người chiến sĩ mà cô gặp trên đường ra mặt trận. Đối với Phương Định những con người đẹp nhất chính là những con người can đảm, thông minh và cao thượng, mặc lên mình bộ quân phục với ngôi trao trên mũ. Qua đây chúng ta có thể thể tình đồng chí, đồng đội của Phương Định thật bao la, đáng cảm mến là thứ tình cảm cao cả, thiêng liêng.
Để đem đến sự thành công cho tác phẩm đã sử dụng nghệ thuật xây dựng hình tượng trong truyện nổi bật nhất là nhân vật Phương Định. Có thể thấy, qua nhân vật Phương Định trong tác phẩm, người đọc đã phần nào thấy được tài năng của tác giả. Để có thể xây dựng được hình tượng nhân vật cô gái này, nhà văn đã sử dụng nghệ thuật trần thuật, đặt nhân vật chính của mình vào nhân vật tự kể chuyện. Chính điều này đã khiến cho việc miêu tả tâm lí nhân vật trở nên thật tinh tế. Giọng kể của nhân vật chính đã làm cho tác phẩm có giọng điệu, ngôn ngữ hết sức tự nhiên, chân thật, trẻ trung và rất nữ tính như chính tính cách của nhân vật.
Văn học thời kì kháng chiến chống Mỹ, đã có rất nhiều tác giả viết về nữ thanh niên xung phong, song chỉ có ngòi bút của với tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” đã làm nổi bật lên tâm hồn những cô gái xung phong, quả cảm trong chiến đấu, mang trong mình tầm hồn trong sáng, hồn nhiên, vô tư và đầy lạc quan, bên cạnh đó còn có tình đồng chí đồng đội gắn bó với nhau sâu sắc. Cảm nhận về nhân vật Phương Định giúp cho các bạn đọc thấy được hình ảnh đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam đã sống và hy sinh không tiếc nuối thanh xuân, tuổi trẻ cho quê hương, cho đất nước.
Phương Định, Nho, chị Thao, mười cô gái ngã ba Đồng Lộc hay biết bao những cô gái xung phong khác trên tuyến đường Trường Sơn đầy bom đạn sẽ sống mãi trong lòng bạn đọc. Vẻ đẹp tâm hồn của những cô gái mở đường tỏa sáng giống như những vì sao lấp lánh trên bầu trời sáng mãi trong lòng dân tộc.
Chiến tranh đã đi xa, thế nhưng khi đến với tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” chắc hẳn người đọc được sống lại với những khoảnh khắc hào hùng của năm tháng ấy. Qua đây, chúng ta cũng có thể cảm nhận được những nét đẹp của nhân vật Phương Định tiêu biểu cho lớp trẻ yêu nước thời kì kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Cảm nhận về nhân vật nhân vật Phương Định - Mẫu 9
Lê Minh Khuê là nhà văn trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mỹ. Một trong những truyện ngắn tiêu biểu của bà là “Những ngôi sao xa xôi”, trong đó nhân vật Phương Định – cô gái mang vẻ đẹp của thế hệ thanh niên xung phong dũng cảm, ngoan cường cùng vẻ đẹp tâm hồn trân quý trong cuộc đấu tranh bất khuất của dân tộc.
Phương Định có một ngoại hình trẻ trung, xinh đẹp của tuổi mới lớn gây thiện cảm cho mọi người ngay từ lần gặp đầu tiên. Ở tuổi mới lớn, cô chăm chút và để ý đến ngoại hình của mình và cũng khá nhạy cảm tự đánh giá: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”. Phương Định tự hào vì vẻ đẹp ấy đã hấp dẫn bao chàng trai: các anh pháo thủ, nhưng cô vẫn chưa dành tình cảm cho ai. Những kỉ niệm về ngày tháng yên bình sống cùng mẹ trên đường phố Hà Nội yên tĩnh luôn sống lại trong cô giữa chiến trường dữ dội như một niềm khao khát, động lực động viên cô dũng cảm làm việc giữa chiến trường khốc liệt. Có thể nói, Phương Định dù vào chiến trường đã ba năm nhưng vẫn giữ được nét tươi tắn hồn nhiên, nhạy cảm và những mơ ước tương lai của người con gái Hà Nội.
Ở Phương Định còn có một mặt tính cách khác, đó là sự dũng cảm bình tĩnh đối mặt và vươn lên mọi khó khăn nguy hiểm. Cô là một trong ba cô gái thuộc tổ trinh sát mặt đường. Các cô gái cùng sống và chiến đấu trên một cao điểm giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Nhiệm vụ của các cô là đánh phá máy bay địch, sau mỗi trận bom, cô cùng đồng đội phải lao ra trọng điểm, đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới, đếm những quả bom chưa nổ và dùng những khối thuốc nổ để phá. Đó là công việc mạo hiểm không hề thích hợp với một cô gái trẻ khi mà cái chết luôn gần kề và có thể xảy đến bất cứ lúc nào. Tính chất của công việc quan trọng và nguy hiểm đồng nghĩa với áp lực cũng luôn tăng cao khiến thần kinh vô cùng căng thẳng. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, Phương Định phải bình tĩnh và ung dung một cách lạ thường trong mọi hoàn cảnh. Nhìn cô gái xinh xắn nhỏ nhắn ấy có ai tưởng tượng được công việc bình thường hàng ngày của cô là đối diện với tử thần để góp sức vào cuộc kháng chiến của dân tộc.
Tuy vậy sâu thẳm trong con người Phương Định vẫn còn vương chút gì mềm yếu của một người con gái. Công việc nguy hiểm làm nhiều thành quen, thậm chí một ngày có thể phải phá tới năm quả bom nhưng mỗi lần thực hiện với Phương Định vẫn là một sự thử thách tột độ. Lòng dũng cảm ở cô như được kích thích bởi lòng tự trọng khi thực hiện công việc căng thẳng luôn đi kèm là ánh mắt dõi theo của các anh cao xạ. Giây phút đối mặt sinh tử cảm giác của con người cũng trở nên nhạy bén và sắc nhọn hơn: "Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào da thịt tôi. Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”.
Phương Định rất giàu tình cảm với đồng chí, đồng đội, quê hương và luôn yêu mến mọi người. Cô chân thành cảm phục tất cả những người chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của những con đường vào mặt trận. Cô lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm chưa về. Cô yêu thương bạn bè như những người chị em và gắn bó hàng ngày với họ. Cô phát hiện ra vẻ đẹp dễ thương của Nho “nhẹ, mát như một que kem trắng”. Cô hiểu những sở thích và tâm trạng của chị Thao. Chỉ có tâm hồn tinh tế và sự yêu thương gắn bó chân thành mới có thể nhìn ra những vẻ đẹp và tâm trạng thầm kín ấy của người bạn, người đồng đội của Phương Định.
Hình ảnh cô thanh niên xung phong trên tuyến đường huyết mạch Trường Sơn những ngày kháng chiến chống Mỹ Phương Định tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam cống hiến và hy sinh cho đất nước trong những năm tháng hào hùng. Họ sẵn sàng hiến dâng trọn vẹn cho Tổ quốc những gì quý giá nhất mà không tiếc tuổi thanh xuân, không tiếc hy sinh bản thân mình. Qua nhân vật Phương Định ta thêm yêu mến và cảm phục hơn những thế hệ trẻ Việt Nam với tinh thần quật cường bất khuất ấy để ngày nay tiếp nối, noi gương và tiếp tục viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc.
qua “Những ngôi sao xa xôi” đã miêu tả một cách chân thực nội tâm nhân vật Phương Định, qua đó khắc họa nên một thế giới nội tâm sinh động cùng những đức tính cao quý tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong thời kì kháng chiến thông qua hình tượng người con gái xinh xắn và luôn lạc quan yêu đời. Phương Định đã mang đến cho người đọc vô vàn cảm xúc và đánh thức tình yêu quê hương đất nước trong mỗi con người.
Cảm nhận về nhân vật nhân vật Phương Định - Mẫu 10
Lê Minh Khuê là nhà văn có sở trường về truyện ngắn trong những năm chiến tranh kháng chiến chống Mĩ. Truyện của bà đều viết về cuộc sống chiến đấu của thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn năm 1971, trong lúc kháng chiến chống Mĩ dân tộc đang diễn ra ác liệt thì truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi ra đời. Trong truyện có những câu truyện chiến công hàng ngày, về sự dũng cảm hi sinh của những người trẻ tuổi trên đường Trường Sơn. Đó là vẻ đẹp ba cô gái thanh niên xung phong và nổi bật nhất là Phương Định nhân vật kể chuyện.
Phương Định nhân vật xưng tôi người kể truyện lựa chọn cách trần thuật ấy là chủ định của nhà văn, mọi hình ảnh sự kiện nhân vật nơi trọng điểm ác liệt này được tái hiện bởi cái nhìn, thái độ chính người trong cuộc có điều kiện đi vào thế giới nội tâm bộc lộ tâm tư suy nghĩ của nhân vật, một cốt truyện tâm lí. Ngôn ngữ giọng điệu phù hợp với nhân vật. Phương Định là nữ sinh thủ đô vào chiến trường cô mang theo sự vô tư hồn nhiên khi đón nhận trận mưa đá ngắn ngủi rồi những kỉ niệm tuổi thơ, nhớ về mẹ ngôi nhà những ngôi sao lớn trên bầu trời thành phố, nó vừa là niềm khao khát vừa làm dịu mát tâm hồn giữa khoảnh khắc căng thẳng khốc liệt của chiến trường.
