PHÂN TÍCH NHÂN VẬT CHIẾN TRONG TRUYỆN NHỮNG ĐỨA CON TRONG GIA ĐÌNH

Nguyễn Thi (1928 - 1968), quê Hải Hậu, Nam Định. Ông là nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ. Ông đặc biệt thành công ở những tác phẩm viết về đất và người Nam Bộ. Những đứa con trong gia đình là một trong những tác phẩm xuất sắc của ông viết về đất và người Nam Bộ.

Những đứa con trong gia đình viết về những con người anh hùng sinh ra trong một gia đình có truyền thống anh hùng. Truyền thống anh hùng đó được kết tinh trong hình tượng nhân vật Chiến, đồng thời ở cô còn toát lên vẻ đẹp của người con gái Việt Nam thời đánh Mỹ.

Cô mới 18 tuổi, tính khí đôi lúc còn rất trẻ con: tranh công bắt ếch, tranh công bắn tàu giặc với em… Song ở cô đã có cái duyên dáng của thiếu nữ: bịt miệng cười khi chú Năm cất tiếng hò, chéo khăn hờ ngang miệng, bắt đầu thích soi gương, đi đánh giặc vẫn có cái gương trong túi…

Cô thương em nên cũng sớm biết nhường nhịn em, sớm biết tính toán lo liệu việc nhà.

Thương cha mẹ (tâm trạng cô khi cùng em khiêng bàn thờ ba má đi gửi trước ngày tòng quân…)

Cô đọc còn chưa thạo nhưng rất chăm chỉ đánh vần.

Chiến là một hình ảnh sinh động của người con gái Việt Nam trong cuộc sống đời thường những năm kháng chiến chống Mỹ.

Gan góc: có thể ngồi lì suốt buổi chiều đánh vần cuốn sổ ghi công gia đình của chú Năm.

Dũng cảm: cùng em bắn cháy tàu giặc.

Quyết tâm lên đường trả thù cho gia đình với lời nói như dao chém đá: “Tao đã thưa với chú Năm rồi. Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: nếu giặc còn thì tao mất, vậy à”.

Những phẩm chất đẹp đẽ của Chiến luôn được Nguyễn Thi miêu tả trong sự soi rọi với hình tượng người mẹ. Nhưng, nếu câu chuyện của gia đình Chiến là một “dòng sông” thì Chiến là khúc sông sau - Chiến rất giống mẹ nhưng cô đã khác mẹ ở hành động, quyết định vào bộ đội, quyết định cầm súng đi trả thù cho gia đình, quê hương.

rất mực anh hùng dũng cảm. Cô đã tiếp nối và làm rạng rỡ truyền thống đánh giặc cứu nước của gia đình và đó cũng là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Nguyễn Thi đã rất thành công trong việc xây dựng hình tượng nhân vật nữ anh hùng trong thời đại đánh Mỹ.

Nhà văn Nguyễn Thi vốn được biết đến là một nhà văn gốc Bắc, nhưng lại sống gắn bó với miền nam của tổ quốc. Các trang viết của Nguyễn Thi luôn đậm chất Nam bộ và Những đứa con trong gia đình được xem là một tác phẩm điển hình cho phong cách ấy. Truyện như cũng đã ca ngợi được chủ nghĩa anh hùng ca mà ở đó ta nhận thấy nhân vật Chiến hiện lên thật rõ nét.

Ngay trong những tháng năm điêu tàn trong khói lửa, nhân dân ta cũng phải tắm trong bể máu tội ác của kẻ thù. Lúc này đây nhân vật Chiến hiện lên đúng như hình tượng người phụ nữ miền nam anh dũng, vô cùng kiên cường trong kháng chiến. Người phụ nữ đã xuất sắc được Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trao tặng tám chữ vàng đó chính là 8 chữ "anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang". Từ xưa cho đến nay thì mảnh đất Nam bộ anh hùng và anh dũng chính là miền đất điển hình của những người phụ nữ ấy mà trong tác phẩm của mình Nguyễn Thi đã ca ngợi giống như chị Út Tịch"trong tác phẩm Người mẹ cầm súng. Còn với nhân vật Chiến trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình như cũng đã giúp cho ông được xem là một trong những nhà văn thành công nhất khi viết về hình tượng người phụ nữ Nam bộ. Nhân vật Chiến gan dạ và sống trong cảnh ba má đều chết trong chiến tranh, vượt lên số phận Chiến cũng đã thay má nuôi nấng và dạy dỗ các em của mình, không những vậy Chiến còn tham gia du kích từ khi còn nhỏ luôn luôn hăng hái tòng quân giết giặc.

