Bảng 22, Bảng 23 lần lượt biểu diễn mẫu số liệu ghép nhóm về nhiệt độ không khí trung bình các tháng năm 2021 tại Hà Nội và Huế (đơn vị: độ C).

Nhóm	Giá trị đại diện	Tần số		Nhóm	Giá trị đại diện	Tần số
[16,8; 19,8)	18,3	2		[16,8; 19,8)	18,3	1
[19,8; 22,8)	21,3	3		[19,8; 22,8)	21,3	2
[22,8; 25,8)	24,3	2		[22,8; 25,8)	24,3	3
[25,8; 28,8)	27,3	1		[25,8; 28,8)	27,3	2
[28,8; 31,8)	30,3	4		[28,8; 31,8)	30,3	4
		n = 12				n = 12

Bảng 22                                                                 Bảng 23

(Nguồn: Niên giám Thống kê 2021, NXB Thống kê, 2022)

a) Tính khoảng biến thiên, khoảng tứ phân vị, phương sai và độ lệch chuẩn của mẫu số liệu ghép nhóm của Hà Nội và Huế.

 Hà Nội

Ÿ Trong mẫu số liệu ghép nhóm ở Bảng 22, ta có: đầu mút trái của nhóm 1 là a₁ = 16,8; đầu mút phải của nhóm 5 là a₆ = 31,8.

Vậy khoảng biến thiên của mẫu số liệu ghép nhóm được cho bởi Bảng 22 là:

R = a₆ – a₁ = 31,8 – 16,8 = 15 (độ C).

ŸTừ Bảng 22 ta có bảng thống kê sau:

Nhóm	Tần số	Tần số tích lũy
[16,8; 19,8)	2	2
[19,8; 22,8)	3	5
[22,8; 25,8)	2	7
[25,8; 28,8)	1	8
[28,8; 31,8)	4	12
	n = 12

 

Số phần tử của mẫu là n = 12.

- Ta có:  $\frac{n}{4}=\frac{12}{4}=3$ mà 2 < 3 < 5. Suy ra nhóm 2 là nhóm đầu tiên có tần số tích lũy lớn hơn hoặc bằng 3. Xét nhóm 2 là nhóm [19,8; 22,8) có s = 19,8; h = 3; n₂ = 3 và nhóm 1 là nhóm [16,8; 19,8) có cf₁ = 2.

Áp dụng công thức, ta có tứ phân vị thứ nhất là:

 ${Q^{\text{'}}}_1=19,8+\left(\frac{3-1}{2}\right)\cdot 3=22,8$ (độ C).

- Ta có:  $\frac{3n}{4}=\frac{3\cdot 12}{4}=9$ mà 8 < 9 < 12. Suy ra nhóm 5 là nhóm đầu tiên có tần số tích lũy lớn hơn hoặc bằng 9. Xét nhóm 5 là nhóm [28,8; 31,8) có t = 28,8; l = 3; n₅ = 4 và nhóm 4 là nhóm [25,8; 28,8) có cf₄ = 8.

Áp dụng công thức, ta có tứ phân vị thứ ba là:

 ${Q^{\text{'}}}_3=28,8+\left(\frac{9-8}{4}\right)\cdot 3=29,55$ (độ C).

Vậy khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm được cho bởi Bảng 22 là:  

∆_Q = Q₃ – Q₁ = 29,55 – 20,8 = 8,75 (độ C).

Ÿ Số trung bình cộng của mẫu số liệu ghép nhóm được cho bởi Bảng 22 là:

 $\overline{x^{\text{'}}}=\frac{1\cdot 18,3+2\cdot 21,3+3\cdot 24,3+2\cdot 27,3+4\cdot 30,3}{12}=\frac{309,6}{12}=25,8$ (độ C).