Phương Định một cô gái mộng mơ hồn nhiên, trong sáng, yêu đời. Phương Định thích ca hát, cô đem cả lòng say mê vào chiến trường, cô thích hát những hành khúc bộ đội, những bài quan họ, say mê đến nỗi chỉ cần thuộc nhạc thôi là có thể bịa ra lời mà hát. Tiếng hát cất lên sống với phút giây bình yên đó là tinh thần lạc quan yêu đời cao cả của nữ thanh niên xung phong chống Mĩ. Cô gái có hình thức đẹp Phương Định không tự nói nhiều về mình nhưng chỉ qua mấy lời tự kể 2 bím tóc dày tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa… Cô có cái nhìn sao mà xa xăm là người được các anh chiến sĩ quan tâm nhiều nhất nhưng Phương Định thường đứng xa nhìn đi nơi khác, nhưng trong lòng luôn yêu quí và thấy những người đẹp nhất, thông minh nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ. Điều đó khẳng định Phương Định là cô gái hồn nhiên trong sáng sống có lí tưởng biết đặt nhiệm vụ chung trên tình cảm riêng tư, sống hòa đồng với đồng đội của mình làm nhiệm vụ phá bom san lấp đảm bảo thông tuyến đường một công việc mà thần chết luôn chờ trực. Xong Phương Định không chịu thua kém, luôn hành động chuẩn xác thành thực, bình tĩnh, dũng cảm mọi ngày phải phá năm quả ít nhất ba quả nổ chậm, mỗi lần phá bom là cảm giác khác nhau, lúc đầu Phương Định thấy căng thẳng, hồi hộp, thần kinh căng như chão, tim đập, chân chạy mà biết khắp xung quanh có những quả bom chưa nổ, có thể bây giờ hoặc chốc nữa. Thần chết có thể đến thăm bất cứ lúc nào… Mỗi lúc căng thẳng Phương Định lại có cảm giác như có ánh mắt của các anh cao xa dõi theo mình Phương Định nói " tôi sẽ không đi khom…" Cảm giác ấy khiến Phương Định trở lên sắc nhọn. Thế rồi nín thở lắng nghe và chờ thế thôi rất nguy hiểm khi mảnh bom văng tơi.
Qua những chi tiết tái hiện cảnh ấy. Người đọc thấy được sự khốc liệt của chiến tranh và chính sự khốc liệt ấy đã tô luyện lớp người anh hùng như Phương Định. Thế hệ trẻ Việt Nam sẽ càng biết ơn các chiến sĩ Trường Sơn, chúng ta càng ra sức học tập để rèn luyện, tiếp bước các cha anh ta để xây dựng một đất nước ngày càng phồn vinh và tự chủ. Chúng ta biết ơn cô gái Phương Định và đồng đội của cô, học tập tinh thần xung quanh, sự quả cảm không sợ hi sinh của các cô gái ấy vào công cuộc xây dựng đổi mới đất nước hôm nay.
Cảm nhận về nhân vật nhân vật Phương Định - Mẫu 11
Trong truyện, nhân vật Phương Định – nhân vật chính và cũng là người kể chuyện. Cô tượng trưng cho hình ảnh tiêu biểu cho cho vẻ đẹp giản dị trong tinh thần, tính cách và phẩm chất anh hùng của tuổi trẻ Việt Nam nói chung,của thanh niên xung phong nói riêng trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Phương Định vốn là một cô gái Hà Thành mộng mơ, trong sáng giống như lứa tuổi 18, đôi mươi của mình, vào chiến trường đã được ba năm. Đó là một khoảng thời gian ngắn của cuộc đời; nhưng đối với người ra chiến trường, ở giữa vùng trọng điểm nơi tập trung nhiều bom đạn nhất trên tuyến đường Trường Sơn, hằng ngày phải phơi mình trên cao điểm bị địch bắn phá kinh hoàng, ba năm thật dài và đầy gian lao, khốc liệt.
Giữa hoàn cảnh chiến tranh ác liệt đến vậy, lời văn của Lê Minh Khuê vẫn tràn đầy lạc quan, bà đã để cho Phương Định tự nhận xét về mình: “Nói một cách khiêm tốn,tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”; còn đôi mắt cô thì dài, nâu, “có cái nhìn sao mà xa xăm”,nheo lại như chói nắng.
Về sở thích, cô thích ngắm mình trong gương, thích ngồi bó gối mơ màng; thích những bài hành khúc bộ đội, dân ca quan họ dịu dàng,thích“Ca-chiu-sa” của Nga, dân ca Ý… Phương Định mê hát đến nỗi bịa cả lời ra mà hát. Đối với đồng đội, cô luôn yêu mến họ; cảm phục các anh bộ đội nhưng không phải cái kiểu “săn sóc, vồn vã” mà trong thâm tâm, cô luôn nhủ rằng: “những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”.
Khi Nho bị thương, cô đã bế Nho lên rồi nhanh chóng băng bó vết thương, pha sữa cho Nho uống. Phương Định quả là một cô gái Hà Nội trẻ trung, xinh xắn, luôn quan tâm, chăm sóc và yêu thương đồng đội như chị em;tâm hồn mơ mộng, nhạy cảm và trong sáng, hồn nhiên, có cả chút “kiêu” duyên dáng và đầy nữ tính…
Bên cạnh tâm hồn mơ mộng hồn nhiên, trong một lần phá bom, tính cách của Phương Định tiếp tục được Lê Minh Khuê miêu tả sinh động và rõ nét. Lúc đến gần chỗ có bom, cô cũng sợ, nhưng “cảm thấy có ánh mắt các anh chiến sĩ dõi theo”,lòng dũng cảm được kích thích sự tự trọng nên cô không sợ nữa, đàng hoàng bước tới chứ không đi khom.
Khi lưỡi xẻng chạm vào quả bom, một tiếng động sắc “gai người”, Phương Định rùng mình và cố gắng thực hiện các động tác nhanh, chắc chạy đua với thời gian nhưng vẫn cẩn trọng, nhẹ nhàng; chỉ cần sai sót nhỏ thôi là bom sẽ nổ ngay lập tức. Xong nhiệm vụ, cô chạy tới chỗ ẩn nấp, hồi hộp chờ đợi, lo lắng, “tim đập không rõ”, thần kinh căng thẳng cao độ.
Cô có nghĩ đến cái chết,nhưng mờ nhạt; tâm trí Phương Định chỉ còn băn khoăn việc bom có nổ không. Cô không ngần ngại hi sinh; cái công việc khủng khiếp bóp nghẹt trái tim này đâu chỉ diễn ra hôm nay, những nguy hiểm không kể xiết ấy diễn ra từng ngày, trở thành một điều quen thuộc. Cô chỉ sợ đường không thông, không hoàn thành nhiệm vụ.
Rồi khi bom nổ – một thức tiếng kì quái váng óc – ngực nhói, mắt cay, cô vẫn phủ áo và chạy xuống ngay nơi nổ. Trong truyện, có lẽ đây là đoạn xuất sắc nhất; tâm lí nhân vật được miêu tả vô cùng chi tiết. Khi cái chết im lìm và đáng sợ kề bên, mọi cảm giác của Phương Định đều trở nên sắc nhọn. Chính sự khốc liệt của chiến trường đã tôi luyện tâm hồn vốn nhạy cảm của một nữ sinh thành bản lĩnh của người thanh niên xung phong kiên cường, bất khuất…
Trận mưa đá cuối đoạn trích đã góp phần tô đậm thêm nét tính cách độc đáo của. Phương Định. Mưa đá bất ngờ ập đến, cô vui thích cuống cuồng, chạy ra nhặt đá; những niềm vui con trẻ lại nở tung ra, say sưa, tràn đầy. Sau khi mưa tạnh, là cả một dòng sông kí ức cùng nỗi nhớ da diết về gia đình và thành phố thân thương, tất cả như trào dâng, xoáy mạnh trong tâm trí cô.
Đến đây, giọng kể chậm lại, nhịp điệu câu văn như giãn ra phù hợp với lời hồi tưởng. Nỗi nhớ đó vừa là niềm khao khát, vừa làm dịu mát tâm hồn cô ngay giữa hoàn cảnh ác liệt của chiến tranh. Giữa chiến trường mịt mù khói lửa, tâm hồn Phương Định vẫn luôn tỏa sáng mộng mơ,lạc quan yêu đời. Đó chính là một nét đáng yêu của của tuổi trẻ Hà Nội, đặc biệt là của những sinh viên Hà Nội xung phong vào chiến trường gian khổ…
Lê Minh Khuê đã thành công trong việc lựa chọn ngôi kể thứ nhất, góp phần làm nổi bật thế giới nội tâm của Phương Định nói chung, của những cô gái thanh niên xung phong nói riêng. Vai kể là nhân vật chính, có cách kể linh hoạt, tự nhiên,ngôn ngữ trẻ trung, sinh động. Đặc biệt, nhà văn sử dụng nhiều câu ngắn, câu rút gọn, câu đặc biệt phù hợp với không khí căng thẳng, khẩn trương của chiến trường. Nghệ thuật đồng hiện, bút pháp miêu tả, biểu cảm hợp lí. Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật rất tinh tế và sinh động.