Chiến cũng giống như nhân vật Việt, Chiến cũng đã được sinh ra và lớn lên trong mối thù nhà, nợ nước. Khi đó ông nội, ba má đều chết trong chiến tranh, đây cũng chính là một hoàn cảnh éo le và vô cùng bất hạnh Chiến phải thay ba má trông nom các em. Có thể thấy được cũng chính trong cái hoàn cảnh này càng hun đúc thêm được cả tinh thần cách mạng, và đó cũng là lòng căm thù giặc của nhân vật Chiến cũng vì thế mà tính cách vô cùng điển hình của người phụ nữ Việt Nam nói chung và người phụ nữ Nam Bộ nói riêng nó như cứ ăn sâu vào trong tiềm thức của Chiến vậy.

Trong truyện ngắn Những đứa con trong gia đình thì tác giả Nguyễn Thi cũng đã xây dựng nhân vật Chiến có tính ác trẻ con, và điều đó được thể hiện rõ ràng như "tranh đi bộ đội với em, tranh bắt ếch nhưng Chiến không chỉ giỏi việc nước, là một nữ du kích có tiếng mà như cũng lại còn đảm đang việc nhà. Chiến cùng một lúc đã vừa làm ba cũng vừa làm má để chăm lo và cố gắng lấp đầy được các khoảng trống ấy cho các em. Thật dễ dàng có thể nhận thấy được chính trong truyện ngắn, nhân vật Chiến dường như cũng đã lại hiện lên với vóc dáng của một con người lao động đó là câu văn miêu tả đắt giá “hai bắp tay tròn vo xạm màu đỏ cháy nắng". Người đọc nhận ra được Chiến có nét gì đó giống người mẹ của cô. Đã ba lần Việt thấy chị Chiến giống mẹ. Chị Chiến cũng giống ở điệu bộ, cử chỉ, lời nói cách lo liệu công việc, chính trị dường như cũng cảm giác hòa vào với mẹ. Nếu như theo lời chú Năm nhận xét thì cô cũng không khác mẹ một chút nào.

Ở Chiến cô cũng có đức tính kiên trì, chịu khó, chỉ nội một việc bỏ ăn để ngồi đánh vần cuốn sổ gia đình suốt từ trưa cho tới lúc trời chạng vạng, tất cả những điều này cũng đã đủ chứng tỏ điều đó. Chiến cũng thừa hưởng ở mẹ đức tính gan góc nữa. Thế rồi trong ngày tòng quân, cô nói với em một câu rõ dàng "Tao đã thưa với chú Năm rồi. Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à !". Thông qua đây ta nhận thấy được ở Chiến ngoài khả năng vun vén, thu xếp gia đình cũng thể hiện rất rõ. Cũng chính vì trước khi cùng em đi bộ đội, mọi chuyện nhà đã được cô xếp đặt đâu vào đó, tỉ mỉ và vô cùng chu đáo, "nói nghe thật gọn điều này như khiến cho chú Năm cũng phải có chút sững sờ". Chú Nam cũng nói: "Khôn! Việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non. Con nít chúng bây kỳ đánh giặc này khôn hơn chú hồi trước". Lời nhận xét của chú Năm thể hiện sự yên tâm của thế hệ trước đối với lớp người sau.

Nhân vật Chiến tham gia du kích từ khi còn nhỏ, mọi công lao đều có thể nhường cho em nhưng cương quyết tranh đi tòng quân với em và không muốn cho Việt đi. Lý do không phải là vì Chiến sợ em đi sẽ cướp hết công của mình mà Chiến biết, chiến ý thức được chiến trường có sự tàn khốc nó có thể cướp đi sinh mạng của con người và hơn hết là tình thương dành cho em. Chiến cũng lo sợ súng đạn vô tình, sợ nguy hiểm đến với Việt và ở đây thêm một lần nữa đức tính tốt đẹp của người phụ nữ được nâng lên bội lần. Ra chiến trường Chiến cũng lập được nhiều chiến công.

Nhân vật Chiến hiện lên thật bình dị, Chiến dường như cũng đã để lại nhiều xúc cảm trong lòng bạn đọc. Có thể thấy được hình ảnh với tính cách đặc trưng của người phụ nữ Việt Nam nói chung và người phụ nữ Nam bộ nói riêng họ luôn đảm việc nước, giỏi việc nhà. Cũng chính những con người bình thường ấy đã góp phần làm lên thắng lợi vĩ đại của dân tộc Việt anh hùng.

