Câu 1 trang 105 Tiếng Việt lớp 4: Tìm những chi tiết nói lên tư chất thông minh của Nguyễn Hiền?

Phương pháp giải:

Em đọc đoạn văn từ đầu đến "vẫn có thì giờ chơi diều"

Trả lời:

Những chi tiết nói lên tư chất thông minh của Nguyễn Hiền là: 

- Nguyễn Hiền học đến đâu hiểu ngay đến đấy

- Trí nhớ lạ thường: có thể thuộc hai mươi trang sách trong ngày mà vẫn có thì giờ chơi diều

Câu 2 trang 105 Tiếng Việt lớp 4: Nguyễn Hiền ham học và chịu khó như thế nào?

Phương pháp giải:

Em đọc kĩ lại nội dung câu chuyện.

Trả lời:

Nguyễn Hiền rất ham học và chịu khó. Nhà nghèo phải nghỉ học nhưng cậu vẫn chịu khó và tìm mọi cách để học tập. Cậu xin thầy đứng ngoài lớp nghe giảng; mượn vở về học; sách vở của cậu là lưng trâu, nền cát; bút là ngón tay, mảnh gạch vỡ, đèn học là vỏ trứng thả đom đóm vào trong. Chú làm bài thi vào lá chuối khô và nhờ bạn xin thầy chấm hộ.

Câu 3 trang 105 Tiếng Việt lớp 4: Vì sao chủ bé Hiền được gọi là "ông Trạng thả diều"?

Phương pháp giải:

Nguyễn Hiền cùng với diều có gì gắn bó với nhau?

Trả lời:

Chú bé Hiền được gọi là "ông Trạng thả diều" vì chú rất ham thả diều, còn bé tí đã biết làm lấy diều để chơi, vừa chăn trâu vừa thả diều, vừa đi học vừa chơi diều, trước khi đi thi còn chơi diều. Chú đỗ Trạng nguyên năm 13 tuổi - cái tuổi còn chơi diều.

Câu 4 trang 105 Tiếng Việt lớp 4: Tục ngữ hoặc thành ngữ nào dưới đây nói đúng ý nghĩa của câu chuyện trên?

     a. Tuổi trẻ tài cao.

     b. Có chí thì nên.

     c. Công thành danh toại.

Phương pháp giải:

- Tuổi trẻ tài cao: Để nói về những người dù còn trẻ tuổi nhưng rất có tài.

- Có chí thì nên: Những người ý chí thì nhất định sẽ thành công.

- Công thành danh toại: Công danh và sự nghiệp đều được như ý

Con lựa chọn một câu thành ngữ, tục ngữ phù hợp nhất với ý nghĩa câu chuyện.

Trả lời:

Học tập cần có trí thông minh, có chí, có hoàn cảnh thuận lợi... Nguyễn Hiền tuy gặp hoàn cảnh khó khăn, nhưng chú có tư chất thông minh và rất ham học lại chịu khó nên đã đạt kết quả cao và thành tài. Câu thành ngữ: "Tuổi trẻ tài cao" và câu tục ngữ: "Có chí thì nên" nói đúng ý nghĩa của câu chuyện "Ông Trạng thả diều".

Bài đọc

Ông Trạng thả diều

   Vào đời vua Trần Thái Tông, có một gia đình nghèo sinh được cậu con trai đặt tên là Nguyễn Hiền. Chú bé rất ham thả diều. Lúc còn bé, chú đã biết làm lấy diều để chơi. Lên sáu tuổi, chú học ông thầy trong làng. Thầy phải kinh ngạc vì chú học đến đâu hiểu ngay đến đó và có trí nhớ lạ thường. Có hôm, chú thuộc hai mươi trang sách mà vẫn có thì giờ chơi điều. 

   Sau vì nhà nghèo quá, chú phải bỏ học. Ban ngày, đi chăn trâu, dù mưa gió thế nào, chú cũng đứng ngoài lớp học nghe giảng nhờ. Tối đến, chú đợi bạn học thuộc bài mới mượn vở về học. Đã học thì cũng phải đèn sách như ai nhưng sách của chú là lưng trâu, nền cát, bút là ngón tay hay mảnh gạch vỡ; còn đèn là vỏ trứng thả đom đóm vào trong. Bận làm, bận học như thế mà cánh diều của chú vẫn bay cao, tiếng sáo vẫn vi vút tầng mây. Mỗi lần có kì thi ở trường, chú làm bài vào lá chuối khô và nhờ bạn xin thầy chấm hộ. Bài của chú chữ tốt văn hay, vượt xa các học trò của thầy.

   Thế rồi, vua mở khoa thi. Chú bé thả diều đỗ Trạng nguyên. Ông Trạng khi ấy mới có mười ba tuổi. Đó là Trạng nguyên trẻ nhất của nước Nam ta.

(theo TRINH ĐƯỜNG)

- Trạng: tức Trạng Nguyên, người đỗ đầu kì thi cao nhất thời xưa.

- Kinh ngạc: cảm thấy rất lạ trước điều hoàn toàn không ngờ

Bố cục Ông Trạng thả diều

Có thể chia bài đọc thành 3 đoạn:

Đoạn 1: Từ đầu đến thì giờ chơi diều

Đoạn 2: Từ Sau vì nhà nghèo quá đến học trò của thầy

Đoạn 3: Phần còn lại