Tailieumoi.vn xin giới thiệu bài văn mẫu Nghị luận phân tích, đánh giá Con cáo và chùm nho Ngữ văn 10 Chân trời sáng tạo, gồm dàn ý và các bài văn phân tích mẫu hay nhất giúp các em học sinh có thêm tài liệu tham khảo từ đó học cách viết văn hay hơn.

Nghị luận phân tích, đánh giá Con cáo và chùm nho

Đề bài: Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá tác phẩm truyện Con cáo và chùm nho.

Dàn ý Nghị luận phân tích, đánh giá Con cáo và chùm nho

I. Mở bài

- Giới thiệu truyện kể. Nêu khái quát định hướng của bài viết.

- Con cáo và chùm nho, truyện ngụ ngôn của Aesop à tiêu biểu về chủ đề và đặc sắc về những nét nghệ thuật nổi bật.

II. Thân bài

1. Tóm tắt truyện

Truyện kể về một con cáo khi xuống triền núi và thấy có một chùm nho nên đã tìm đủ mọi cách để có được. Tuy nhiên, thật không may mắn, con cáo mãi chẳng thể với tới chùm nho, đành thở dài rồi cho rằng quả nho vỏ còn xanh, chắc chắc chưa chín. Cuối cùng, Cáo đành bỏ cuộc và rầu rĩ ra về.

2. Chủ đề và ý nghĩa của chủ đề

- Chủ đề: Đề cập đến sự biện hộ của bản thân.

- Ý nghĩa của chủ đề: phê phán những con người luôn tự đề cao khả năng của bản thân, khi thất bại không chịu nhận sai, việc đổ lỗi cho hoàn cảnh chính là lời biện hộ của họ.

3. Những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật

3.1 Phân tích, đánh giá nghệ thuật tạo tình huống

- Tác giả xây dựng tình huống về cuộc gặp gỡ giữa con cáo và những chùm nho; cách xử lí của cáo để có được một bữa no nê.

- Tác dụng: thấy rõ được tính cách và cách đối diện với khó khăn của con cáo.

3.2 Phân tích, đánh giá cách xây dựng nhân vật giàu tính biểu trưng và tác dụng trong việc thể hiện chủ đề

- Cáo là hình ảnh biểu trưng cho những người luôn tự đề cao bản thân rằng mình có thể làm được tất cả, nhưng khi gặp khó khăn, thất bại thì lại đổ lỗi cho hoàn cảnh, cho người khác, không bao giờ thừa nhận cái sai của bản thân.

=> Tô đậm chủ đề và bài học của truyện.

3.3 Phân tích, đánh giá cách khắc họa tính cách nhân vật qua lời thoại

- Qua lời thoại của nhân vật cáo khi sự cố gắng của bản thân không thành để thấy được tính cách nhân vật và tăng sức thuyết phục cho bài học của truyện.

III. Kết bài

- Khẳng định lại giá trị của chủ đề và sự đặc sắc của các nét nghệ thuật.

- Tác động của truyện đối với bản thân và người đọc.

Nghị luận phân tích, đánh giá Con cáo và chùm nho - Mẫu 1

Nhắc đến những câu chuyện ngụ ngôn nước ngoài, ta không thể bỏ qua truyện Con cáo và chùm nho của nhà văn nổi tiếng Hy Lạp Aesop (Aisōpos, khoảng năm 620-564 trước CN). Đây được xem là một trong những tác phẩm truyện ngụ ngôn nước ngoài hay và đặc sắc về chủ đề cùng những hình thức nghệ thuật xuất sắc.

     Truyện kể về con cáo vào một hôm xuống triền núi và thấy phía trước là một vườn nho căng tròn mọng nước khiến anh ta thèm thuồng tới mức nước bọt cứ trào ra. Vì thế, cáo đã tìm mọi cách để có thể chén được no nê những chùm nho đó. Nhưng thật không may mắn, từ cây cao đến cây thấp, cáo vẫn không thể nhảy đến chùm nho. Thậm chí, chùm thấp nhất khiến Cáo tự đắc rằng không gì có thể làm khó được nó cũng thất bại. Sau một hồi cố gắng, Cáo đành thở dài và cho rằng những chùm nho vỏ xanh kia chắc là chưa chín, vừa chua vừa chát, không ăn được. Cốt truyện tuy rất đơn giản, ngắn gọn nhưng chất chứa trong đó những bài học về cuộc sống vô cùng sâu sắc và thấm thía.