Giữa những tháng năm điêu tàn trong khói lửa, nhân dân ta phải tắm trong bể máu tội ác của kẻ thù,Chiến hiện lên đúng như hình tượng người phụ nữ miền nam anh dũng, kiên cường trong kháng chiến. Người phụ nữ đã xuất sắc được Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng tám chữ vàng :" anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang". Nam bộ chính là miền đất điển hình của những người phụ nữ ấy mà trong tác phẩm của mình Nguyễn Đình Thi đã ca ngợi như :" Chị Út Tịch" trong tác phẩm Người mẹ cầm súng... nhân vật Chiến trong truyện ngắn "Những đứa con trong gia đình ", có thể nói NGuyễn Thi là một trong những nhà văn thành công nhất khi viết về hình tượng người phụ nữ Nam bộ " giỏi việc nước, đảm việc nhà " trong cuộc kháng chiến chống Mĩ anh dũng, kiên cường trước kẻ thù, nhân hậu đảm đang trong gia đình. Nhân vật Chiến cũng vậy, ba má đều chết trong chiến tranh, CHiến đã thay má nuôi nấng và dạy dỗ các em không những vậy Chiến còn tham gia du kích từ khi còn nhỏ, hăng hái tòng quân giết giặc.

Cũng như nhân vật Việt, Chiến sinh ra và lớn lên trong mối thù nhà, nợ nước: ông nội, ba má đều chết trong chiến tranh. Ba của Chiến bị kẻ thù chặt đầu, má Chiến đã mang rổ đi đòi đầu chồng. Chính bà cũng chết khi đi lấy đầu đạn làm thuốc súng cho du kích. Một hoàn cảnh éo le, bất hạnh Chiến phải thay ba má trông nom các em. Chính trong cái hoàn cảnh này càng hun đúc thêm tinh thần cách mạng, lòng căm thù giặc của CHiến cũng vì thế mà tính cách điển hình của người phụ nữ Việt Nam nói chung và người phụ nữ Nam Bộ nói riêng càng ăn sâu vào trong tiềm thức của chi.

Trong truyện ngắn Nguyễn Đình Thi đã xây dựng nhân vật Chiến có tính ác trẻ con, được thể hiện như "tranh đi bộ đội với em, trai bắt ếch nhưng Chiến không chỉ giỏi việc nước, là một nữ du kích có tiếng mà còn đảm đang việc nhà. Chiến cùng một lúc đã vừa làm ba, vừa làm má để chăm lo, lấp đầy khoảng trống ấy cho các em. trong truyện ngắn, nhân vật Chiến hiện lên với vóc dáng của một con người lao động "hai bắp tay tròn vo xạm màu đỏ cháy nắng". Ở Chiến có nét gì đó giống người mẹ của cô. Đã ba lần Việt thấy chị Chiến giống mẹ, giống ở điệu bộ, cử chỉ, lời nói cách lo liệu công việc, chính chị cũng cảm giác hòa vào với mẹ.Theo lời chú Năm, cô "không khác mẹ một chút nào". . Cô có đức tính kiên trì, chịu khó, chỉ nội một việc bỏ ăn để ngồi đánh vần cuốn sổ gia đình suốt từ trưa cho tới lúc trời chạng vạng đã đủ chứng tỏ điều đó. Cô cũng thừa hưởng ở mẹ đức tính gan góc. Trong ngày tòng quân, cô nói với em : "Tao đã thưa với chú Năm rồi. Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu : Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à !". ở cô, khả năng vun vén, thu xếp gia đình cũng thể hiện rất rõ. Trước khi cùng em đi bộ đội, mọi chuyện nhà đã được cô xếp đặt đâu vào đó, tỉ mỉ, chu đáo, "nói nghe thật gọn" khiến cho chú Năm cũng phải có chút sững sờ, "nhìn hai cháu thiệt lâu" rồi nói : "Khôn ! Việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non. Con nít chúng bây kì đánh giặc nào khôn hơn chú hồi trước". Câu nói của chú Năm thể hiện sự yên tâm của thế hệ trước đối với lớp người sau. Rõ ràng, họ đã trưởng thành, có thể gánh vác được những việc lớn của đất nước.Còn nữa, trước khi tòng quân, Chiến còn lo lắng, thu xếp việc gia đình, Chiến nói với Việt :"năm công ruộng...mần nghen". Có ai đời bàn thờ cũng mang đi gửi ? ấy vậy mà trông truyện ngắn này Nguyễn Thi đã đẩy cái cùng cực, tội ác của lũ cướp nước lên đến đỉnh điểm khi để 2 chị em Chiến đem gửi chú Năm bàn thờ của ba má.

Chiến tham gia du kích từ khi còn nhỏ, mọi công lao đều có thể nhường cho em nhưng cương quyết tranh đi tòng quân với em không phải là vì Chiến sợ em đi sẽ cướp hết công của mình mà Chiến biết, chiến ý thức được sự tàn khốc của chiến tranh và hơn hết là tình thương dành cho em. Chiến sợ súng đạn vô tình, sợ nguy hiểm đến với Việt, lại một lần nữa đức tính tốt đẹp của người phụ nữ được nâng lên.

Hiện lên thật bình dị, Chiến đã để lại nhiều xúc cảm trong lòng bạn đọc. Hình ảnh với tính cách đặc trưng của người phụ nữ Việt Nam nói chung và người phụ nữ Nam bộ nói riêng" đảm việc nước, giỏi việc nhà". Chính những con người bình thường ấy đã góp phần làm lên thắng lợi vĩ đại của dân tộc.