“Cùng mắc võng trên đường Trường Sơn
Hai đứa ở hai đầu xa thẳm
Đường ra trận mùa này đẹp lắm
Trường Sơn đông nhớ Trường Sơn Tây”
Phạm Tiến Duật
Đâu chỉ có thế, trên nẻo đường Trường Sơn ta còn gặp những gì? Những chàng trai lái xe không kính hay còn kính và những chàng ngự lâm pháo thủ trò chuyện chớp nhoáng với các cô gái thanh niên xung phong, những cô trinh sát mặt đường, chuyên phá bom nổ chậm, mở đường cho xe qua thật thú vị và cảm động. Truyện ngắn những ngôi sao xa xôi kể lại cuộc sống và khắc họa chân dung tâm hồn tính cách của ba cô gái trẻ, ba vì sao xa xôi trên cao điểm Trường Sơn
Ba cô gái thanh niên xung phong Thao, Định, Nho biên chế thành một tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kỳ chống Mỹ. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp đánh dấu các vị trí các quả bom chưa nổ và phá chúng. Công việc của họ hết sức nguy hiểm vì phải thường xuyên chạy trên cao điểm giữa ban ngày và máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào.Cuộc sống và chiến đấu của họ nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt và muôn vàn nguy hiểm nhưng ba cô gái vẫn bình thản tươi vui hồn nhiên và không kém phần lãng mạn, đặc biệt là rất gắn bó yêu thương nhau trong tình đồng chí, đồng đội dù mỗi người một cá tính. Tuyến đường Trường Sơn vào những năm 1970 vô cùng khắc nghiệt. Mỹ dội những trận mưa bom bão đạn trên con đường huyết mạch này, con người tiếp viện cho chiến trường miền Nam. Lực lượng thanh niên xung phong có nhiệm vụ gỡ bom lấp hố bom, mở đường cho bộ đội ta tiến quân. Ba cô gái trong truyện sống và chiến đấu trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm tập trung bom đạn của giặc Mỹ. Nơi họ ở là một cái hang đá mát lạnh ngay dưới chân cao điểm tách xa đơn vị. Ban ngày, họ phải phơi mình dưới tầm bắn phá của máy bay. Sau mỗi trận dội bom họ phải lao ngay ra trọng điểm để làm nhiệm vụ.Trước cái chết ai cũng run sợ và né tránh. Thế mà họ phải mạo hiểm với cái chết, thần kinh luôn căng thẳng, đòi hỏi sự bình tĩnh và sáng suốt dũng cảm. Đây là công việc hàng ngày, có khi một ngày hai ba lần phá bom như thế thật nguy hiểm. Nguy hiểm không lường nhưng các cô tự hào với cái tên mà đơn vị đặt cho là tổ trinh sát mặt đường.
Gắn với cái tên gợi sự khao khát làm nên sự tích anh hùng ấy là công việc chẳng nhẹ nhàng đơn giản nào : Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng lóa lên trên khuôn mặt nhem nhuốc. Những lúc đó chúng tôi gọi nhau là những con quỷ mắt đen. Cả cô đều là con gái Hà Nội. Tuy cá tính và hoàn cảnh riêng của mỗi người khác nhau nhưng họ đều có phẩm chất vô cùng tốt đẹp của thanh nhiên xung phong tiền tuyến. Đó là tinh thần dũng cảm tuyệt vời, không sợ gian khổ hi sinh quyết tâm khắc phục tốt khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ và tình cảm đồng đội gắn bó, yêu thương.Ở họ còn có những nét chung của các cô gái trẻ là dễ xúc động, nhiều khát vọng hay mơ mộng dễ vui và dễ buồn. Trong bom đạn cận kề cái chết mà họ vẫn thích làm đẹp cho cuộc sống mình. Nho thích thuê thùa chị Thao chăm chép bài thơ, Định thích ngắm mình trong gương, thích ngồi bó gối thả mình theo dòng hồi tưởng và cất tiếng hát. Riêng Phương Định, Lê Minh Khuê dành nhiều lời viết về cô, một cô gái xuất thân từ Hà Nội xinh đẹp, hồn nhiên, vô tư, tinh nghịch vừa dịu dàng lãng mạn. Kỷ niệm gia đình luôn trở về với cô trong những lúc chiến trường khốc liệt làm dịu mát tâm hồn cô. Cô còn rất nhạy cảm quan tâm đến bản thân và muốn được người khác để ý. Cũng như bao cô gái khác thì cô rất vui và tự hào về điều này.
Là một nữ sĩ từng trưởng thành từ lực lượng thanh niên xung phong, Lê Minh Khuê am hiểu khá tinh tế tâm lý của những cô gái trong nhóm trinh sát mặt đường mà tiêu biểu là nhân vật Phương Định. Tâm trạng của Định lúc phá bom được đặc tả rất chân thực “Tôi dùng xẻng… một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình”. Mặc dù thành thạo trong công việc, có ngày phá đến 5 quả bom nhưng mỗi lần phá bom nổ chậm là một thử thách, căng thẳng nhất là lúc chờ đợi tiếng nổ chậm của quả bom đồng nghĩa với việc đã hoàn thành. Công việc nguy hiểm là thế nhưng riêng lúc nào rảnh rỗi các cô vẫn hồn nhiên cất cao tiếng hát. Hát chưa hay bài chưa thuộc lời nhưng vẫn hát. Thậm chí Thao còn không bao giờ hát đến một bài, giọng chua chát nhưng vẫn mê say chép lời. Nhân vật Nho có vẻ lặng lẽ nhất trong 3 người nhưng thực ra cô là người rất can đảm kiên cường.Trông xinh đẹp “như một que kem trắng” mà lại không ủy mị ướt át chút nào. Hằng ngày cô cùng đồng đội phá bom nổ chậm, có lần bị bom lùi và mảnh bom găm vào cánh tay, máu túa ra rất nhiều, da xanh xao quần áo đầy bụi, được đồng đội cứu kịp thời, Nho cắn răng chịu đau nhưng không khóc và cả ba người đều không ai khóc bởi họ cho rằng “Nước mắt đứa nào chảy trong khi cần cái cứng cỏi của nhau là bị xem như bằng chứng của một sự tự nhục mạ”.
Lê Minh Khuê thành công khi xây dựng truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi. Động viên tiếp sức cho tuổi trẻ Việt Nam luôn ý thức vươn lên trong cuộc sống. Cũng giống như tựa đề “Những ngôi sao xa xôi”, những con người được ví như vì sao lấp lánh giữa bầu trời đêm, mang trong mình những phẩm chất đáng quý, “xa xôi” là bởi vì phải ngắm nhìn thật kỹ thì mới có thể thấy được những tâm hồn cao đẹp ấy.
Từ lâu, hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong đã đi vào thi ca, nhạc họa nuôi một nguồn cảm hứng dồi dào, bất tận. Ta có thể kể đến bài thơ "Gửi em cô gái thanh niên xung phong" của nhà thơ Phạm Tiến Duật hay bài hát "Cô gái mở đường" của cố nhạc sĩ Xuân Giao...Và cũng góp một tiếng nói riêng, tiếng nói của một thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn vào đề tài này, Lê Minh Khuê với truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" đã khắc họa thành công hình ảnh những cô gái xung phong phá bom, mở đường thật chân thực: hồn nhiên, trong sáng, giàu mộng ước, lạc quan, yêu đời và rất dũng cảm, mạnh mẽ trong chiến đấu.
Tác phẩm là "đứa con tinh thần" đầu tiên của nhà văn, được viết vào năm 1971, trong cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc đang diễn ra rất ác liệt.Sức hấp dẫn của thiên truyện không chỉ dừng lại ở việc phản ánh chân thực cuộc sống chiến đấu đầy khốc liệt của các cô gái thanh niên xung phong ở tuyến đường Trường Sơn mà truyện còn lôi cuốn người đọc ở nghệ thuật trần thuật và miêu tả tâm lí nhân vật độc đáo của Lê Minh Khuê. Nhà văn đã rất khéo léo trong việc lựa chọn ngôi kể cho truyện ngắn của mình: ngôi thứ nhất qua nhân vật Phương Định.Điều này có tác dụng làm cho thế giới nội tâm với những ấn tượng, hồi tưởng của nhân vật hiện lên thật phong phú, đậm nét. Đồng thời, cách chọn ngôi kể qua một cô gái trẻ hồn nhiên, nhạy cảm, trong sáng và lại là người trong cuộc không chỉ làm cho câu chuyện trở nên khách quan, chân thực mà còn khiến cho câu chuyện mang một giọng điệu sôi nổi, đầy nữ tính.
Trước hết, truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi", Lê Minh Khuê đã phản ánh một cách chân thực cuộc sống và chiến đấu hết sức gian khổ, hiểm nguy nơi chiến trường đầy bom rơi đạn nổ. Đó là câu chuyện về ba nữ thanh niên trẻ xung phong, sống ở dưới chân một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn tạo thành tổ trinh sát mặt đường. Họ bao gồm có: Thao, Nho và Phương Định, với nhiệm vụ quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá để lấp hố bom, đánh dấu các vị trí có bom chưa nổ và phá bom. Đây là một công việc vô cùng nguy hiểm, có thể đối diện với cái chết bất cứ lúc nào. Thậm chí, ở nơi cư trú của họ cũng luôn có sự rình rập của tử thần: "Chúng tôi ở trong một hang dưới chân cao điểm. Con đường đi qua trước của hang, kéo lên đồi... đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc...". Đó là một hiện thực tàn khốc của chiến tranh, của sự tàn phá khủng khiếp khi mà màu xanh của cây cỏ tự nhiên cũng không thể sống nổi. Vì thế, sự che chắn giản đơn của thiên nhiên như là ngụy trang để bảo vệ mạng sống của họ cũng không có được. Trước mắt người đọc là cảnh tượng của hoang phế, trần trụi, ảm đạm chết chóc, tang thương. Không dừng lại ở đó, khi làm nhiệm vụ họ phải chạy trên cao điểm giữa cái nắng chói chang, phơi mình giữa trọng điểm bắn phá của máy bay định. Vì thế, "Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm, về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng lóe lên khuôn mặt nhem nhuốc [...] thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ...". Lê Minh Khuê tiếp tục lia ống kính quay chậm vào một lần phá bom của Phương Định, tái hiện thật chân thực, tinh tế cảnh tượng kinh khủng đó.