     Đọc Con cáo và chùm nho của nhà văn Hy Lạp Aesop, ta có thể dễ dàng nhìn ra rằng giá trị của truyện trước hết thể hiện qua chủ đề và bài học cuộc sống mà nó gửi gắm. Hình ảnh con cáo đã được tác giả hình tượng hóa để đề cập đến vấn đề về sự biện hộ và tự cao của cá nhân. Điều mà câu chuyện muốn cảnh tỉnh là đừng quá đề cao bản thân, mình phải tự biết khả năng của mình đang nằm ở vị trí hay con số nào; khi sai lầm hoặc thất bại, hãy tự biết nhận lỗi, rút ra bài học cho bản thân và đừng bao giờ đổ lỗi cho hoàn cảnh. Bản chất là một truyện ngụ ngôn, Con cáo và chùm nho đã mượn câu chuyện về con vật để ám chỉ về lối sống của con người. Chủ đề của truyện mang tính chất khái quát bởi không chỉ đúng trong đất nước hay con người Hy Lạp – nơi nó được sinh ra, mà đó là lời nhắn nhủ, cảnh tỉnh dành cho tất cả mọi người. Chúng ta đừng như con cáo kia, đừng cho mình là nhất bởi ngoài kia còn rất nhiều người giỏi hơn và khi thất bại cũng đừng đổ lỗi cho bất kì ai, bất kì điều gì; hãy phát huy điểm mạnh bạn đang có, khắc phục điểm yếu, từ thất bại rút ra những bài học kinh nghiệm để vươn tới thành công.

     Góp phần tạo nên thành công cho câu chuyện, ngoài giá trị của chủ đề và bài học sâu sắc trong Con cáo và chùm nho thì không thể quên sự đóng góp của các hình thức nghệ thuật. Chính những hình thức nghệ thuật đặc sắc ấy đã giúp cho chủ đề và bài học trong truyện trở nên sâu sắc, thấm thía hơn và hấp dẫn độc giả hơn.

     Yếu tố nghệ thuật đầu tiên cần kể đến đó là nghệ thuật tạo tình huống. Thông thường, khi muốn thể hiện lối ứng xử, tính cách của nhân vật, tác giả truyện ngụ ngôn sẽ đặt nhân vật của mình vào những tình huống nhất định. Con cáo và chùm nho cũng không ngoại lệ, Aesop đã xây dựng tình huống về cuộc gặp gỡ giữa con cáo với những chùm nho căng mọng nước trong vườn và cách xử lí của nó để có được một bữa ăn no nê. Tình huống tuy khá đơn giản nhưng qua đó người đọc thấy được cách ứng xử của con cáo khi gặp khó khăn và chủ đề mà người kể chuyện muốn nói đến ở đầu truyện càng được làm sáng rõ.

     Xây dựng nhân vật giàu tính biểu trưng là một thủ pháp nghệ thuật khá quan trọng trong thể loại truyện ngụ ngôn. Cáo là biểu trưng cho những người luôn cho mình là nhất, mình luôn đúng trong mọi chuyện, nếu sai thì cũng chỉ do hoàn cảnh tác động, không dám chấp nhận sự thật về sự thất bại của bản thân. Chùm nho tượng trưng cho những yếu tố ngoại cảnh. Trong truyện, con cáo không với tới chùm nho nên đã tự nhủ nho còn xanh, chua và chát để biện hộ cho việc không hái được nho của mình, tức là do tác động của ngoại cảnh chứ không phải mình vô dụng.

     Nét đặc sắc cuối cùng em muốn nói đến trong bài viết là cách khắc họa tính cách nhân vật thông qua lời thoại. Trong Con cáo và chùm nho, tác giả đã để nhân vật tự độc thoại với chính mình và tính cách sẽ được bộc lộ qua từng câu chữ, lời nói đó. Khi thấy những chùm nho khác thấp hơn, Cáo đã tự đắc không có gì làm khó được mình nhưng kết quả vẫn là sự thất bại. Sau nhiều lần cố gắng, Cáo đã buông xuôi và nói: “Làm sao mình lại cứ phải ăn mấy chùm nho như này nhỉ? Vỏ thì xanh thế, chắc chắn là chưa chín rồi. Không biết chừng còn vừa chua vừa chát, không nuốt được”. Từ đó ta thấy được Cáo là  một người luôn tự đắc và chỉ biết đổ lỗi cho hoàn cảnh. Chính những lời độc thoại đó càng làm nổi bật nhân cách, điểm mạnh, điểm yếu của nhân vật.

     Những phân tích ở trên đây cho thấy Con cáo và chùm nho là một truyện ngụ ngôn tiêu biểu trong kho tàng các sáng tác truyện của Aesop. Về chủ đề, truyện chính là lời cảnh tỉnh, phê phán đến những người có lối sống thắng lợi tinh thần. Về hình thức nghệ thuật, tác giả đã kết hợp hài hòa các yếu tố về tình huống truyện, ngôn ngữ, lời thoại để nhân vật bộc lộ rõ nhất tính cách của mình để qua đó các bài học nhân sinh được lột tả.

