*Đọc hiểu

Ngữ văn lớp 11 trang 23 Tập 1

Câu 1 trang 23 Ngữ văn 11 Tập 1: Chú ý những cử chỉ thể hiện tâm trạng tương tư của nhân vật Tú Uyên.

Trả lời:

+ "Lần trăng ngơ ngẩn ra về": Chàng trai thơ thẩn bước đi khi nghĩ đến cô gái.

+ "Nỗi nàng canh cánh nào quên": Trong đầu chàng trai toàn làn hình bóng lần gặp đầu tiên với cô gái. 

+ "Có khi gảy khúc đàn tranh/ Nước non ngao ngán ra tình hoài nhân": Vừa đánh đàn tranh vừa nhớ đến cô gái.

+ "Có khi chuộc chén rượu đào,.... Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tình": Những lúc uống rượu chàng lại càng nhớ nhung hơn, nhờ hơi men mà chàng còn hình dung ra giọng của nàng.

Câu 2 trang 23 Ngữ văn 11 Tập 1: Chú ý những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích.

Trả lời:

- Biện pháp nghệ thuật:

+ Nhân hóa: “Lần trăng ngơ ngẩn ra về”

+ So sánh

Hơi men không nhấp mà say

Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tình.

+ Điệp ngữ: “Có khi…”

*Sau khi đọc

Ngữ văn lớp 11 trang 24 Tập 1

Câu 1 trang 24 Ngữ văn 11 Tập 1: Theo em, đặt nhan đề đoạn trích là Nỗi niềm tương tư có hợp lí không? Vì sao?

Trả lời:

Theo em, việc đặt tên đoạn trích là Nỗi niềm tương tư là hợp lí. Vì nó thể hiện đúng, bao quát nội dung của đoạn trích. Đoạn trích là những nỗi niềm, tâm tư, tình cảm của Tú Uyên khi nhớ về người con gái xinh đẹp mới gặp một lần.

Trả lời:

Lần trăng ngơ ngẩn ra về

…

Nỗi nàng canh cánh nào quên

…

Có khi gảy khúc đàn tranh

Nước non ngao ngán ra tình hoài nhân

…

Có khi chuộc chén rượu đào

…

Như xông mùi nhớ, lại gây giọng tình.

- Dù chỉ mới gặp một lần mà chàng thư sinh Tú Uyên đã nhớ mãi không quên người con gái xinh đẹp tuyệt trần. Chàng ngày nhớ, đêm thương, lúc nào cũng nhớ đến hình bóng nàng.

Trả lời: 

- Biện pháp nghệ thuật nổi bật: Điệp ngữ “Có khi…”

- Tác dụng: Việc sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ trong đoạn trích giúp khắc họa một cách rõ nét, chân thực các cung bậc cảm xúc, nỗi nhớ da diết của chàng thư sinh Tú Uyên. Nỗi nhớ của chàng thư sinh đó da diết, chàng nhớ mọi lúc, mọi nơi nó lặp đi lặp lại nhiều lần.  

Trả lời:

+ Thể thơ lục bát.

+ Chữ Nôm.

+ Tự sự: Câu chuyện về những ngày tháng tương tư của một chàng trai.

+ Trữ tình: Thể hiện tâm tư, tình cảm, nỗi nhớ da diết. 

Đoạn trích Nỗi niềm tương tư là câu chuyện tình yêu được viết bằng chữ Nôm, theo thể thơ lục bát. Đoạn trích, kể lại những tháng ngày tương tư của chàng thư sinh Tú Uyên dành cho cô gái xinh đẹp mới gặp lần đầu. Qua đó, bộc lộ được những tâm tư, tình cảm, nỗi nhớ của nhân vật. Chàng ngày nhớ, đêm mong. Khi tỉnh cũng nhớ mà khi say cũng nhớ. Những khi một mình nỗi nhớ đấy càng da diết hơn. 

Lần trăng ngơ ngẩn ra về,

Đèn thông khâu cạn, giấc hoè chưa nên.

Nỗi nàng canh cánh nào quên,

Vẫn còn quanh quẩn người tiên khéo là?

(Bích Câu kì ngộ)

Chàng Kim từ lại thư song

Nỗi nàng canh cánh bên lòng biếng khuây.

Sầu đong càng lắc càng đầy.

Ba thu dọn lại một ngày dài ghê.

(Truyện Kiều)

- Giống nhau: Cả hai đoạn thơ đều là nỗi niềm tương tư của chàng Tú Uyên và chàng Kim Trọng về một người con gái. 

- Khác nhau:

+ Nỗi nhớ của Tú Uyên: Chàng vừa gặp cô gái ấy trong một lần ở hội chùa mà đã nhớ mãi không quên. Vẻ đẹp của nàng khiến Tú Uyên luôn “canh cánh” trong lòng khi chưa rõ mặt là ai cứ quanh quẩn chàng. Rõ ràng, Tú Uyên là một chàng thư sinh rất si tình, yêu từ lần gặp đầu tiên và khao khát tìm được nàng.

+ Nỗi nhớ của Kim Trọng: Chàng yêu nàng Kiều, tương tư nàng Kiều suốt ngày đêm, đến nỗi một ngày mà như ba năm “ba thu dọn lại một ngày dài ghê”.

→ Nỗi tương tư của Tú Uyên thể hiện rõ nét, sâu đậm hơn Kim Trọng.

Tóm tắt Nỗi niềm tương tư

“Nỗi niềm tương tư” trích trong tập thơ “Bích câu kì ngộ” là nỗi niềm mộng mị mong nhớ về cố nhân của chàng Tú Uyên với nàng tiên nữ giáng trần. Mở đầu đoạn trích là tâm trạng tương tư của chàng với nàng sau khi gặp được nàng ở hội chùa Ngọc Hồi. Để lạc mất dấu nàng, chàng Tú Uyên buồn bã, “Lần trăng ngơ ngẩn ra về”. Tú Uyên nghĩ về người con gái đó mất ăn mất ngủ “giấc hòe chưa nên”. Để rồi nỗi nhớ đó bộc lộ ra ngoài qua cử chỉ, hành động. Chàng “gảy khúc đàn tranh” ngao ngán, tự nâng “chén rượu đào” tâm giao mong một ngày có thể cùng nàng uống chén còn lại. Chàng “ngồi suốt năm canh” để nghe “tiếng đoạn trường”, ngồi “ngắm bóng trăng tàn” hy vọng một ngày có thể gặp lại người trong mộng. Dù đã được bộc lộ nhưng không có nàng ở đây thì lòng chàng vẫn “ngổn ngang” không nguôi. Nỗi nhớ về nàng da diết, buồn tủi đã khiến bầu trời xuân tươi mới nay cũng trở nên “sầu”. Đoạn trích sử dụng thành công bút pháp nghệ thuật gợi hình, gợi cảm thể hiện tấm chân tình của những con người hết lòng hết dạ vì tình yêu, phải chăng đó là tấm chân tình mà bao người hằng mong ước.

Xem thêm các bài soạn văn lớp 11 Cánh diều hay, chi tiết khác:

Thực hành đọc: Tôi yêu em

Thực hành đọc: Nỗi niềm tương tự

Thực hành tiếng Việt trang 24

Viết bài văn nghị luận xã hội về một tư tưởng, đạo lí

Trình bày ý kiến đánh giá, bình luận về một tư tưởng, đạo lí