Nguyễn Thi sinh ra và lớn lên ở huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định, một vùng quê đất Bắc nhưng ông đặc biệt gắn bó máu thịt với nhân dân miền Nam bằng một tình cảm ân tình thủy chung sâu sắc. Tình cảm sâu nặng đó được ông gửi vào trong từng trang viết về miền Nam. ông được trân trọng mệnh danh là nhà văn của những người nông dân Nam Bộ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Hiện thực nóng bỏng, ác liệt ở mặt trận miền Đông Nam Bộ luôn là đề tài nóng hổi cho những sáng tác của Nguyễn Thi. Một trong những truyện ngắn xuất sắc của ông ra đời trong những ngày đấu tranh chống Mĩ cứu nước đầy khó khăn, gian khổ là Những đứa con trong gia đình. Tác phẩm viết về trong dòng hồi tưởng đứt nối, mê tỉnh của nhân vật Việt khi bị thương nằm lại giữa chiến trường. Cũng từ những dòng tâm tư mê man ấy hiện lên thật sinh động hình tượng nhân vật Chiến - chị gái của Việt. Đây là một cô gái vừa mang trong mình những vẻ đẹp đời thường vừa mang những phẩm chất anh hùng.

Đúng như chú Năm đã nói, con sông truyền thống gia đình ví như mỗi người một khúc, nhưng vẫn liền một dòng con sông của gia đình ta cũng chảy về biển. Người mẹ ngã xuống nhưng dòng sông truyền thống vẫn tuôn chảy dào dạt. Và hình ảnh của người má lại hiện hình trong sức sống của Chiến, con gái má.

Chiến là một cô gái 19 tuổi được thể hiện với nhiều nét đẹp của người phụ nữ Việt Nam một thời đánh Mĩ. Trước hết, đó là vẻ đẹp trong đời thường. Tuy vẫn có lúc Chiến rất trẻ con như tranh công bắt ếch, tranh công bắn tàu giặc, tranh đi tòng quân với em,... nhưng lúc nào cũng nhớ mình là chị, nhường em tất cả, thương em, lo cho em. Chiến đã sinh trưởng trong một gia đình có truyền thống Cách mạng, có mối thù sâu nặng với bọn cướp nước: ông nội với người cha là Tư Năng đều chết bởi tay kẻ thù, còn người mẹ gan góc đảm đương gánh vác chuyện nuôi dạy đàn con cũng đã chết vì đạn Mĩ. Chính vì thế, cô đã thể hiện tinh thần hăng hái lên đường giết giặc. Chiến xung phong tòng quân để trả thù cho người má chết vì đạn pháo. Ở Chiến, thù nhà gắn quyện với nợ nước. Thường ngày Chiến với Việt vẫn hay tranh giành nhưng lần này, Chiến đã không nhường em như mọi lần mà quyết chí ra đi. Chuyện này đâu có nhường được vì Chiến rất thương em, không muốn em phải xông pha đánh giặc nơi bom đạn nguy hiểm nhưng sâu xa hơn là trong Chiến luôn có một niềm khao khát được đánh giặc để trả thù cho gia đình và quê hương. Với Chiến, đó không chỉ là biểu hiện quyết tâm, thái độ mà nó còn chuyển hóa thành việc làm cụ thể. Chiến đã đi vận động chú Năm để được tham gia quân ngũ, được trở thành người chiến sĩ. Nguyễn Thi trong Người mẹ cầm súng đã thể hiện người anh hùng út Tịch trên hai tư cách: người chiến sĩ và người mẹ với nỗi lo việc nước, việc nhà. Còn ở nhân vật Chiến, ta cũng thấy nét đẹp của người chiến sĩ hăng hái lên đường, đồng thời ta còn thấy nét đẹp của người phụ nữ Việt Nam sắp đặt việc nhà. Chiến là chị cả trong một gia đình đã chẳng còn ba má. Cô gái ấy mới 19 tuổi mà gánh vác đầy đủ những trọng trách của một người mẹ. Đêm trước ngày lên đường, Chiến đã không ngủ được, sắp tới đây bao nhiêu chuyện phải lo. Không phải Chiến lo sợ, lo lắng mà là lo liệu, lo toan, bởi lẽ việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non... Làm sao có thể ra trận chiến đấu lập công trong khi việc nhà còn bề bộn. Từ đây ta mới hiểu được vì sao Nguyễn Thi đã kể ra biết bao việc mà Chiến phải lo liệu, càng nhiều việc phải lo càng thấy Chiến đảm đang: nào là viết thư cho chị Hai, lo chỗ ăn chỗ học cho thằng út,... Đặc biệt, cô cũng là một người con rất thương cha mẹ. Trước ngày lên đường nhập ngũ, cô đã cùng Việt khiêng bàn thờ má gửi sang nhà chú Năm. Có thể nói, đoạn văn miêu tả hình ảnh hai chị em khiêng bàn thờ má đi gửi là đoạn văn hay nhất của tác phẩm trong không khí thiêng liêng, xúc động. Hình ảnh này có ý nghĩa tượng trưng, thể hiện sự trưởng thành của hai chị em có thể gánh vác việc gia đình và viết tiếp khúc sông của mình trong dòng sông truyền thống gia đình. Hơn thế nữa, hình ảnh này cũng nói lên một điều: thế hệ sau sẽ cứng cáp, trưởng thành và có thể đi xa hơn thế hệ trước. Có thể nói rằng nhân vật Chiến đã được thể hiện với những nét đẹp truyền thống muôn đời của người phụ nữ Việt Nam. Chiến không chỉ lo cho ngày giỗ, lo chuyển bàn thờ cho má mà trong mọi chuyện chị ấy đều đã hỏi ý kiến của Việt bởi Việt là con trai lớn trong gia đình. Người chị ấy. lại có nét bộc trực, chất phác đồng thời cũng rất đằm thắm trong việc biểu hiện tình cảm khi nói với Việt: Em có ừ không ? Rồi Em cũng ừ nghen,... Trước lúc lên đường tòng quân, Chiến như bỗng trở nên nghiêm trang hơn, già dặn hơn nhưng cũng lại đằm thắm hơn.