     Đọc câu chuyện này, dường như em cảm thấy có đôi lúc em cũng giống như con cáo kia và bây giờ mình cần phải thay đổi để xóa bỏ tính cách không tốt đó.

Nghị luận phân tích, đánh giá Con cáo và chùm nho - Mẫu 2

Con cáo và chùm nho là truyện ngụ ngôn của Aesop, Một ngày nọ, Cáo ta xuống triền núi và phát hiện ra phía trước có một vườn nho. Dưới tán lá xanh, từng chùm nho căng tròn mọng nước, dưới ánh sáng mặt trời trông lại càng hấp dẫn. Những chùm nho này khiến người ta thèm thuồng. Cáo thèm tới mức nước bọt cứ trào ra hai bên mép. Cáo ta nhìn trước ngó sau thấy chẳng có ai, nho lại nhiều như thế này, cũng muốn chén ngay mấy chùm.

Cáo đứng thẳng người, vươn tay hái nho. Nhưng giàn nho thì cao quá, Cáo ta dù có vươn người đến đâu cũng không thể tới được. Cáo nhanh trí nghĩ ra một cách, thử nhảy lên xem sao nhưng cố lắm cũng chỉ với tới lá nho mà thôi.

Cáo ta không đành lòng rời khỏi vườn nho khi chưa chén được quả nào, thế là nó lượn mấy vòng quanh vườn, cuối cùng cũng phát hiện ra một cây nho khá thấp. Cáo ta lại nhảy lên, không tới được chùm nho, lại gắng sức nhảy lên lần nữa, vẫn không hái được quả nho nào. Cáo ta lại lượn xung quanh giàn nho. Ha ha, cuối cùng thì cũng phát hiện ra một chùm nho còn thấp hơn chùm lúc nãy. Thích chí quá, Cáo ta tự đắc:

- Không có việc gì có thể làm khó ta được, ha ha!

Nước dãi trong cổ họng cứ trào ra, lùi lại mấy bước lấy đà, Cáo nhảy lên, nhưng hỡi ôi, vẫn chẳng với tới được.

Cáo ta dù có làm thế nào cũng không thể hái được nho, thở đánh thượt một cái rồi nói:

- Làm sao mà mình lại cứ phải cố ăn mấy cái chùm nho này nhỉ? Vỏ thì xanh thế, chắc chắn là chưa chín rồi. Không biết chừng còn vừa chua vừa chát, không nuốt được, có khi còn phải nhổ ra, đúng là chả ra làm sao cả. Nói xong, Cáo rầu rĩ rời khỏi vườn nho.

Một câu chuyện hay và đặc sắc, thông qua tiếng cười trào phúng để gửi gắm những tư tưởng nhân văn sâu sắc.

Câu chuyện ngụ ngôn minh hoạ khái niệm bất hoà hợp về nhận thức xảy ra khi một người cố gắng đồng thời giữ các ý nghĩ không tương hợp. Sự bất hoà hợp này có thể được làm giảm đi bằng cách thay đổi niềm tin hoặc trạng thái ước muốn, cho dù nó dẫn đến hành vi không hợp lí. Sự trái ngược giữa thành quả đạt được và sự cố gắng bẻ ngược nhận thức của nhân vật tạo thành tình huống truyện đặc sắc của câu chuyện. Con cáo không thể hái được chùm nho nên đã tự nhủ mình nho còn xanh lắm để biện hộ cho việc không thể hái được chùm nho của mình là do tác động của ngoại cảnh, là do không đáng để hái. Đây được coi là lối thắng lợi tinh thần, ru ngủ bản thân bằng cách tự tưởng tượng ra hàng trăm lý do cho sự thất bại của mình, để biện hộ cho sự yếu kém của bản thân. Thực chân, chúng ta không làm được nhưng lại không biết chấp nhận sự thật là mình yếu kém, Có rất nhiều người tỏ ra chê bai, khinh miệt cái mà họ mong muốn có nhưng không được. Thực tế thì chỉ là vì khả năng của mình có giới hạn không thể có được nhưng đành lấy cớ, tự dối lòng mình để tự biện minh.

Truyện ngụ ngôn “con cáo và chùm nho” đả kích lối nghĩ thắng lợi tinh thần, không chịu thừa nhận yếu kém, luôn đổ lỗi sự thất bại của mình cho những lý do khác. Ngoài ra, truyện phê phán mạnh mẽ thói biện minh của con người mà không bao giờ thừa nhận là mình sai, đạt được thành quả thì tung hô bản thân, nhưng không đạt được thì là do hoàn cảnh.