Mặc dù đã rất nhiều lần phá bom, nhưng với Phương Định mỗi lần làm công việc này vẫn là một thử thách với thần kinh cho đến từng cảm giác: "Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm chậm quá. Nhanh lên một tí ! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng." . Lời văn như dao nhọn, sắc lạnh đến rợn người, khiến người đọc như cảm giác đang trực tiếp trải nghiệm tham gia công việc phá bom cùng với nhân vật vậy!. Tiếp đó là những giây phút chuẩn bị kích nổ trái bom: "Tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái hố đã đào, châm ngòi. Dây mìn dài, cong, mềm. Tôi khỏa đất rồi chạy lại chỗ ẩn nấp của mình...".Những giây phút đợi chờ tiếng nổ của quả bom thật căng thẳng, "tim tôi cũng đập không rõ", thậm chí cô còn nghĩ tới cái chết, nhưng đó là cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Cái chính lúc này là "bom có nổ không?. Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai? [...] nhưng quả bom nổ. Một thứ tiếng kì quái, đến vang óc. Ngực tôi nhói, mắt cay xè... mùi thuốc bom buồn nôn... Mảnh bom xé không khí, lao và rít vô hình trên đầu"...
Quả là một cuộc chiến đấu không cân sức, nguy hiểm đầy ngoạn mục nhưng cô gái đã mạnh mẽ vượt qua. Đến đây, người đọc càng cảm nhận thấy sự tàn ác khốc liệt của chiến tranh bao nhiêu thì lại càng cảm phục tinh thần trách nhiệm trong công việc, lòng quả cảm vô song, sẵn sàng hi sinh vì tổ quốc, vì hòa bình của những cô gái thanh niên xung phong phá bom mở đường đến bấy nhiêu. Qua đó, chúng ta mới thấy hết được ý thức, trách nhiệm công dân cao độ của những con người anh hùng sả thân vì kháng chiến, cách mạng:
"Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình
(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)
Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi tổ quốc."
Tiếp đến, sự thành công của truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" còn được thể hiện ở nghệ thuật xây dựng nhân vật, nhất là việc miêu tả tâm lí các nhân vật trong truyện. Điều này không chỉ được thể hiện ở việc tác giả khắc họa thái độ và trạng thái nhân vật trong mỗi lần làm nhiệm vụ phá bom, mà nữ nhà văn còn đặc biệt lách sâu vào trong mạch ngầm đời sống nội tâm của các cô gái thanh niên xung phong, làm hiện lên những vẻ đẹp tâm hồn thật sinh động, phong phú.Đó là những nét đẹp chung của những cô gái trẻ như nhạy cảm, dễ xúc động, nhiều mộng mơ nhưng ở họ lại có những nét đẹp, sức hấp dẫn riêng của các cô gái ra đi từ đất Hà Thành mĩ lệ. Chị Thao là đội trưởng, người lớn tuổi nhất, luôn "cương quyết, táo bạo" và "bình tĩnh đến phát bực" trong mọi hoàn cảnh nhưng lại sợ nhìn thấy máu chảy và sợ vắt. Chị có sở thích là chép lại các bài hát, dù chẳng thuộc nhạc, giọng lại chua. Nho thì ít tuổi hơn, trẻ trung, hồn nhiên "trông mát mẻ như một que kem trắng", lại thích nhai kẹo, tắm suối, dù biết là ở đó hay có bom nổ chậm... nhưng khi làm nhiệm vụ thì luôn tỉnh táo, mạnh mẽ, dũng cảm. Khi bị thương, Nho không hề rên la và không muốn mọi người xung quanh phải lo lắng: "Không chết đâu. Đơn vị đang làm đường kia mà. Việc gì phải khiến cho nhiều người lo lắng. Ơ, cái bà này! Sao bà cứ cuống quýt lên vậy?". Nhất là Phương Định, dưới ngòi bút của Lê Minh Khuê, cô hiện lên là một cô gái hồn nhiên, trẻ trung, lạc quan và giàu mơ ước về tương lai. Cô luôn tự hào, hãnh diện về vẻ đẹp ngoại hình của mình, khiến các anh lính phải ngả nghiêng, ngây ngất, luôn tìm cách để bắt chuyện, làm quen: "Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dầy, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn...". Đến đây, người đọc đã nhận ra vẻ đẹp nhan đề tác phẩm "Những ngôi sao xa xôi" của nhà văn. Đây là một nhan đề lãng mạn, hay, độc đáo. Hình ảnh những ngôi sao xa ấy đã được trở đi trở lại nhiều lần trong thiên truyện với nhiều ý nghĩa khác nhau. Đó là những ngôi sao trên mũ của người chiến sĩ, là những ngôi sao trên bầu trời thành phố, là những ngôi sao trong câu chuyện cổ tích nói về xứ xở thần tiên...
Khép lại "Những ngôi sao xa xôi", Lê Minh Khuê đã làm nổi bật lên chủ nghĩa anh hùng và vẻ đẹp tâm hồn của thế hệ trẻ Việt Nam trong hoàn cảnh chiến tranh. Mạnh mẽ, dũng cảm, bất khuất trong chiến đấu; hồn nhiên, tươi trẻ, lạc quan trong cuộc sống. Đọc xong câu chuyện, người đọc, nhất là những thế hệ trẻ mới thấy hết được vai trò, trách nhiệm của mình trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước quan trọng biết nhường nào!
Nhắc đến khoảng trời Trường Sơn là nhắc đến biết bao sự hy sinh mất mát, nơi mà lính Mỹ đã thả bom dồn dập nhằm ngăn cản bước tiến dũng mãnh của các đoàn quân tiến về Sài Gòn giải phóng miền Nam. Nhưng Trường Sơn đâu chỉ mang trong mình bao sự thương đau, Trường Sơn còn là nơi ghi dấu của những tâm hồn tự nhiên, lạc quan của những người chiến sĩ lái xe không kính, những chàng trai cô gái thanh niên xung phong đã hy sinh tuổi trẻ để cống hiến cho đất nước. Là một người đã từng gắn bó với khoảng trời bom đạn ấy, nhà văn Lê Minh Khuê đã khai thác đề tài quen thuộc đã làm nên nhiều tên tuổi lớn trần văn đàn chống Mỹ nhưng cùng với sự sáng tạo và một chút lãng mạn của mình, “Những ngôi sao xa xôi” của bà, đã khắc họa hình ảnh của những cô gái thanh niên xung phong, mà tiêu biểu là nhân vật Phương Định với những vẻ đẹp hồn nhiên vốn có của tuổi trẻ Việt Nam trong thời chống Mỹ.
Câu chuyện kể về ba cô gái, ba cô gái thanh niên xung phong Nho, Thao và Phương Định, sống trên một cao điểm giữa mênh mông khói bụi Trường Sơn, nơi mà “màu đất đỏ, trắng lẫn lộn”. Công việc của họ là “ngồi đây”,”khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hồ bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Trong lúc đơn vị thường làm việc khi mặt trời lặn, thì tổ trinh sát lại làm việc ban ngày, khi thần chết luôn “lẩn trong ruột những quả bom”, khi mà lính Mỹ thả bom nhiều nhất và cái chết luôn theo sát ba cô gái ấy. Công việc của họ là công việc quan trọng và cũng đầy gian khổ hy sinh, đòi hỏi tinh thần dũng cảm, sự nhạy bén quyết đoán và sự nhanh nhẹn. Trong hoàn cảnh ấy, ta mới thấy sáng ngời lên là những phẩm chất cao đẹp của ba nhân vật, và đặc biệt là Phương Định, nhân vật chính của truyện. Phương Định là một cô gái Hà Nội, “một cô gái khá”, chỉ vừa mới bước ra khỏi cuộc đời hồn nhiên vô tư lự của mình. Cô có vẻ bề ngoài đáng yêu trẻ trung và xinh xắn, “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”, còn đôi mặt thì có “cái nhìn sao mà xa xăm”. Những nét đẹp của cô đã được những anh lái xe để ý đến, bằng chứng là những bức thư dài gửi đường dây mặc dù có thể chào nhau hằng ngày, nhưng Phương Định cũng không săn sóc vồn vã, cô gái vẫn hay đứng ra xa, khoanh tay trước mặt và nhìn đi nơi khác mỗi khi một đám con gái xúm lại đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy. Một hành động đó thôi đã làm Phương Định trở nên thật kiêu kì, cái điệu của cô thật đáng yêu và cũng thật phù hợp với một người con gái như vậy. Tâm hồn cô giữa khoảng trời Trường Sơn thật làm cho người ta thật ngạc nhiên. Cô mê hát, “thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát”, lời cô bịa lộn xộn ngớ ngẩn đến không ngờ, đôi lúc nó cũng làm cho cô bò ra mà cười một mình, cô thích “những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận”, cô thích “dân ca quan họ mềm mại dịu dàng” và kể cả “Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô”, “ngồi bó gối mơ màng: “Về đây khi mái tóc còn xanh xanh”. Và Phương Định hát khi có sự im lặng không bình thường, “tiếng máy bay trinh sát rè rè”, cô hát để cổ động viên hai người đồng đội Nho, Thao và cũng là hát để động viên chính bản thân mình. Chính những lúc mê hát ấy đã làm cô quên đi cái sự buồn chán của cuộc sống Trường Sơn, quên đi mùi khói bom đạn mà cô vẫn tiếp xúc hằng ngày, và đó cũng là bước đà để cô có được một tâm hồn mơ mộng khi cơn mưa đá vừa ập đến. Mang theo tuổi trẻ của mình vào Trường Sơn, Phương Định còn mang theo cả những kỉ niệm đẹp về góc phố Hà Nội của mình, đó là hình ảnh người mẹ, cái cửa sổ, tiếng rao của bà bán xôi có cái mủng đội trên đầu, kể cả những cú sút vô tội vạ của bọn trẻ con trong một góc phố. Cơn mưa đá đi nhanh cũng như lúc nó vừa đến, nhưng lại mang những dòng kí ức tuổi thơ về cho Phương Định, và tất cả như xoáy mạnh trong tâm trí cô. Có lẽ chính những điều ấy đã tiếp thêm sức mạnh cho cô gái, để cô luôn nghĩ rằng, gia đình, bạn thân và cả những kỉ niệm kia sẽ luôn theo cô trong suốt quãng đời ở Trường Sơn.
