1. Định nghĩa

- Thương số $\frac{U}{I}$ không đổi đối với mỗi dây dẫn được gọi là điện trở của dây dẫn đó. Dây dẫn khác nhau sẽ có điện trở khác nhau.

- Điện trở của dây dẫn biểu thị mức độ cản trở dòng điện của dây dẫn. Điện trở càng lớn thì dòng điện đi qua càng nhỏ và ngược lại.

- Trong mạch điện, điện trở thường được kí hiệu như sau:

2. Công thức

$R=\frac{U}{I}=\rho \frac{\mathcal{l}}{S}$

Trong đó:

R: Điện trở (Ω)

U: Hiệu điện thế (V)

I: Cường độ dòng điện (A)

$\rho$: Điện trở suất của dây $\left(\Omega .m\right)$

$\mathcal{l}$: Chiều dài dây (m)

S: Tiết diện của dây $\left(m^2\right)$

3. Mở rộng

Ta có công thức tính điện trở dây dẫn dựa theo các thông số của dây là $R=\rho \frac{\mathcal{l}}{S}$.

Mặt khác $R=\frac{U}{I}$.

Từ đó, ta có các công thức để tính thông số các thành phần của dây như sau:

- Tính điện trở suất: $\rho =\frac{R.S}{\mathcal{l}}=\frac{U}{I}.\frac{S}{\mathcal{l}}$ 

- Tính chiều dài dây dẫn: $\mathcal{l}=\frac{R.S}{\rho }=\frac{U}{I}.\frac{S}{\rho }$ 

- Tính tiết diện dây dẫn: $S=\rho \frac{\mathcal{l}}{R}=\rho .\mathcal{l}.\frac{I}{U}$ 

Trong thực tế, người ta có thể sử dụng các vòng màu để biểu diễn độ lớn của một điện trở.

Màu của vòng 1 và của vòng 2 cho hai số đầu của trị số điện trở, màu của vòng 3 cho lũy thừa của 10 nhân với hai số đầu đã xác định trên dây. Vòng 4 cho trị số của sai số.

4. Ví dụ

Ví dụ 1: Đặt nguồn điện một chiều có hiệu điện thế $U=6V$ vào hai đầu một điện trở như hình. Ampe kế chỉ 1,2A. Tìm độ lớn của điện trở.

Lời giải:

Ampe kế chỉ 1,2A => I = 1,2(A)

=> $R=\frac{U}{I}=\frac{6}{\mathrm{1,2}}=5\left(\Omega \right)$

Ví dụ 2: Một hộ gia đình cần kéo dây điện từ một cột điện cách đó 1km. Cho biết tiết diện dây dẫn có dạng hình tròn, bán kính 2mm và có điện trở suất $\rho ={\mathrm{1,72.10}}^{-8}\Omega .m$. Tìm điện trở của dây dẫn.

Lời giải:

Lưu ý: là chiều dài dây thực tế sẽ gấp đôi khoảng cách kéo dây (do cần một đường dây “đi” và 1 đường dây “về” để đảm bảo mạch điện kín).

$R=\rho \frac{\mathcal{l}}{S}={\mathrm{1,72.10}}^{-8}.\frac{2.1000}{{\mathrm{0,002}}^2.\pi }\approx \mathrm{2,737}\left(\Omega \right)$ 

Ví dụ 3: Một dây tóc bóng đèn làm bằng vonfam ở nhiệt độ trong phòng có điện trở 50$\Omega$, có tiết diện tròn đường kính 0,04mm. Hãy tính chiều dài của dây tóc này. Cho biết điện trở suất của vonfam là $\rho ={\mathrm{5,5.10}}^{-8}\Omega .m$.

Lời giải:

Tiết diện của dây tóc là:

$S=\pi .r^2=\pi .{\left(\frac{d}{2}\right)}^2=\pi .{\left(\frac{{\mathrm{0,04.10}}^{-3}}{2}\right)}^2\approx {\mathrm{1,26.10}}^{-9}\left(m^2\right)$

=> Chiều dài dây tóc là: $\mathcal{l}=\frac{R.S}{\rho }=\frac{{\mathrm{50.1,26.10}}^{-9}}{{\mathrm{5,5.10}}^{-8}}\approx \mathrm{1,15}\left(m\right)$ 

Xem thêm tổng hợp công thức môn Vật Lí lớp 9 đầy đủ và chi tiết khác:

Công thức Định luật Ôm hay nhất | Cách làm bài tập Định luật Ôm

Công thức tính điện trở dây dẫn hay nhất | Cách tính điện trở dây dẫn

Công thức tính điện trở tương đương hay nhất | Cách tính điện trở tương đương

Công thức liên hệ giữa hiệu điện thế và cường độ dòng điện hay nhất

Công thức tính công suất điện hay nhất | Cách tính công suất điện

Công thức tính công suất hao phí hay nhất | Cách tính công suất hao phí

Công thức tính công của dòng điện hay nhất | Cách tính công của dòng điện

Công thức tính hiệu suất sử dụng điện năng hay nhất | Cách tính hiệu suất sử dụng điện năng

Công thức tính nhiệt lượng tỏa ra trên dây dẫn hay nhất | Cách tính nhiệt lượng tỏa ra trên dây dẫn

Công thức máy biến thế hay nhất | Cách làm bài tập máy biến thế

Công thức tính điện trở tương đương mắc nối tiếp hay nhất | Cách tính điện trở tương đương mắc nối tiếp

Công thức tính điện trở tương đương mắc song song hay nhất | Cách tính điện trở tương đương mắc song song

Công thức tính điện trở suất hay nhất | Cách tính điện trở suất

Công thức tính chiều dài dây dẫn điện hay nhất | Cách tính chiều dài dây dẫn điện

Công thức tính tiết diện dây dẫn hay nhất | Cách tính tiết diện dây dẫn

Công thức tính điện năng tiêu thụ hay nhất | Cách tính điện năng tiêu thụ