Đối với hành động của con cáo, cố gắng bằng được để hái được chùm nho là một hành động tốt, đầy ý chí và nỗ lực. Tuy nhiên, trong cuộc sống, khó khăn luôn tồn tại và đôi khi vượt xa khả năng của con người, không phải lúc nào cũng nên cố gắng hết sức mình khi ngay từ đầu ta đã biết không thể thực hiện được. Vì vậy, cần khôn khéo và thông minh hơn khi đương đầu với khó khăn, ví dụ không thể chỉ nhảy thật cao để lấy chùm nho, có thể nhờ sự giúp đỡ, hoặc tìm một giàn nho nào đó thấp hơn, đó là cách thích nghi với hoàn cảnh.

Ngoài ra, chùm nho tượng trưng cho những thứ không thuộc về mình, không nên cố gắng đạt được mà nên tự tạo thành quả cho bản thân mình.

Truyện ngụ ngôn “con cáo và chùm nho” có thể thấy chứa đựng tình huống trào phúng đặc sắc, nổi bật với tiếng cười châm biếm, đả kích sâu cay, phê phán thói thắng lợi tinh thần và luôn đổ lỗi cho hoàn cảnh của con người.

Nghị luận phân tích, đánh giá Con cáo và chùm nho - Mẫu 3

Nhà văn Lê Đạt từng bày tỏ: "Mỗi cá nhân đều có một dấu vân riêng/ Mỗi người nghệ sĩ đích thực đều có một dạng văn chữ riêng không trùng lặp". Đúng vậy, từ sự kiện đời thường đến những tác phẩm văn học, mỗi tác giả, mỗi nhà văn đều phải dừng lại để khám phá và tạo ra cho mình một phong cách riêng, một vẻ đẹp độc đáo.

Và khi nhắc đến những câu chuyện ngụ ngôn nổi tiếng của Hy Lạp, không thể không nhắc đến câu chuyện "Con Cáo và Chùm Nho" của Aesop. Đây được coi là một trong những câu chuyện xuất sắc nhất từ nước ngoài, một câu chuyện đáng trải nghiệm để học hỏi và rút ra bài học riêng cho bản thân mỗi người.

Câu chuyện kể về một con cáo, ngày một hôm, khi đi qua một vườn nho, con nhìn thấy những chùm nho đầy mọng nước trước mắt, khiến con cáo không thể kiềm chế được cảm giác thèm thuồng. Nước miếng dãi dầu, con cáo đã cố gắng mọi cách để đạt được những chùm nho ấy. Tuy nhiên, dù leo từ cây cao đến cây thấp, con cáo vẫn không thể tiếp cận được. Thậm chí, chùm nho ở phía dưới cùng, con cáo cũng không thể chạm tới. Nhưng rồi, sau tất cả những nỗ lực, con cáo vẫn thất bại, không thể nào thu được một quả nho nào. Sau những thất bại, con cáo tự thắc mắc liệu những quả nho lấp lánh, vỏ xanh kia có thể chưa chín, có thể đắng và chát, không thể ăn được. Câu chuyện, mặc dù ngắn gọn, nhưng chứa đựng những bài học sâu sắc về kiên nhẫn, sự kiên trì, và cả việc không nên tự mãn trước những thách thức của cuộc sống.

Qua từng trang sách, người đọc như được đưa vào một thế giới hoang dã, nơi thiên nhiên hiện hữu với những màu sắc đa dạng, âm thanh êm đềm của rừng xanh mát. Hình ảnh của con cáo trong câu chuyện không chỉ là một con vật mà tác giả sử dụng để truyền đạt thông điệp về sự kiêu căng và tự phụ của con người. Câu chuyện nhấn mạnh rằng mỗi người không nên tự tin quá mức và cần nhận ra giới hạn của bản thân. Sau mỗi thất bại, chúng ta cần biết tự nhìn nhận và rút ra bài học cho bản thân mình, thay vì đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác.

Aesop đã sử dụng hình tượng của con cáo và chùm nho để truyền đạt một thông điệp sâu sắc về cuộc sống con người. Câu chuyện không chỉ là một mẩu truyện ngụ ngôn đơn giản, mà còn là một bài học quý giá về tinh thần và cách nhìn nhận về bản thân.