Tâm hồn, tính cách của Phương Định hồn nhiên như thế, nhưng nổi bật lên trên tất cả vẫn là tinh thần dũng cảm, vượt lên trên hiểm nguy luôn ẩn chứa trong thân hình nhỏ bé của cô gái Hà Nội kia. Đó là những lúc mà bom của giặc Mỹ vẫn còn chưa nổ, và cô phải làm nhiệm vụ của mình, còn thần chết thì có vẻ vẫn đang “lẩn trong ruột những quả bom” chờ đợi cô. Tuy vậy, Phương Định vẫn tỏ ra thật bình thản, cái chết thì cô có nghĩ đến nhưng lại là “một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”, mà cô quan tâm nhất là liệu bom có nổ hay không, không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai, cô luôn đặt nhiệm vụ của mình lên hàng đầu. Và trong những lúc phá bom như vậy, ta vẫn còn thấy thấp thoáng cái sự nhạy cảm, tinh tế trong cảm xúc của cô, “một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! ! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành.”, phải là một người bình tĩnh mới có được những cảm nhận chân thực như vậy. Chính những lúc đó, ta mới thấy được cái sự dũng cảm của cô gái. Công việc không có một chút gì là an toàn, nhưng do “quen rồi”, ngày nào cũng phải phá bom đến năm lần, ngày nào ít thì ba lần, mà Phương Định luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Và trong cái sự dũng cảm ấy, ta vẫn thấy Phương Định luôn thường trực một tình cảm đồng chí đồng đội nồng ấm và chân thành. Đó là tấm lòng vị tha với mọi người mà cô quan tâm, cô lo lắng khi Thao lên cao điểm chưa về, cô tận tình, vỗ về chăm sóc Nho khi cô ấy bị thương lúc phá bom. Ngược lại, chính tình cảm đồng chí đồng đội, đã làm cho Phương Định thêm một chút tự tin, ấm lòng khi được sống giữa tình yêu thương của mọi người. Hiểu được công việc của mình là gian khổ, nhưng Phương Định vẫn luôn ngưỡng mộ “những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ” bởi họ là những đẹp nhất, thông mình, can đảm và cao thượng nhất. Những lúc chạy đi phá bom, vẫn mang một chút lo sợ trong người, nhưng nhờ những cái nhìn của những người chiến sĩ, đã dập tan đi nỗi sợ trong cô và chỉ còn một mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ, “cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi mà có thể đàng hoàng mà bước tới”.
Trong truyện ngắn, nhân vật kể chuyện cũng là nhân vật chính, điều đó giúp cho tác phẩm càng trở nên chân thực, những cảm xúc, thế giới nội tâm của nhân vật đều được thể hiện tự nhiên rõ nét, vẽ lên một khoảng trời mộng mơ ngay giữa Trường Sơn mênh mông và ác liệt. Mang trong mình những phẩm chất cao đẹp, Phương Định xứng đáng là biểu tượng của những cô gái thanh niên thời chống Mỹ, là hình tượng người con gái Việt Nam trong thời gian chiến đấu, là đại diện của thế hệ trẻ Việt Nam thời kháng chiến chống Mỹ. Cũng giống như tựa đề “Những ngôi sao xa xôi”, những con người được ví như vì sao lấp lánh giữa bầu trời đêm, mang trong mình những phẩm chất đáng quý, “xa xôi” là bởi vì phải ngắm nhìn thật kỹ thì mới có thể thấy được những tâm hồn cao đẹp ấy.
Nhắc đến khoảng trời Trường Sơn là nhắc đến biết bao sự hy sinh mất mát, nơi mà lính Mỹ đã thả bom dồn dập nhằm ngăn cản bước tiền dũng mãnh của các đoàn quân tiến về Sài Gòn giải phóng miền Nam. Nhưng Trường Sơn đâu chỉ mang trong mình bao sự thương đau, Trường Sơn con là nơi ghi dấu của những tâm hồn tự nhiên, lạc quan của những người chiến sĩ lái xe không kính, những chàng trai cô gái thanh niên xung phong đã hy sinh tuổi trẻ để cống hiến cho đất nước. Là một người đã từng gắn bó với khoảng trời bom đạn ấy, nhà văn Lê Minh Khuê đã khai thác đề tài quen thuộc đã làm nên nhiều tên tuổi lớn trân văn đàn chống Mỹ nhưng cùng với sự sáng tạo và một chút lãng mạn của mình, "Những ngôi sao xa xôi" của bà, đã khắc họa hình ảnh của những cô gái thanh niên xung phong, mà tiêu biểu là nhân vật Phương Định với những vẻ đẹp hồn nhiên vốn có của tuổi trẻ Việt Nam trong thời chống Mỹ.
Câu chuyện kể về ba cô gái, ba cô gái thanh niên xung phong Nho, Thao và Phương Định, sống trên một cao điểm giữa mênh mông khói bụi Trường Sơn, nơi mà "màu đất đỏ, trắng lẫn lộn". Công việc của họ là "ngôi đây","khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hồ bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom". Trong lúc đơn vị thường làm việc khi mặt trời lặn, thì tổ trinh sát lại làm việc ban ngày, khi thần chết luôn "lẩn trong ruột những quả bom", khi mà lính Mỹ thả bom nhiều nhất và cái chết luôn theo sát ba cô gái ấy. Công việc của họ là công việc quan trọng và cũng đầy gian khổ hy sinh, đòi hỏi tinh thần dũng cảm, sự nhạy bén quyết đoán và sự nhanh nhẹn. Trong hoàn cảnh ấy, ta mới thấy sáng ngời lên là những phẩm chất cao đẹp của ba nhân vật, và đặc biệt là Phương Định, nhân vật chính của truyện.
Phương Định là một cô gái Hà Nội, "một cô gái khá", chỉ vừa mới bước ra khỏi cuộc đời hồn nhiên vô tư lự của mình. Cô có vẻ bề ngoài đáng yêu trẻ trung và xinh xắn, " hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn", còn đôi mặt thì có "cái nhìn sao mà xa xăm". Những nét đẹp của cô đã được những anh lái xe để ý đến, bằng chứng là những bức thư dài gửi đường dây mặc dù có thể chào nhau hằng ngày, nhưng Phương Định cũng không săn sóc vồn vã, cô gái vẫn hay đứng ra xa, khoanh tay trước mặt và nhìn đi nơi khác mỗi khi một đám con gái xúm lại đối đáp với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy. Một hành động đó thôi đã làm Phương Định trở nên thật kiêu kì, cái điệu của cô thật đáng yêu và cũng thật phù hợp với một người con gái như vậy.
Tâm hồn cô giữa khoảng trời Trường Sơn thật làm cho người ta thật ngạc nhiên. Cô mê hát, "thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát", lời cô bịa lộn xộn ngớ, ngẩn ngởn đến không ngờ, đôi lúc nó cũng làm cho cô bò ra mà cười một mình, cô thích "những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận", cô thích "dân ca quan họ mềm mại dịu dàng" và kể cả "Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô", " ngồi bó gối mơ màng: "Về đây khi mái tóc còn xanh xanh"". Và Phương Định hát khi có sự im lặng không bình thường, "tiếng máy bay trinh sát rè rè", cô hát để cổ động viên hai người đồng đội Nho, Thao và cũng là hát để động viên chính bản thân mình. Chính những lúc mê hát ấy đã làm cô quên đi cái sự buồn chán của cuộc sống Trường Sơn, quên đi mùi khói bom đạn mà cô vẫn tiếp xúc hằng ngày, và đó cũng là bước đà để cô có được một tâm hồn mơ mộng khi cơn mưa đá vừa ập đến. Mang theo tuổi trẻ của mình vào Trường Sơn, Phương Định còn mang theo cả những kỉ niệm đẹp về góc phố Hà Nội của mình, đó là hình ảnh người mẹ, cái cửa sổ, tiếng rao của bà bán xôi có cái mủng đội trên đầu, kể cả những cú sút vô tội vạ của bọn trẻ con trong một góc phố. Cơn mưa đá đi nhanh cũng như lúc nó vừa đến, nhưng lại mang những dòng kí ức tuổi thơ về cho Phương Định, và tất cả như xoáy mạnh trong tâm trí cô. Có lẽ chính những điều ấy đã tiếp thêmsức mạnh cho cô gái, để cô luôn nghĩ rằng, gia đình, bạn thân và cả những kỉ niệm kia sẽ luôn theo cô trong suốt quãng đời ở Trường Sơn.