Vậy phương sai của của mẫu số liệu ghép nhóm được cho bởi Bảng 22 là:

 ${s^{\text{'}}}^2=\frac{1}{12}$∙ [2 ∙ (18,3 – 24,8)² + 3 ∙ (21,3 – 24,8)² + 2 ∙ (24,3 – 24,8)²

                     + 1 ∙ (27,3 – 24,8)² + 4 ∙ (30,3 – 24,8)²] =   $\frac{249}{12}$ = 20,75.

Ÿ Độ lệch chuẩn của mẫu số liệu ghép nhóm trên là:  $s=\sqrt{20,75}\approx 4,56$ (độ C).

‚ Huế

Ÿ Trong mẫu số liệu ghép nhóm ở Bảng 23, ta có: đầu mút trái của nhóm 1 là a₁ = 16,8; đầu mút phải của nhóm 5 là a₆ = 31,8.

Vậy khoảng biến thiên của mẫu số liệu ghép nhóm được cho bởi Bảng 23 là:

R' = a₆ – a₁ = 31,8 – 16,8 = 15 (độ C).

ŸTừ Bảng 23 ta có bảng thống kê sau:

Nhóm	Tần số	Tần số tích lũy
[16,8; 19,8)	1	1
[19,8; 22,8)	2	3
[22,8; 25,8)	3	6
[25,8; 28,8)	2	8
[28,8; 31,8)	4	12
	n = 12

 

Số phần tử của mẫu là n = 12.

- Ta có:  $\frac{n}{4}=\frac{12}{4}=3$ mà 1 < 3. Suy ra nhóm 2 là nhóm đầu tiên có tần số tích lũy lớn hơn hoặc bằng 3. Xét nhóm 2 là nhóm [19,8; 22,8) có s = 19,8; h = 3; n₂ = 2 và nhóm 1 là nhóm [16,8; 19,8) có cf₁ = 1.

Áp dụng công thức, ta có tứ phân vị thứ nhất là:

 ${Q^{\text{'}}}_1=19,8+\left(\frac{3-1}{2}\right)\cdot 3=22,8$ (độ C).

- Ta có:  $\frac{3n}{4}=\frac{3\cdot 12}{4}=9$ mà 8 < 9 < 12. Suy ra nhóm 5 là nhóm đầu tiên có tần số tích lũy lớn hơn hoặc bằng 9. Xét nhóm 5 là nhóm [28,8; 31,8) có t = 28,8; l = 3; n₅ = 4 và nhóm 4 là nhóm [25,8; 28,8) có cf₄ = 8.

Áp dụng công thức, ta có tứ phân vị thứ ba là:

 ${Q^{\text{'}}}_3=28,8+\left(\frac{9-8}{4}\right)\cdot 3=29,55$ (độ C).

Vậy khoảng tứ phân vị của mẫu số liệu ghép nhóm được cho bởi Bảng 23 là:

∆'_Q = Q'₃ – Q'₁ = 29,55 – 22,8 = 6,75 (độ C).

Ÿ Số trung bình cộng của mẫu số liệu ghép nhóm được cho bởi Bảng 23 là:

 $\overline{x^{\text{'}}}=\frac{1\cdot 18,3+2\cdot 21,3+3\cdot 24,3+2\cdot 27,3+4\cdot 30,3}{12}=\frac{309,6}{12}=25,8$ (độ C).

Vậy phương sai của của mẫu số liệu ghép nhóm được cho bởi Bảng 23 là:

 ${s^{\text{'}}}^2=\frac{1}{12}$∙ [1 ∙ (18,3 – 25,8)² + 2 ∙ (21,3 – 25,8)² + 3 ∙ (24,3 – 25,8)²

                     + 2 ∙ (27,3 – 25,8)² + 4 ∙ (30,3 – 25,8)²] =  $\frac{189}{12}$ = 15,75.

Ÿ Độ lệch chuẩn của mẫu số liệu ghép nhóm trên là:  $s^{\text{'}}=\sqrt{15,75}\approx 3,97$ (độ C).