Nhà văn Nguyễn Minh Châu đã đúng khi nói rằng "Tình huống là nước rửa ảnh làm nổi bật nhân vật, làm sáng tỏ tư duy của nhà văn, là khoảnh khắc ghi lại cả một cuộc đời". Trong câu chuyện này, Aesop đã tạo ra một tình huống giữa con cáo và chùm nho, qua đó làm nổi bật tính cách và hành động của con cáo, từ đó truyền đạt rõ ràng thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm.

"Con cáo và chùm nho" là một trong những câu chuyện ngụ ngôn nổi tiếng nhất trong tác phẩm của Aesop. Đọc câu chuyện này, chúng ta không chỉ được trải nghiệm với một câu chuyện thú vị, mà còn nhận được một thông điệp sâu sắc về cuộc sống. Tác giả đã kết hợp thành công các yếu tố về tình huống, ngôn từ, và hình ảnh nhân vật để truyền đạt một bài học nhân văn có giá trị. Câu chuyện này là một bài học quý giá, giúp mỗi người tự nhận ra và cải thiện bản thân mình.

Nghị luận phân tích, đánh giá Con cáo và chùm nho - Mẫu 4

Nhắc đến những câu chuyện ngụ ngôn nổi tiếng từ nước ngoài, không thể không đề cập đến tác phẩm "Con Cáo và Chùm Nho" của nhà văn Hy Lạp nổi tiếng Aesop (Aisōpos, khoảng năm 620-564 trước CN). Được coi là một trong những truyện ngụ ngôn nước ngoài đặc sắc và sâu sắc nhất, tác phẩm này đã mang lại cho độc giả những bài học quý giá cùng với những kỹ thuật nghệ thuật tinh tế.

Câu chuyện kể về một con cáo đi lang thang xuống triền núi và phát hiện ra một vườn nho trước mắt, chứa đựng những chùm nho mọng nước khiến con cáo không thể kiềm chế được sự thèm thuồng. Dù đã cố gắng mọi cách để chén no những chùm nho đó, nhưng không may mắn, con cáo vẫn thất bại và không thể đạt được mục đích của mình. Sau một thời gian nỗ lực, con cáo bất đắc dĩ phải chấp nhận thất bại và tự an ủi bằng việc cho rằng những chùm nho ấy chưa chín, không thể ăn được. Mặc dù câu chuyện ngắn gọn nhưng chứa đựng những bài học sâu sắc và ý nghĩa về cuộc sống.

Từ trải nghiệm đọc "Con Cáo và Chùm Nho" của Aesop, chúng ta có thể nhận ra giá trị của câu chuyện không chỉ nằm ở chủ đề và bài học mà nó truyền đạt. Hình ảnh của con cáo trong câu chuyện đã được tác giả sử dụng để đề cập đến vấn đề về sự kiêu căng và tự phụ của cá nhân. Câu chuyện nhấn mạnh rằng mỗi người không nên tự tin quá mức và cần nhận ra giới hạn của bản thân. Sau mỗi thất bại, chúng ta cần biết nhìn nhận và rút ra bài học cho bản thân mình, thay vì đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác.

Bản chất của "Con Cáo và Chùm Nho" là một truyện ngụ ngôn, nhưng nó cũng mang đến những thông điệp sâu sắc về cuộc sống con người. Câu chuyện này không chỉ ám chỉ đến cuộc sống trong xã hội Hy Lạp nơi nó được viết, mà còn là một lời nhắn nhủ dành cho mọi người, về việc không nên kiêu căng và tự phụ, cũng như biết đối diện và chấp nhận những thất bại trong cuộc sống.

Ngoài giá trị của chủ đề và bài học sâu sắc, "Con Cáo và Chùm Nho" còn thành công nhờ vào các yếu tố nghệ thuật tinh tế. Tác giả đã sử dụng kỹ thuật tạo tình huống để làm nổi bật tính cách và hành động của nhân vật. Hình ảnh của con cáo và chùm nho đã được sử dụng để biểu hiện những ý nghĩa sâu xa về cuộc sống và con người.

Đặc biệt, cách xây dựng tính cách nhân vật thông qua lời thoại cũng là một điểm nổi bật của câu chuyện. Từ những lời tự nhủ của con cáo, chúng ta có thể nhìn thấy rõ tính cách kiêu căng và đổ lỗi của nhân vật, từ đó rút ra bài học về sự khiêm tốn và tự nhận thức trong cuộc sống.

Tóm lại, "Con Cáo và Chùm Nho" không chỉ là một truyện ngụ ngôn tiêu biểu trong văn học thế giới, mà còn là một bài học quý giá về cuộc sống và con người. Đọc câu chuyện này, chúng ta có thể nhìn nhận và đánh giá về bản thân mình, từ đó cải thiện và phát triển trong cuộc sống.