Tâm hồn, tính cách của Phương Định hồn nhiên như thế, nhưng nổi bật lên trên tất cả vẫn là tinh thần dũng cảm, vượt lên trên hiểmnguy luôn ẩn chứa trong thân hình nhỏ bé của cô gái Hà Nội kia. Đó là những lúc mà bom của giặc Mỹ vẫn còn chưa nổ, và cô phải làm nhiệm vụ của mình, còn thần chết thì có vẻ vẫn đang "lẩn trong ruột những quả bom" chờ đợi cô. Tuy vậy, Phương Định vẫn tỏ ra thật bình thản, cái chết thì cô có nghĩ đến nhưng lại là "một cái chết mờ nhạt, không cụ thể", mà cô quan tâm nhất là liệu bom có nổ hay không, không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai, cô luôn đặt nhiệm vụ của mình lên hàng đầu. Và trong những lúc phá bom như vậy, ta vẫn còn thấy thấp thoáng cái sự nhạy cảm, tinh tế trong cảm xúc của cô, "một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! ! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành.", phải là một người bình tĩnh mới có dược những cảm nhận chân thực như vậy. Chính những lúc đó, ta mới thấy được cái sự dũng cảm của cô gái. Công việc không có một chút gì là an toàn, nhưng do "quen rồi", ngày nào cũng phải phá bom đến năm lần, ngày nào ít thì ba lần, mà Phương Định luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Và trong cái sự dũng cảm ấy, ta vẫn thấy Phương Định luôn thường trực một tình cảm đồng chí đồng đội nồng ấm và chân thành. Đó là tấm lòng vị tha với mọi người mà cô quan tâm, cô lo lắng khi Thao lên cao điểm chưa về, cô tận tình, vỗ về chăm sóc Nho khi cô ấy bị thương lúc phá bom. Ngược lại, chính tình cảm đồng chí đồng đội, đã làm cho Phương Định thêm một chút tự tin, ấm lòng khi được sống giữa tình yêu thương của mọi người. Hiểu được công việc của mình là gian khổ, nhưng Phương Định vẫn luôn ngưỡng mộ "những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ" bởi họ là những đẹp nhất, thông mình, can đảm và cao thượng nhất. Những lúc chạy đi phá bom, vẫn mang một chút lo sợ trong người, nhưng nhờ những cái nhìn của những người chiến sĩ, đã dập tan đi nỗi sợ trong cô và chỉ còn một mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ, " cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi mà có thể đàng hoàng mà bước tới".
Trong truyện ngắn, nhân vật kể chuyện cũng là nhân vật chính, điều đó giúp cho tác phẩm càng trở nên chân thực, những cảm xúc, thế giới nội tâm của nhân vật đều được thể hiện tự nhiên rõ nét, vẽ lên một khoảng trời mộng mơ ngay giữa Trường Sơn mênh mông và ác liệt. Mang trong mình những phẩm chất cao đẹp, Phương Định xứng đáng là biểu tượng của những cô gái thanh niên thời chồng Mỹ, là hình tượng người con gái Việt Nam trong thời gian chiến đấu, là đại diện của thế hệ trẻ Việt Nam thời kháng chiến chống Mỹ. Cũng giống như tựa đề "Những ngôi sao xa xôi", những con người được ví như vì sao lấp lánh giữa bầu trời đêm, mang trong mình những phẩm chất đáng quý, "xa xôi" là bởi vì phải ngắm nhìn thật kỹ thì mới có thể thấy được những tâm hồn cao đẹp ấy.
Tác giả Lê Minh Khuê là một nhà văn thuộc thế hệ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ những tác phẩm của bà đều sôi nổi hào hùng thể hiện sức chiến đấu của những thanh niên xung phong, trên tuyến đường Trường Sơn.
Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” phản ánh chân thực tâm hồn vô cùng trong sáng, thể hiện sự mơ mộng tinh thần dũng cảm của người trong cuộc sống. Thể hiện sự hy sinh nhưng tâm hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong tên Minh Nguyệt.
Đó chính là những hình ảnh vô cùng tươi đẹp, tiêu biểu cho phẩm chất cao quý, của những con người thế hệ trẻ Việt Nam qua kháng chiến chống Mỹ đã qua. Thể hiện những con người với những tâm hồn cao quý sẵn sàng hy sinh tuổi trẻ, tính mạng của mình cho quê hương đất nước.
Trong tình yêu họ cũng thể hiện sự chung thủy, sắc son sau trước, dù chưa một lần gặp mặt nhưng vẫn giữ trọn thời thề nguyện, chờ đợi nhau trong khó khăn, gian khổ, thử thách. Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” có cốt truyện đơn giản nhưng phát triển vô cùng mạch lạc tự nhiên, diễn biến tâm trạng của nhân vật hoàn toàn thuyết phục người đọc, bởi nó tự nhiên.
Lãm và Nguyệt là hai nhân vật chính của câu chuyện. Họ yêu nhau qua sự mai mối, qua những lời giới thiệu của người quen. Khi được nghỉ phép Nguyệt đã bắt nhờ xe đi gặp chàng trai đã được mai mối, giới thiệu. Nhưng Nguyệt không thể ngờ rằng cô lại đi nhờ xe chính là người đàn ông mình cần tới gặp mặt.
Nhưng do hoàn hai người chưa từng biết mặt nhau nên cả hai không nhận ra nhau. Trong đoạn đường đi chung xe có những sự việc xảy ra vô cùng tình cờ, có những khó khăn bất ngờ xảy ra. Những loạt đạn của giặc giáng xuống khiến cho xe của Lãm bị sa lầy, chính những thời khắc khó khăn đó đã làm cho Nguyệt vô cùng tỏa sáng. Cô đã phát huy được ưu điểm, thể hiện được trái tim nhân hậu của người con gái.
Nguyệt là cô gái không chỉ có vẻ ngoài xinh đẹp, mà gót chân cũng vô cùng hồng hào, thể hiện là một cô gái vô cùng sạch sẽ. Nguyệt có vẻ đẹp vô cùng trong sáng dễ thương, nhưng chính sự sạch sẽ, bóng mượt của Nguyệt lại khiến cho Lãm lúc đầu không có thiện cảm với cô lắm.
Và nghĩ rằng cô chỉ là cô gái tiểu thư nhõng nhẽo chẳng làm được việc gì. Trong cách viết cách nhìn nhận của tác giả thể hiện con người thiên về những điều tốt đẹp, trong sáng, tâm hồn vô cùng cao thượng thể hiện cốt cách cao đẹp của những người thanh niên xung phong những chiến sĩ cách mạng trong kháng chiến chống Mỹ.Tương tự truyện ngắn của Lê Minh Khuê không rơi vào tình trạng vô cùng đơn giản vì tác giả đã miêu tả nội tâm phong phú, thể hiện nét tâm lý đa dạng phong phú của từng nhân vật trong truyện ngắn.
Tác giả tỏ ra vô cùng thông minh sắc sảo trong việc thể hiện khung cảnh và không khí sục sôi, của một tuyến đường trọng điểm trên đường Trường Sơn. Sự thành công của tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” thể hiện nghệ thuật tinh tế trong tâm lý nhân vật.
Nhân vật Minh Nguyệt thông qua lời kể của nhân vật bạn cùng chiến đấu của mình Phương Định, tác giả đã phản ánh một cách vô cùng tự nhiên và tinh tế của những cô gái nơi chiến trường ác liệt, luôn đối mặt với những khó khăn thử thách, thể hiện cuộc sống hồn nhiên, lạc quan và không kém phần hấp dẫn, lãng mạn.
Truyện Những ngôi sao xa xôi phản ánh chân thực tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh nhưng rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong.
Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê viết về cuộc sống chiến đấu của tổ trinh sát mặt đường, trên con đường chiến lược Trường Sơn thời đánh Mỹ. Tổ trinh sát mặt đường gồm có 3 cô thanh niên xung phong: Nho, Phương Định và chị Thao. Họ ở trong một hàng dưới chân cao điểm. Ở đó, máy bay giặc Mỹ đánh phá dữ dội. Đường bị đánh lở loét màu đất đỏ, trắng lẫn lộn.
Tưởng như sự sống bị hủy diệt: không có lá xanh hai bên đường, thân cây bị tước khô cháy. Có biết bao thương tích vì bom đạn giặc, những cây rễ nằm lăn lóc, ngổn ngang những hòn đá to, một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất.
Công việc của họ vô cùng nguy hiểm và gian khổ. Khi có bom nổ thì chạy lên đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đêm bom chưa nổ, phá bom. Thần kinh căng như chão. Trong lúc đơn vị thanh niên xung phong thường ra đường vào lúc mặt trời lặn, và làm việc có khi suốt đêm thì tổ trinh sát lại chạy trên cao điểm cả ban ngày dưới cái nóng 30 độ. Từ cao điểm trở về hang, cô nào cũng chỉ thấy hai con mắt lấp lánh, hàm răng lóa lên khi cười, khuôn mặt thì lem luốc.
