Tailieumoi.vn xin giới thiệu đến các quý thầy cô, các em học sinh đang trong quá trình ôn tập tài liệu Soạn văn lớp 7: Bố cục và phương pháp lập luận trong bài văn nghị luận mới nhất, tài liệu bao gồm 5 trang, trả lời đầy đủ các câu hỏi lý thuyết chuẩn bị bài trong sách giáo khoa Ngữ văn 7, giúp các em học sinh có thêm tài liệu tham khảo trong quá trình ôn tập, củng cố kiến thức và chuẩn bị cho kì thi môn Văn sắp tới. Chúc các em học sinh ôn tập thật hiệu quả và đạt được kết quả như mong đợi.

Mời các quý thầy cô và các em học sinh cùng tham khảo và tải về chi tiết tài liệu dưới đây:

BỐ CỤC VÀ PHƯƠNG PHÁP LẬP LUẬN TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN

I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Bố cục trong bài văn nghị luận
Đọc lại bài Tinh thần yêu nước và cho biết:
- Có thể chia văn bản này thành mấy phần?
- Nội dung của từng phần là gì?
Gợi ý:
Văn bản có bố cục ba phần:
- Phần Mở bài nêu lên vấn đề sẽ bàn luận: tinh thần yêu nước của nhân dân ta - luận điểm
lớn;
- Phần Thân bài cụ thể hoá luận điểm lớn bằng các luận điểm nhỏ:
+ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong quá khứ;
+ Tinh thần yêu nước của nhân dân ta trong hiện tại;
- Phần Kết bài khẳng định những luận điểm đã trình bày: Bổn phận chúng ta ngày nay
trong việc phát huy tinh thần yêu nước.
2. Lập luận trong bài văn nghị luận
- Lập luận là cách đưa ra những luận cứ (lí lẽ và dẫn chứng) để thuyết phục người đọc
(nghe) về tư tưởng, quan điểm của người viết (nói) (thể hiện ở luận điểm chính). Từ luận
điểm, người ta tiến hành xác định lí lẽ cho phù hợp. Sau đó, từ lí lẽ, người ta tiến hành lựa
chọn dẫn chứng cho phù hợp. Như vậy, lí lẽ và dẫn chứng phải phù hợp với nhau và phù
hợp với luận điểm.
- Có lập luận tổng thể của cả bài - lập luận theo chiều dọc và có lập luận bộ phận của từng
đoạn - lập luận theo chiều ngang.
+ Lập luận tổng thể, theo chiều dọc, thể hiện ra ở mối quan hệ giữa các phần trong bố cục
(Mở bài - Thân bài - Kết bài) của bài viết hoặc giữa các đoạn trong phần Thân bài. Ví dụ,
lập luận theo chiều dọc của bài Tinh thần yêu nước là lập luận theo mối quan hệ thời gian,
có thể được sơ đồ hoá như sau:
+ Lập luận của bài văn nghị luận còn thể hiện ở lập luận theo chiều ngang. Tức là lập
luận trong từng phần, đoạn. Ví dụ, trong bài Tinh thần yêu nước, các phần và các đoạn có
lập luận như sau:
Mở bài: Lập luận theo quan hệ nguyên nhân - kết quả
Kết bài: Lập luận theo quan hệ suy luận tương đồng
II. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG
Đọc bài văn sau đây và trả lời câu hỏi.
HỌC CƠ BẢN MỚI CÓ THỂ TRỞ THÀNH TÀI LỚN
Ở đời có nhiều người đi học, nhưng ít ai biết học cho thành tài.
Danh hoạ I-ta-li-a Lê-ô-na đơ Vanh-xi (1452 - 1519) thời còn bé, cha thấy có năng khiếu
hội hoạ, mới cho theo học danh hoạ Vê-rô-ki-ô. Đơ Vanh-xi thì muốn học cho nhanh,
nhưng cách dạy của Vê-rô-ki-ô rất đặc biệt. Ông bắt cậu bé học vẽ trứng gà mấy chục
ngày liền, làm cậu ta phát chán. Lúc bấy giờ cậu thầy mới nói:"Em nên biết rằng trong
một nghìn cái trứng, không bao giờ có hai cái hình dáng hoàn toàn giống nhau! Cho dù
là một cái trứng, chỉ cần ta thay đổi góc nhìn nó lại hiện ra một hình dáng khác. Do vậy
nếu không cố công luyện tập thì không vẽ đúng được đâu.!". Thầy Vê-rô-ki-ô còn nói, vẽ
đi vẽ lại cái trứng còn là cách luyện mắt cho tinh, luyện tay cho dẻo. Khi nào mắt tinh tay
dẻo thì mới vẽ được mọi thứ. Học theo cách của thầy quả nhiên về sau Đơ Vanh-xi trở
thành hoạ sĩ lớn của thời Phục hưng.
Chuyện vẽ trứng của Đơ Vanh-xi cho người ta thấy chỉ ai chịu khó luyện tập động tác cơ
bản thật tốt, thật tinh thì mới có tiền đồ. Và cũng chỉ có những ông thầy lớn mới biết dạy
cho học trò những điều cơ bản nhất. Người xưa nói, chỉ có thầy giỏi mới đào tạo được
trò giỏi, quả không sai.
(Theo Xuân Yên)
a) Bài văn nêu tư tưởng gì? Tư tưởng ấy thể hiện ở những luận điểm nào? Tìm những câu
mang luận điểm.
Gợi ý: Bài văn nêu tư tưởng: vai trò của học cơ bản đối với một nhân tài. Luận điểm
chính của bài văn thể hiện rõ từ nhan đề của bài văn: học cơ bản mới có thể trở thành tài
lớn; nói cách khác: để trở thành tài phải học từ cơ bản.
Để thể hiện được luận điểm, người viết đã thiết lập lí lẽ và dẫn chứng:
- Ở đời có nhiều người đi học, nhưng ít ai biết học cho thành tài.
- Tác giả nêu chuyện Lê-ô-na đơ Vanh-xi học vẽ trứng (người viết đã mượn câu chuyện
về hoạ sĩ thiên tài làm thành luận cứ thuyết phục cho tư tưởng học cơ bản mới có thể trở
thành tài lớn.)
- Chỉ ai chịu khó luyện tập động tác cơ bản thật tốt, thật tinh thì mới có tiền đồ.
b) Bài văn trên được bố cục ra sao? Hãy nhận xét về cách lập luận của bài văn.
Gợi ý: Quan sát các mô hình sau:
- Lập luận của toàn bài, lập luận chiều dọc: Quan hệ tổng phân hợp.