Bên cạnh những vẻ đẹp đời thường thì Chiến còn mang những phẩm chất của người anh hùng. Người phụ nữ Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử đã góp sức vào cuộc chiến đấu của dân tộc với tinh thần: Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh. Đã có một người phụ nữ trong lịch sử có câu nói nổi tiếng thể hiện quyết tâm không chịu làm tì thiếp: Tôi muốn cưỡi con gió mạnh, đạp con sóng dữ. Còn Chiến thì lại thể hiện cái quyết tâm đánh giặc qua những lời lẽ thật giản dị: đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à. Câu nói đã thể hiện thái độ quyết liệt, không đội trời chung với quân cướp nước. Nó quyết liệt đến mức Chiến sẵn sàng đem tính mạng ra để khẳng định. Kể ra, không nhất thiết cứ phải lên đường tòng quân mới góp sức vào cuộc chiến đấu chung nhưng với Chiến dường như chỉ thực sự đứng trong đội ngũ, được xả đạn vào quân thù, phải đứng ở tuyến đầu của cuộc chiến đấu thì mới thực sự toại nguyện. Những phẩm chất đẹp đẽ của Chiến luôn được Nguyễn Thi miêu tả trong sự soi rọi với hình tượng người mẹ. Theo lời chú -Năm, cô không khác mẹ một chút nào và ngay cả Việt cũng cảm thấy như vậy. Lời nhận xét của Việt: Chà, chị Chiến bữa nay nói in như má vậy cũng phần nào nói lên sự tiếp nối, kế thừa đức tính tốt đẹp của người mẹ cho những đứa con. So với người mẹ, Chiến không chỉ khác ở cái vẻ trẻ trung, thích làm duyên làm dáng mà vận hội mới của Cách mạng đã tạo điều kiện cho Chiến được trực tiếp cầm súng đi trả thù cho gia đình, quê hương để thực hiện lời thề như dao chém đá của mình.

Chiến mang trong mình vẻ đẹp của người con gái Việt Nam thời chống Mĩ: trẻ trung, duyên dáng, đáng yêu nhưng cũng rất mực anh hùng dũng cảm. Cô đã tiếp nối và làm rạng rỡ truyền thống đánh giặc cứu nước của gia đình và đó cũng là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. Nguyễn Thi đã rất thành công trong việc xây dựng hình tượng nhân vật nữ anh hùng trong thời đại đánh Mĩ.

Truyện ngắn “Những đứa con trong gia đình” viết về những người con anh hùng sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống. Xây dựng nhân vật Chiến, nhà văn Nguyễn Thi đã dựng lên chân dung người con gái Nam Bộ giỏi việc nước, đảm việc nhà.

Chiến sinh ra trong một gia đình giàu truyền thống yêu nước nên từ rất sớm Chiến đã có ý thức sâu sắc về trách nhiệm của bản thân với gia đình, với đất nước. Dưới ngòi bút của nhà văn Nguyễn Thi, nhân vật Chiến hiện lên với nhiều vẻ đẹp đáng trân trọng.

Chiến có ngoại hình rất giống mẹ, đó là vóc dáng khỏe mạnh, vững chãi của những cô gái Nam Bộ quen làm những công việc nặng nhọc “thân người to và chắc nịch”, “hai bắp tay tròn vo sạm đỏ cháy nắng”. Qua cách miêu tả của tác giả, ta có thể thấy ở chị Chiến một sức mạnh có thể gánh vác những lo toan, gánh vác những gian khổ. Chiến giống hệt với mẹ của mình, điều này được công nhận bởi chú Năm và chính Việt cũng từng thốt ra “chị nói in như má vậy”.