Cả 3 cô, cô nào cũng đáng mến, đáng cảm phục. Nhưng Phương Định là cô gái để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng ta. Phương Định, con gái Hà Nội có hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Đôi mắt Định được các anh lái xe bảo là: có cái nhìn sao mà xa xăm.
Nhiều pháo thủ và lái xe hay hỏi thăm hoặc viết những bức thư dài gửi đường dây cho Định. Cô có vẻ kiêu kỳ, làm điệu khi tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đấy, nhưng trong suy nghĩ của cô thì những người đẹp nhất thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc áo quân phục, có ngôi sao trên mũ.
Sống trong cảnh bom đạn ác liệt, cái chết kề bên, Định lại càng hay hát. Những bài hành khúc, những điệu dân ca Quan họ, bài ca ca chiu sa của hồng quân liên xô, bài dân ca ý… Định còn biết bịa ra những lời hát, thế mà chị Thao vẫn say mê chép vào sổ tay. Định hát trong những khoảnh khắc im lặng khi máy bay trinh sát bay rè rè, cơn bão lửa sắp ập xuống cao điểm.
Định hát để động viên Nho, chị Thao và động viên mình. Hát khi máy bay rít bom nổ; nổ trên cao điểm cách cái hang này khoảng 300 mét. Hát trong không khí ngột ngạt: khói lên và cửa hang che lấp, Đúng là tiếng hát át tiếng bom của những người con gái trong tổ trinh sát mặt đường, những con người khao khát làm nên những sự tích anh hùng.
Trong kháng chiến chống Mỹ, ở hai miền Nam, Bắc của tổ quốc đã có hàng vạn hàng triệu chàng trai lên đường ra trận với dũng khí và quyết tâm đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Tiền tuyến vẫy gọi, hàng ngàn hàng vạn cô gái mang chí khí Bà Trưng, Bà Triệu xung phong ra tiền tuyến. Con đường chiến lược Trường Sơn huyền thoại được làm nên bằng xương máu, mồ hôi và bao sự tích phi thường của những người con gái Việt Nam anh hùng.
Những ngôi sao xa xôi đã ghi lại một cách chân thực chiến tích thầm lặng của tổ trinh sát mặt đường. Trọng điểm đang chìm trong mưa bom bão lửa. Tiếng Định lại cất lên: Tôi một quả bom trên đồi. Nho, hai quả dưới lòng đường. Chị Thao, một quả dưới chân cái hầm ba- ri – e cũ. Cảnh tượng chiến trường trở nên vắng lặng đến phát sợ.
Cảnh vật bị hủy diệt: cây xơ xác, đất nóng, khói đen vật vờ từng cụm trong không trung: Phương Định, dũng cảm và bình tĩnh tiến đến gần quả bom, đàng hoàng mà bước tới. Quả bom có 2 vòng tròn màu vàng nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Thần chết đang đợi chờ. Vỏ quả bom nóng. Định dùng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Có lúc Định rùng mình vì cảm thấy tại sao mình làm quá chậm thế!
Hai mươi phút đã trôi qua. Tiếng còi chị Thao rúc lên. Định cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi vào đây mìn. Cô khỏa đất rồi chạy nhanh về chỗ nấp... Tiếng còi của chị Thao lại nổi lên. Quả bom nổ. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Mảnh bom xé không khí. Đất rơi lộp bộp. Bom nổ váng óc, ngực đau nhói, đôi mắt cay mãi mới mở ra được.
Lê Minh Khuê( 1949) quê ở Tĩnh Gia, Thanh Hóa là cây bút chuyên về viết truyện ngắn. Trong chiến tranh các tác phẩm của chị hầu hết viết về cuộc sống chiến đấu của tuổi trẻ trên tuyến đường Trường Sơn. Tiêu biểu là “Những ngôi sao xa xôi”, tác phẩm ra đời năm 1971 khi cuộc kháng chiến chống Mỹ của quân và dân ta đang diễn ra ác liệt. Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng hồn nhiên thơ mộng, tinh thần chiến đấu dũng cảm của tổ trinh sát mặt đường, Nho, Phương Định và chị Thao, nhưng có lẽ gây ấn tượng, lòng mến phục nhất với độc giả là Phương Định.
Trước hết, chuyện xoay quanh nhân vật chính là Phương Định – cô gái Hà Nội lãng mạn và mơ mộng xung phong vào chiến trường, cô sống cùng đồng đội là chị Thao, Nho trên cao điểm giữa vùng trọng điểm ở Trường Sơn, họ sống trong một cái hang, công việc của họ là đo khối lượng đất đá san lấp mặt đường đánh dấu những quả bom chưa nổ thì phá bom. Công việc vất vả là nguy hiểm phải đổi mặt với thần chết từng phút, từng giờ, nhiệm vụ quan trọn đầy gian khổ hi sinh của họ đã phần nào thể hiện hiện thực của cuộc chiến tranh gian khổ và ác nghiệt, cũng từ đó, ta thấy sáng ngời tinh thần yêu nước đầy quả cảm của các cô gái thanh niên xung phong.
Đối với Phương Định ấn tượng đầu tiên về cô là vẻ đẹp bề ngoài đáng yêu trẻ trung, xinh xắn và đầy sức sống, chẳng phải ngẫu nhiên mà các anh pháo thủ và lái xe lại hay hỏi thăm cô hay” viết những thư đường dài gửi đường dây”, "dù có thể chào hỏi hằng ngày”, Phương Định cảm nhận được điều đó cô thấy vui và tự hào, nhưng chưa dành tình cảm cho một ai. Cô thích ngắm mình trong gương và làm điệu hoặc kiêu kỳ một cách đáng yêu khi thấy đồng đội của mình tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đó. Phương Định vừa bước qua tuổi học trò hồn nhiên vô tư, cô mang theo vào chiến trường đầy ác liệt cả những nét đáng yêu của một cô gái mới lớn, mang theo cả một tâm hồn mơ mộng hồn nhiên yêu đời, cô mê hát, sống trong cảnh ác liệt của chiến tranh cô vẫn không bỏ đi sở thích của mình” cô thích quan họ Bắc Ninh, dân ca trữ tình, đặc biệt là bài "Ca - chiu - sa” của hồng quân Liên Xô, tiếng hát ấy đã át tiếng bom để động viên đồng đội cũng chính là động viên chính bản thân mình đồng thời cô gửi vào tiếng hát nỗi khát khao tuổi trẻ của người chiến sĩ mong được trở vê quê hương yêu dấu được gặp lại những người thân yêu sau bao năm chờ đợi.
Phương Định luôn sống với những kỉ niệm của thiếu nữ vô tư, chỉ gặp một trận mưa đá ở cô lập tức toát lên niềm vui con trẻ. Cô nhặt những viên mưa đá rồi bâng khuâng ngơ ngác khi thấy nó tan biến bất ngờ, cũng nhanh như khi nó ập đến, cô nhớ đến tuổi thơ của mình, những kỉ niệm đó làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh khốc liệt trong cái không khí ”nóng bỏng” của chiến tranh.
Cũng như bao cô gái thanh niên xung phong khác, ở Phương Định nổi bật tinh thần gan dạ, dũng cảm, thái độ bình tĩnh vượt lên mọi nguy hiểm. Điều đó được thể hiện cụ thể qua một lần phá bom trên cao điểm. Sau những đợt thả bom của giặc, cô cùng đồng đội chạy lên cao điểm để làm nhiệm vụ, nơi còn có nhiều quả bom chưa nổ, không gian lúc đó vắng lặng đến đáng sợ nhưng cô không hề sợ hãi và có cảm giác như các chiến sĩ đang dõi theo mình, vì vậy cô cảm thấy yên tâm hơn, cô quyết định không đi khom bởi, đây là cảm giác vừa thể hiện lòng tự trọng, vừa thể hiện ý chí mạnh mẽ, cô dũng cảm vượt qua mọi nguy hiểm, khi phá bom ”dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom” lưỡi xẻng thỉnh thoảng lại chạm vào quả bom, một tiếng động sắc đến gai người vang lên cứa vào da thịt "tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình là quá chậm, nhanh lên một tí vỏ quả bom nóng, một dấu hiệu chẳng lành” có thể nói cách miêu tả của tác giả thật tài tình khiến cho người đọc cảm thấy rùng mình như Phương Định càng cảm thấy rõ hơn sự bình tĩnh gan dạ của cô.
Những khi đối mặt với quả bom cô cũng có nghĩ đến cái chết ”nhưng một cái chết mờ nhạt không cụ thể”, đó chỉ là một ý nghĩ thoáng qua mà với cô cái chính lúc này là ”liệu mìn có nổ không, bom có nổ không? không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai, có nghĩa là trong suy nghĩ của cô lúc nào cô cũng luôn cô gắng hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc dù có phải hi sinh. Chính sự gan dạ, dũng cảm, tinh thần trách nhiệm cao đã giúp Phương Định thực hiện tốt công việc của mình.
Ngoài sự dũng cảm trong công việc Phương Định còn cho ta thấy toát lên tình cảm đồng đội, đồng chí nồng ấm, gắn bó, cô luôn yêu thương trìu mến đồng đội, lo lắng cho chị Thao lên cao điểm chưa về đến nỗi ”nói như gắt vào máy” khi đại đội trưởng hỏi tình hình, rồi khi Nho bị thương cô chăm sóc tận tình như một cô ý tá, sự chăm sóc tận tình của Phương Định đã làm cho Nho nhanh chóng khỏe lại, cô dành tình cảm yêu mến của mình với những người chiến sĩ đang trực tiếp chiến đấu, tình đồng đội thật thiêng liêng, đáng quý, nó đã tiếp thêm sức mạnh để cô hoàn thành nhiệm vụ của mình.
