Tuyến tụy vừa là tuyến nội tiết vừa là tuyến ngoại tiết.

+ Chức năng ngoại tiết: Tiết dịch tụy tiêu hóa thức ăn

+ Chức năng nội tiết: Tiết hormone insulin và glucagon có tác dụng điều hòa lượng đường trong máu luôn ổn định.

- Khi tỉ lệ đường trong máu tăng cao hơn 0,12% sẽ kích thích tế bào β trong đảo tụy tiết insulin chuyển glucose thừa trong máu thành glycogen dự trữ

- Khi tỉ lệ đường trong máu giảm so với mức bình thường sẽ kích thích tế bào α của đảo tụy tiết glucagon biến glycogen thành glucose để tỷ lệ đường trong máu trở lại bình thường.

Tuyến trên thận gồm có phần vỏ và phần tủy.

- Phần vỏ gồm 3 lớp: lớp cầu, lớp sợi và lớp lưới

+ Lớp ngoài (lớp cầu) tiết hormone điều hòa các muối natri, kali trong máu

+ Lớp giữa (lớp sợi) tiết hormone điều hòa đường huyết (tạo glucose từ protein và lipit)

+ Lớp trong (lớp lưới) tiết các hormone điều hòa sinh dục nam, gây những biến đổi đặc tính sinh dục ở nam.

Tuyến tụy là một tuyến phụ, vừa tiết dịch tiêu hóa (chức năng ngoại tiết) vừa tiết hoocmôn. Có 2 loại hoocmôn của tuyến tụy là insulin và glucagôn có tác dụng giúp điều hòa lượng đường trong máu luôn ổn định:

+insulin làm giảm đường huyết khi đường huyết tăng

+glucagôn làm tăng đường huyết khi lượng đường trong máu giảm.

Tuyến trên thận gồm phần vỏ và phần tủy.

Phần vỏ tiết các hoocmôn có tác dụng điều hòa đường huyết, điều hòa các muối natri, kali trong máu và làm thay đổi các đặc tính sinh dục nam.

Phần tủy tiết ađrênalin và norađrênalin có tác dụng điều hòa hoạt động tim mạch và hô hấp, góp phần cùng glucagôn điều chỉnh lượng đường trong máu.

I. Tuyến tụy (hình 57-1)

Chức năng của tuyến tụy:

Chức năng ngoại tiết của tuyến tụy là tiết dịch tuy theo ống dẫn đổ vào tá tràng, giúp cho sự biến đổi thức ăn trong ruột non. Ngoài ra còn có các tế bào tập hợp thành các đảo tụy có chức năng tiết các hoocmôn điều hòa lượng đường trong máu.

Hình 57-1. Tuyến tụy với cấu trúc của đảo tụy

Có 2 loại tế bào trong các đảo tụy: tế bào a tiết glucagôn, tế bào b tiết insulin.

-Vai trò của các hoocmôn tuyến tụy:

Tỉ lệ đường huyết chiếm 0,12%, nếu tỉ lệ này tăng cao sẽ kích thích các tế bào b tiết insulin. Hoocmôn này có tác dụng chuyển glucôzơ thành glicôgen dự trữ trong gan và cơ.

Trong trường hợp tỉ lệ đường huyết giảm so với bình thường sẽ kích thích các tế bào a tiết ra glucagôn, có tác dụng ngược lại với insulin, biến glicôgen thành glucôzơ để nâng tỉ lệ đường huyết trở lại bình thường.

Nhờ có tác dụng đối lập của hai loại hoocmôn trên của các tế bào đảo tuy mà tỉ lệ đường huyết luôn ổn định.

Sự rối loạn trong hoạt động nội tiết của tuyến tụy sẽ dẫn tới tình trạng bệnh lí : bệnh tiểu đường hoặc chứng hạ đường huyết.