Chiến là cô gái đảm đang, tháo vát với những công việc nhà. Từ khi má bị trúng mảnh bom của địch mà mất, Chiến đã thay má lo toan, quán xuyến mọi công việc lớn nhỏ trong nhà. Trước khi hai chị em Chiến và Việt lên đường đi bộ đội, Chiến đã gửi chú Năm vườn tược, gửi bàn thờ má và thằng Út em. Không chỉ là một người con gái tài giỏi, tháo vát với những công việc nhà mà Chiến còn mang trong mình tinh thần yêu nước mãnh liệt.

Để trả thù cho ba má, cho quê hương, đất nước Chiến đã đăng kí đi bộ đội. Sự quyết tâm và bản lĩnh của người con gái ấy được thể hiện trực tiếp qua câu nói với Việt “Chuyến này ra đi là đi đến chân trời góc bể, tao chỉ nói một câu, nếu giặc còn thì tao mất”. Lời nói thể hiện sự quyết tâm, lòng căm thù giặc sục sôi, với ý chí, bản lĩnh ấy Chiến đã lên đường khí phách, mạnh mẽ không kém gì những người con trai cùng thế hệ của mình. Ở chị Chiến sáng lên vẻ đẹp của người con gái Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước: giỏi việc nước, đảm việc nhà. Hình ảnh của Chiến gợi cho người đọc liên tưởng đến những người nữ tướng như Bùi Thị Xuân, Võ Thị Sáu….

Chiến là người chị giàu lòng tình cảm, điều này được thể hiện trực tiếp qua tình thương mà Chiến dành cho Việt – em trai của mình. Khi còn nhỏ, chị Chiến nhường Việt từ con ếch bắt được đến chiến công bắn tàu Mĩ trên sông Định Thủy. Người chị thương em ấy duy nhất có một việc không chịu nhường em, đó chính là việc đi bộ đội trả thù cho ba má. Tuy nhiên hành động ngăn cản ấy lại là kết tinh cao nhất của tình thương em, không muốn Việt đi bộ đội là muốn bảo vệ em khỏi cái dữ dội, hiểm nguy của chiến tranh.

Mạnh mẽ là thế, trưởng thành là thế nhưng chị Chiến cũng là một cô gái mới lớn đầy nữ tính, Chiến thường để một chiếc gương trong túi, Chiến cũng có những sở thích đầy nữ tính như bất cứ cô gái nào khác. Qua đó ta cũng có thể thấy nhà văn Nguyễn Thi có am hiểu sâu sắc về đời sống con người, nhà văn không chỉ hướng ngòi bút đến cái phi thường mà còn phát hiện ra những nét đời thường bên trong người con anh hùng ấy.

Nhân vật chị Chiến là đại diện tiêu biểu cho thế hệ trẻ miền Nam trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước: trẻ trung, duyên dáng nhưng đầy bản lĩnh và sự quyết tâm đấu tranh. Chiến không chỉ nối dài truyền thống quý báu của gia đình mà còn tiếp nối truyền thống anh hùng của đất nước, tiếp tục viết lên những trang sử hào hùng cho dân tộc.

Nguyễn Thi là nhà văn sinh ra và lớn lên trong thời kỳ Việt Nam chống giặc ngoại xâm. Vì vậy, các tác phẩm của ông đều có nội dung về kháng chiến, con người quê hương. Những Đứa Con Trong Gia Đình được tác giả viết khi đang ở Miền Nam, khi giặc Mỹ hoành hành. Trong tác phẩm, nhân vật chủ chốt tên là Việt, tuy nhiên chị Chiến cũng gợi nên được nét đẹp riêng. Hình ảnh của cô gái mạnh mẽ, biết lo toan cho gia đình, em út, luôn đi đầu trong mọi công việc, xung phong trước hoạt động chống giặc. Chị là người phụ nữ anh hùng, sẵn sàng vì tổ quốc.

Phân tích nhân vật Chiến để biết về tinh thần chiến đấu, bảo vệ tổ quốc của cô. Chị Chiến được sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước. Bố mẹ chị và những thế hệ trước đều tham gia cách mạng, nhưng tất cả đều hy sinh dưới tay giặc. Chị Chiến chứng kiến sự mất mát của người thân, chiến tranh tàn khốc, chị quyết trả thù. Cha chị bị giặc Pháp giết, dã man hơn là chúng chặt đầu và treo lên cao. Còn mẹ chị thì chết trong kháng chiến chống giặc Mỹ, bởi bom đạn giặc tàn ác. Ông nội của Chiến và những người thân khác cũng lần lượt hy sinh, vì một lòng yêu tổ quốc, khát khao độc lập.