Nhân vật Phương Định để lại dấu ấn không phai mờ trong lòng bạn đọc là nhờ nghệ thuật xây dựng nhân vật độc đáo của Lê Minh Khuê. Ở đây chuyện được kể theo ngôi thứ nhất, cũng là nhân vật chính nên đã tạo điều kiện để tác giả tập trung miêu tả thành công thế giới nội tâm của nhân vật, nó làm cho cây truyện diễn tả một cách chân thực, tự nhiên. Ngoài ra, truyện còn hấp dẫn bạn đọc ở việc tạo tình huống cam go căng thẳng của cuộc chiến tranh. Đặc biệt, Lê Minh Khuê đã sử dụng rất thành công các kiểu câu ngắn, rút gọn, đặc biệt để diễn tả không khí căng thẳng ác liệt của chiến trường. Nhưng giữa cái ác liệt ấy vẻ đẹp của Phương Định cũng như các cô gái vẫn tỏa sáng, sức trẻ và lòng yêu nước, khát vọng hòa bình đã tạo nên sức mạnh cho cuộc kháng chiến gian khổ và anh hùng.
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã làm sống lại trong lòng bạn đọc hình ảnh đẹp của những cô gái thanh niên xung phong trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, đặc biệt là Phương Định, một cô gái hồn nhiên, trong sáng, mơ mộng và tinh thần chiến đấu vô cùng lạc quan dũng cảm, Phương Định chỉ là một ngôi sao nhỏ bé nhưng sẽ luôn tỏa sáng lấp lánh trên bầu trời cách mạng Việt Nam, cô mãi là hình ảnh đẹp tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
Thế hệ trẻ Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước bước vào thơ ca đã có nhiều chân dung quen thuộc và đáng yêu, đáng cảm phục: những chiến sĩ lái xe trong “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật, những cô gái mở đường trong “Khoảng trời hố bom” của Lâm Thị Mĩ Dạ,… Và Lê Minh Khuê – một nhà văn thuộc thế hệ những tác giả bắt đầu sáng tác trong thời kì kháng chiến chống Mĩ – cũng đóng góp một chân dung như thế cho văn học nước nhà: cô gái Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”. Đó là một nữ chiến sĩ thanh niên xung phong xinh đẹp, trong sáng, giàu tình cảm và dũng cảm, ngoan cường.
Là một cô gái thanh niên xung phong có nhiệm vụ cùng đồng đội san lấp những hố bom trên tuyến đường Trường Sơn lửa đạn, ngày đêm đối mặt với đất bụi, khói bom nhưng Phương Định không hề mất đi vẻ trẻ trung, xinh đẹp của một cô gái mới lớn. Chị là người nhạy cảm và luôn quan tâm đến hình thức của mình. Chị tự đánh giá: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các lái xe bảo: Cô có cái nhìn sao mà xa xăm”, vẻ đẹp ấy của chị đã hấp dẫn bao chàng trai ”các anh pháo thủ và lái xe hay hỏi thăm tôi”.
Nhưng điều đặc biệt ở Phương Định là không bị ”cái nết đánh chết cái đẹp”; ngược lại, chị đã để sự dũng cảm, ngoan cường và vẻ đẹp tâm hồn trong sáng, giàu tình thương tôn thêm vẻ đẹp cho mình.
Phương Định cùng những người bạn của mình sống và chiến đấu trên một cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Chị phải chạy trên cao điểm đánh phá của máy bay địch. Sau mỗi trận bom, chị cùng đồng đội phải lao ra trọng điểm, đo và ước tính khối lượng đất đá bị bom địch đào xới, đếm những quả bom chưa nổ và dùng những khối thuốc nổ đặt vào cạnh nó để phá. Đó là công việc mạo hiểm với cái chết luôn gần kề tạo áp lực khiến thần kinh vô cùng căng thẳng. Thực hiện công việc đó, Phương Định và đồng đội phải vô cùng bình tĩnh và họ đã thực sự bình tĩnh, ung dung một cách lạ thường. Thậm chí, với họ, công việc ấy đã trờ thành bình thường: ”Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng có nhiều quả bom chưa nổ, nhưng nhất định sẽ nổ… Rồi khi xong việc, quay lại nhìn đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang”.
Mặc dù đã quen với công việc nguy hiểm này, thậm chí một ngày có thể phải phá tới năm quả bom nhưng mỗi lần vẫn là một thử thách tột độ với thần kinh của Phương Định. Từ khung cảnh và không khí chứa đầy căng thẳng đến cảm giác là các anh cao xạ ở trên kia cùng đang theo dõi từng động tác cử chỉ của mình để lòng dũng cảm ở cô như được kích thích bởi sự tự trọng: ’’Tôi đến gần quả bom… đàng hoàng mà bước tới”. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của con người như cũng trở nên sắc nhọn hơn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng… dấu hiệu chẳng lành”.
Sống giữa nơi sự sống và cái chết tranh giành nhau từng li một như thế nhưng Phương Định không để tâm hồn mình mòn đi. Chị rất giàu tình cảm với đồng chí, đồng đội, quê hương và vô cùng lạc quan yêu đời.
Giống như hai người đồng đội trong tổ trinh sát, Phương Định yêu mến những người đồng đội trong tổ và cả đơn vị của mình. Đặc biệt, cô yêu mến và cảm phục tất cả những người chiến sĩ mà hằng đêm cô gặp trên trọng điểm của những con đường vào mặt trận. Phương Định đã lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm chưa về. Chị yêu thương và gắn bó với bạn bè nên có những nhận xét tốt đẹp đầy thiện cảm về Nho, phát hiện ra vẻ đẹp dễ thương ”nhẹ, mát như một que kem trắng” của bạn. Chị còn hiểu và đồng cảm sâu sắc với những sở thích và tâm trạng của chị Thao.
Phương Định cũng là người con gái có một thời học sinh hồn nhiên, vô tư bên người mẹ thân thương trong một căn buồng nhỏ nằm trên một đường phố yên tĩnh hồi ở Hà Nội còn thanh bình trước chiến tranh. Những kỉ niệm ấy luôn sống lại trong cô giữa chiến trường dữ dội. Nó là niềm khao khát làm dịu mát tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến trường.
Vào chiến trường đã ba năm, làm quen với những thử thách hiểm nguy, giáp mặt hàng ngày với cái chết nhưng ở Phương Định không mất đi sự hồn nhiên trong sáng và cả những mơ ước về tương lai: ’’Tôi thích nhiều bài hát, dân ca quan họ dịu dàng, dân ca Ý trữ tình giàu có”.
“Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã miêu tả chân thực và sinh động tâm lí nhân vật. Tác phẩm được kể từ ngôi thứ nhất tạo thuận lợi để tác giả miêu tả thế giới nội tâm qua việc để nhân vật tự sự về mình.
Phương Định là cô thanh niên xung phong trên tuyến đường huyết mạch Trường Sơn những ngày kháng chiến chô’ng Mĩ. Qua nhân vật này, chúng ta hiếu hơn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm tháng hào hùng ấy.
Bước chân lên đường đánh Mĩ, những chàng trai, cô gái thanh niên xung phong tuổi đời còn rất trẻ, có những người vừa rời ghế nhà trường. Tâm hồn các anh, các chị trong trẻo, đầy ước mơ, khao khát và đặc biệt là giàu lí tưởng. Chính những kỉ niệm êm đẹp về gia đình như kỉ niệm về người mẹ trên căn gác nhỏ của Phương Định hay những những kỉ niệm về bàn bè, mái trường,… là hành trang để các anh, các chị mang vào trận chiến. Sống giữa nơi đầu tên mũi đạn họ chiến đấu và hoàn thành nhiệm vụ một cách ngoan cường, dũng cảm. Ai bảo không có những phút giây yếu lòng, lo lắng? Ai bảo tâm hồn họ là thép là đá? Không. Con tim họ cũng biết run lên khi tiếng súng phát nổ. Thần kinh họ cũng căng ra khi quan sát trái bom… Nhưng điều đáng quý và điều làm nên sự khác biệt ở họ là các anh các chị đã giữ được tâm hồn trong trẻo, giàu yêu thương đối với gia đình, đồng đội, đất nước. Và rồi, chính những tình cảm cao đẹp đó đã trở thành động lực để họ chiến thắng những phút giây hiểm nguy, nao núng. Các anh các chị thực sự là “… những con người Việt Nam đẹp nhất / Biết căm thù và cũng biết yêu thương” như nhà thơ Tố Hữu từng ca ngợi. Không tiếc tuổi thanh xuân, họ hiến dâng trọn vẹn cho Tố quốc những gì quý giá nhất:
”Xẻ dọc Trường Sơn đi đánh Mĩ
Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.
Đọc “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê, người đọc thấy khâm phục và yêu mến Phương Định trước hết bởi những nét tính cách đáng quý của cô. Nhưng không chỉ vậy, qua nhân vật này chúng ta còn cảm nhận được hình ảnh, tâm hồn thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Mĩ hào hùng gian khó. Và đây cũng là thành công quan trọng nhất của tác phẩm giàu chất nhân văn này.