Chất nào sau đây là dẫn xuất của hiđrocacbon?

Đáp án D

Dẫn xuất hidrocacbon là hợp chất hữu cơ ngoài chứa nguyên tố C và H còn chứa các nguyên tố khác như O, N, S, halogen, ...

CH₄, C₂H₆, C₆H₆: Đây đều là các hiđrocacbon, chỉ chứa nguyên tố C và H.

C₃H₆Br: Trong phân tử này, ngoài C và H còn có nguyên tử Br (brom), một halogen. Do đó, C₃H₆Br là một dẫn xuất của hiđrocacbon.

Xem thêm về dẫn xuất hidrocacbon: 

Phân loại

    - Dựa vào loại halogen có: dẫn xuất flo, dẫn xuất clo, dẫn xuất brom, dẫn xuất iot, dẫn xuất chứa đồng thời một vài halogen khác nhau.

    - Dựa theo cấu tạo của gốc:

       + Dẫn xuất halogen no: CH₂FCl, CH₂-Cl-CH₂Cl, CH₃-CHBr-CH₃, …

       + Dẫn xuất halogen không no: CF₂=CF₂, CH₂=CH-Cl, CH₂=CH-CH₂Br, …

       + Dẫn xuất halogen thơm: C₆H₅F, C₆H₅CH₂Cl, C₆H₅I, …

    - Dựa theo bậc của cacbon: bậc của dẫn xuất halogen chính là bậc của nguyên tử C liên kết trực tiếp với nguyên tử halogen.

       + Dẫn xuất halogen bậc I: CH₃CH₂Cl (etyl clorua).

       + Dẫn xuất halogen bậc II: CH₃CHClCH₃ (isopropyl clorua).

       + Dẫn xuất halogen bậc III: (CH₃)C-Br (tert - butyl bromua).

3. Đồng phân, danh pháp

    a. Đồng phân: Dẫn xuất halogen có đồng phân mạch cacbon và đồng phân vị trí nhóm chức.

    b. Danh pháp

    - Tên thông thường:

        CHCl₃ (clorofom), CHBr₃(bromofom) , CHI₃ (iodofom).

    - Tên gốc-chức

        CH₂=CH-Cl (vinyl clorua); CH₂=CH-CH₂-Cl (anlyl clorua); C₆H₅CH₂Cl (benzyl clorua).

    - Tên thay thế: coi các nguyên tử halogen là các nhóm thế.

        CH₂-Cl-CH₂Cl (1,2-dicloetan); CHCl₃ (triclometan).

I. Tính chất vật lý

    - Ở điều kiện thường các dẫn xuất monohalogen có phân tử khối nhỏ như CH₃Cl, CH₃Br, C₂H₅Cl là chất khí. Các chất khác là chất lỏng, rắn, đều không màu.

    - Không tan trong nước, dễ tan trong các dung môi hữu cơ.

    - Nhiều dẫn xuất halogen có hoạt tính sinh học cao CHCl₃ có tác dụng gây mê, C₆H₆Cl₆ diệt sâu bọ.

II. Tính chất hóa học

1. Phản ứng thế nguyên tử halogen bằng nhóm –OH

    - Các ankyl halogenua không phản ứng với nước nhưng bị thủy phân khi đun nóng với dung dịch kiềm tạo ancol:

    - Dẫn xuất loại anlyl halogenua bị thủy phân ngay khi đun sôi với nước:

    - Dẫn xuất loại vinyl halogenua và phenyl halogenua chỉ phản ứng với kiềm ở điều kiện nhiệt độ và áp suất cao:

2. Phản ứng tách hidro halogenua

    Quy tắc Zai-xép: Khi tách HX khỏi dẫn xuất halogen, nguyên tử halogen X ưu tiên tách ra cùng nguyên tử H ở cacbon bậc cao hơn bên cạnh tạo sản phẩm chính.

3. Phản ứng magie: tạo hợp chất cơ magie.

4. Một số phản ứng khác

    a. Tác dụng với NH₃

R-Cl + NH₃ → R-NH₂ + HCl

    b. Tác dụng với Na

R-Cl + 2Na + R'-Cl → R-R' + 2NaCl

5. Với dẫn xuất halogen của hidrocacbon không no có 1 số phản ứng riêng

    a. Phản ứng cộng và phản ứng trùng hợp

CH₂=CH-CH₂Cl + Cl₂ → CH₂Cl-CHCl-CH₂Cl

    b. Phản ứng trao đổi của nguyên tử halogen

    Nguyên tử X linh động và dễ tham gia phản ứng trao đổi. Tức là dễ thủy phân khi có kiềm.