Không chỉ gia đình chị Chiến, những người con dân Việt Nam ngã xuống vô số, tạo nên một quyết tâm lớn trong công tác chống giặc. Chứng kiến gia đình tan thương, Việt muốn đi bộ đội, “Việt vừa ngỏ lời ra, chị Chiến đã giành đi trước”. Là một cô gái, nhưng Chiến vô cùng mạnh mẽ, đầy lòng căm thù giặc. Chị em Việt và Chiến quyết tâm báo thù, lấy lại độc lập cho dân tộc. “Má chết rồi, không biết ai mà phân chứng. Nhưng chị Chiến vẫn không chịu, việc này đâu có nhường được, chị sang vận động chú Năm”. Chị tìm mọi cách để thực hiện mục đích, mong muốn của mình.

Trong lòng chị Chiến, tình cảm của cô với má hầu như chưa từng nói bằng lời. Chị thường thể hiện rõ qua từng câu chữ và việc làm, hành động với má. Thứ tình cảm mà Chiến dành cho má không chỉ là máu mủ, ruột thịt, mà còn là thần tượng, tấm gương sáng cho chị noi theo. Vì vậy, phong cách, tư tưởng của chị gần như là giống má, luôn một lòng theo cách mạng.

Chiến đối với em trai luôn phải tỏ ra chững chạc, người lớn, đảm đương, quyết định mọi việc trong gia đình. Việt là em trai vẫn còn thoải mái, vô tư ít lo âu, còn chị Chiến, từ khi bố mẹ mất, chị phải gồng mình bảo vệ, dạy giỗ các em. Chiến là cô chị, luôn ưu tiên, đi trước, nhường nhịn em. Tuy nhiên, nếu xung xong đi bộ đội thì chị Chiến sẽ không nhường. Ra chiến trường lắm nguy hiểm, Chiến muốn đi trước để em trai được an toàn.

Qua việc phân tích nhân vật Chiến, ta thấy đây là một cô gái mạnh mẽ, quyết đoán. Chị Chiến đã xây dựng ý chí xung phong đi bộ đội, góp chút sức mọn cho tổ quốc. Cũng chính vì lòng căm thù giặc, thương xót trước sự hy sinh của người thân, Chiến lại càng quyết tâm. Chiến quyết đi bộ đội để em trai ở nhà, bằng những lời nói chắc chắn “tao lớn tao mới đi, mày còn nhỏ, ở nhà phụ làm với chú Năm, qua năm hãy đi”. Chị Chiến cũng không quên căn dặn em luôn giữ vững ý chí, tự tin chiến đấu với giặc “Chú Năm bảo rằng, kỳ này đi là ra chân trời mặt biển, xa nhà thì ráng học chúng học bạn thù cha mẹ chưa trả mà bỏ về là chú chặt đầu”.

Chị Chiến có lời thề nguyền chắc chắn “Đã làm thân con gái ra đi tao chỉ có một câu nếu giặc còn thì tao mất vậy à”. Cô căm thù giặc đã thấm ngầm trong máu, kiên cường, bản lĩnh, xả thân vì đất nước. Chiến là một cô gái nhanh nhạy, tháo vát, thông minh, biết lo toan sắp xếp mọi việc. “Chị Chiến cũng không ngủ được. Sắp tới đây biết bao nhiêu chuyện phải lo, ngay bây giờ cũng bao nhiêu chuyện phải nhớ. Cả chị cả em cùng nhớ đến má”. Chiến luôn có trình tự công việc rõ ràng, tính toán chu đáo. Tuy nhiên, mọi việc lớn, Chiến vẫn luôn lắng nghe góp ý của em Việt.

Qua phân tích nhân vật Chiến chúng ta thấy được hình ảnh cô gái mạnh mẽ, yêu nước sâu sắc. Đây là cô gái luôn toát ra những năng lượng tích cực, tâm hồn trong sáng. Qua hình ảnh nhân vật Chiến, chúng ta thấy cô hiếu thảo với bố mẹ, thương yêu em út, và căm thù giặc vô cùng.

Đôi nét về tác giả, tác phẩm

1. Tác giả

- Nguyễn Thi (1928 - 1968), còn có bút danh khác là Nguyễn Ngọc Tấn, tên khai sinh là Nguyễn Hoàng Ca.

- Quê ở xã Quần Phương Thượng (nay là xã Hải Anh), huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định.

- Ông mồ côi cha từ năm mười tuổi, mẹ đi bước nữa, Nguyễn Thi phải sống nhờ họ hàng nên vất vả, tủi cực từ nhỏ.

- Năm 1943, ông theo người anh vào Sài Gòn, vừa đi làm vừa tự học.

