I. Nhận xét

Câu 1 trang 32 Tiếng Việt lớp 4: Tìm những câu ghi lại lời nói và ý nghĩ của cậu bé trong truyện Người ăn xin.

Gợi ý:

Con đọc lại truyện Người ăn xin.

Trả lời:

Những câu ghi lại lời nói và ý nghĩ của cậu bé trong truyện Người ăn xin.

* Những câu ghi lại ý nghĩ:

- Chao ôi! Cảnh nghèo đói đã gặm nát con người đau khổ kia thành xấu xí biết dường nào !

- Cả tôi nữa, tôi cũng vừa nhận được chút gì của ông lão.

* Câu ghi lại lời nói:

- Ông đừng giận cháu, cháu không có gì để cho ông cả.

Câu 2 trang 32 Tiếng Việt lớp 4: Lời nói và ý nghĩ của cậu bé nói lên điều gì về cậu ?

Gợi ý:

Con suy nghĩ và trả lời.

Trả lời: 

Lời nói và ý nghĩ của cậu bé cho thấy cậu là người giàu lòng nhân ái, biết thương người nghèo khó.

Câu 3 trang 32 Tiếng Việt lớp 4: Lời nói, ý nghĩ của ông lão ăn xin trong hai cách kể sau đây có gì khác nhau ?

a) - Cháu ơi, cảm ơn cháu ! Như vậy là cháu đã cho lão rồi. - ông lão nói bằng giọng khản đặc.

b) Bằng giọng khản đặc, ông lão cảm ơn tôi và nói rằng như vậy là tôi đã cho ông rồi.

Gợi ý:

Con chú ý tới cách xưng hô trong hai câu.

Trả lời:

Lời nói và ý nghĩ của ông lão ăn xin.

Cách 1: Dẫn trực tiếp. Đây là nguyên văn lời của ông lão ăn xin. Vì vậy ông xưng lão và gọi cậu bé bằng cháu.

Cách 2: Dẫn gián tiếp. Người viết, người kể xưng tôi, gọi người ăn xin là ông lão.

II. Luyện tập

Câu 1 trang 32 Tiếng Việt lớp 4: Tìm lời dẫn trực tiếp và lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn sau:

Ba cậu bé rủ nhau vào rừng. Vì mải chơi nên các cậu về khá muộn. Ba cậu bàn nhau xem nên nói thế nào để bố mẹ khỏi mắng. Cậu bé thứ nhất định nói dối là bị chó sói đuổi.

Cậu thứ hai bảo :

- Còn tớ, tớ sẽ nói là đang đi thì gặp ông ngoại.

- Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận lỗi với bố mẹ. - Cậu thứ ba bàn.

                                                                                        TIẾNG VIỆT 2 (1988)

Gợi ý:

- Lời dẫn trực tiếp là lời kể nguyên văn.

- Lời dẫn gián tiếp là kể bằng lời kể của người kể chuyện.

Trả lời:

- Lời dẫn gián tiếp: Cậu bé thứ nhất định nói dối là bị chó sói đuổi.

- Lời dẫn trực tiếp:

+ Còn tớ, tớ sẽ nói là đang đi thì gặp ông ngoại

+Theo tớ, tốt nhất là chúng mình nhận lỗi với bố mẹ

Câu 2 trang 32 Tiếng Việt lớp 4: Chuyển lời dẫn gián tiếp trong đoạn văn sau thành lời dẫn trực tiếp .

Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước xem trầu đó ai têm. Bà lão bảo chính tay bà têm. Vua gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật là con gái bà têm.

Gợi ý:

Em xác định các từ xưng hô trong lời dẫn gián tiếp rồi chuyển các từ xưng hô cho phù hợp với lời dẫn trực tiếp.

Trả lời:

Vua nhìn thấy những miếng trầu têm rất khéo bèn hỏi bà hàng nước:

- Xin cụ cho biết ai đã têm trầu này?

Bà lão thưa:

- Tâu bệ hạ, trầu do chính già têm đấy ạ!

Nhà vua không tin, gặng hỏi mãi, bà lão đành nói thật:

- Thưa, đó là trầu do con gái già têm.

Câu 3 trang 33 Tiếng Việt lớp 4: Chuyển lời dẫn trực tiếp trong đoạn văn sau thành lời dẫn gián tiếp - Bác thợ hỏi Hòe :

- Cháu có thích làm thợ xây không ?

Hòe đáp :

- Cháu thích lắm ! 

                                                      TIẾNG VIỆT 2 (1988)

Gợi ý:

Em làm theo yêu cầu của bài tập.

- Xác định từ xưng hô.

- Chuyển đổi các từ xưng hô cho phù hợp.

- Bỏ đi các dấu hai chấm, gạch ngang trong lời dẫn trực tiếp rồi chuyển thành các từ dẫn như: rằng,.. sao cho phù hợp.

Trả lời:

Bác thợ hỏi Hòe có thích là thợ xây không? Hòe đáp rằng hòe thích lắm