- Năm 1945, Nguyễn Thi tham gia cách mạng rồi gia nhập vào lực lượng vũ trang.

- Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, ông làm công tác tuyên huấn, vừa chiến đấu vừa hoạt động văn nghệ.

- Năm 1954, ông tập kết ra Bắc và công tác ở Tạp chí Văn nghệ Quân đội.

- Năm 1962, Nguyễn Thi trở lại chiến trường Nam Bộ, là thành viên sáng lập tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng.

- Năm 1968, trong cuộc tổng tấn công Mậu Thân, ông đã hy sinh tại mặt trận Sài Gòn.

- Một số tác phẩm: Trăng sáng (1960), Đôi bạn (1962), Những đứa con trong gia đình (1966)...

2. Tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

Những đứa con trong gia đình được sáng tác vào tháng 2 năm 1966. Đây là những ngày chiến đấu ác liệt nhất khi ông công tác ở tạp chí Văn nghệ Quân giải phóng.

2. Bố cục

- Phần 1 (từ đầu đến “đang bắt đầu xung phong”): Việt bị thương ở chiến trường, ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Lần thứ tư Việt tỉnh dậy, Việt lắng nghe mọi âm thanh, chờ đồng đội đến và sẵn sàng chiến đấu

- Phần 2 (còn lại): Kí ức của Việt về câu chuyện hai chị em tranh nhau đi tòng quân

3. Tóm tắt

Nhân vật chính trong truyện đó là Việt một người con miền Nam yêu nước và căm thù giặc. Những người thân trong gia đình anh đều lần lượt bị giết hại. Mối thù sâu sắc với Mĩ đã giúp Việt trở nên mạnh mẽ và mong muốn nhập ngũ chiến đấu để trả thù nhà, giành lại độc lập tự do. Hai chị em Chiến và Việt đều tham gia nhập ngũ trong một ngày, Việt khi tham gia trận chiến trong rừng cao su thì bị thương, lạc đồng đội. Việt mê man và lúc tỉnh lúc mê nhiều lần. Trong những lần tỉnh lại Việt nhớ về má và gia đình của mình. Việt không sợ giặc, dù bị thương nhưng Việt trong tư thế sẵn sàng chiến đấu. Việt nhớ lại lúc hai chị em giành tham gia bộ đội. Việt nhỏ tuổi hơn nên chị Chiến không cho đi, sau khi được chú Năm phân giải Việt mới có thể tham gia giết giặc. Kết thúc đoạn trích đó khi hai chị em cùng nhau khiêng bàn thờ má ngang qua cánh đồng sang nhà chú Năm gửi chú trông nom.

4. Phương thức biểu đạt: Tự sự

5. Thể loại: Truyện ngắn

6. Ngôi kể: Ngôi thứ 3

7. Giá trị nội dung

- Giá trị hiện thực

+ Cuộc chiến đấu khốc liệt giữa ta và kẻ thù và hình ảnh của một miền Nam đau thương mà kiên cường.

+ Số phận đau thương, mất mát của nhân dân miền Nam: cả gia đình phải chịu chung nỗi đau dưới gót giày xâm lược của kè thù. Chúng gieo rắc cái chết lên những người dân thường vô tội.

- Giá trị nhân đạo

+ Tố cáo tội ác của kè thù xâm lược khi đã giày xéo, gây ra cái chết oan uổng cho con người trên mảnh đất này. 

+ Cảm thông, chia sẻ với những nỗi đau mất mát của người dân Nam Bộ. Đồng thời đó cũng là nỗi đau khi phải chứng kiến số phận và sự buộc lòng phải trưởng thành, gánh vác trách nhiệm của non sông, đất nước của những đứa trẻ ngây ngô, lộc ngộc như Chiến, như Việt

+ Sự khâm phục, ca ngợi lòng dũng cảm, kiên cường và hi sinh lớn lao của nhân dân miền Nam, của những đứa trẻ vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước

+ Thôi thúc, giục giã và khơi dậy trong lòng thế hệ trẻ niềm căm thù giặc sâu sắc mà đứng lên chiến đấu chống lại kè thù, để nỗi đau, để cái chết không còn hiện hình trong những gia đình, trên những mảnh đất quê hương

8. Giá trị nghệ thuật

- Nghệ thuật trần thuật độc đáo với việc đặt điểm nhìn nghệ thuật vào nhân vật Việt, để cho nhân vật tự kể về cuộc đời mình và gia đình mình làm tăng tính chân thực của câu chuyện và biến câu chuyện trở thành dòng hồi ức của nhân vật.

- Câu chuyện mang đậm chất sử thi qua hình ảnh của những khúc sông trong dòng sông truyền thống của gia đình, qua cuốn gia phả của chú Năm

- Ngôn ngữ kể chuyện gần gũi, sinh động đã tạo ra không gian sinh hoạt, văn hóa đậm chất Nam Bộ