Tài liệu tác giả tác phẩm Miền quê Ngữ văn lớp 9 Kết nối tri thức gồm đầy đủ những nét chính về văn bản như: tóm tắt, nội dung chính, bố cục, giá trị nội dung, giá trị nghệ thuật, hoàn cảnh sáng tác, ra đời của tác phẩm, dàn ý từ đó giúp học sinh dễ dàng nắm được nội dung bài Miền quê lớp 9.

Tác giả tác phẩm: Miền quê - Ngữ văn 9

I. Tác giả Nguyễn Khoa Điềm

- Nguyễn Khoa Điềm sinh ngày 15 tháng 4 năm 1943, tại

 thôn Ưu Điềm, xã Phong Hòa, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế;

- Quê quán: làng An Cựu, xã Thủy An, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên – Huế.

- Năm 1955: Nguyễn Khoa Điềm ra Bắc học tại trường học sinh miền Nam.

- Năm 1964: ông tốt nghiệp khoa Văn của Trường ĐH Sư phạm Hà Nội. Sau đó, ông về Nam hoạt động trong phong trào học sinh, sinh viên Huế; xây dựng cơ sở cách mạng, viết báo, làm thơ… cho đến năm 1975.

- Năm 1975: ông trở thành hội viên hội nhà văn 1975.

- Năm 1994 Nguyễn Khoa Điềm ra Hà Nội, làm Thứ trưởng Bộ Văn hoá – Thông tin.

- Năm 1995: Ông được bầu làm Tổng Thư ký Hội Nhà văn Việt Nam khóa V.

- Năm 1996: Ông là Đại biểu Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khoá X và là Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin.

- Năm 2001: Nguyễn Khoa Điềm trở thành Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương, Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa Trung ương.

- Sau Đại hội Đảng lần thứ X, ông về Huế và tiếp tục làm thơ.

- Thơ của Nguyễn Khoa Điềm lấy chất liệu từ văn học Việt Nam và cảm hứng từ quê hương, con người, và tình thần chiến đấu của người chiến sĩ Việt Nam yêu nước...

- Thơ ông hấp dẫn bởi sự kết hợp giữa cảm xúc nồng nàn và suy tư sâu lắng của người trí thức về đất nước và con người Việt Nam.

- Trong kháng chiến chống Mỹ, thơ của Nguyễn Khoa Điềm thể hiện rõ được con người Việt Nam và bản chất anh hùng bất khuất của chiến sĩ Việt Nam.

→ Thơ ông giàu chất suy tư, xúc cảm dồn nén, mang màu sắc chính luận.

II. Tìm hiểu văn bản Miền quê

1. Thể loại

- Tác phẩm Miền quê thuộc thể loại: thơ 6 chữ.

2. Xuất xứ

- Trích trong Thơ Nguyễn Khoa Điềm, Tuyển tập 40 năm do tác giả chọn, NXB Văn học, Hà Nội, 2011, tr72.

3. Phương thức biểu đạt

- Phương thức biểu đạt: biểu cảm.

4. Bố cục đoạn trích

- Khổ 1: giới thiệu về miền quê, nơi mà tác giả yêu quý và nhớ nhung.

- Khổ 2,3: miền quê trong kí ức và miền quê trong hiện tại.

- Khổ 4: sự khao khát trở về miền quê.

5. Giá trị nội dung

- Bài thơ thể hiện vẻ đẹp thanh bình, yên bình của mùa Xuân, với những cảnh sắc tươi mới; cũng như những hình ảnh về con người sống đời thường, mang tính chất phác và trung thực. Hơn nữa, từ những ký ức về miền quê thân thương ấy, nhà thơ đã truyền đạt một tình yêu đậm đà với quê hương, với đất nước. Nơi mà mỗi người chúng ta sinh ra, lớn lên và gắn bó với suốt cuộc đời.

6. Giá trị nghệ thuật

- Khả năng tái hiện và truyền tải một cách sống động và tình cảm về miền quê. Sử dụng ngôn từ tinh tế cùng với hình ảnh và cú pháp điệu đã tạo nên một không gian thơ mộng và đậm chất nghệ thuật.

III. Tìm hiểu chi tiết văn bản Miền quê

1. Những hình ảnh nổi bật, biện pháp tu từ đặc sắc trong bài thơ

* Những hình ảnh nổi bật trong bài thơ:

- “mảnh trăng đầu tháng”, “mặt đồng bóng chiều”, “tiếng ếch”, “lúa mềm” => gắn liền với miền quê yên bình.

- “tiếng ếch vùi trong cỏ ấm” tượng trưng cho sự thanh bình và hòa thuận trong cuộc sống.

- “đàn em tóc dài mười tám”, “người ra lính”: sự tươi trẻ, khát vọng ra đi bảo vệ Tổ Quốc.

- “Giếng làng”, “bến sông” là hai hình ảnh quen thuộc gắn liền với miền quê yên bình.

- “Có tiếng hát như con gái/ Cao cao như vầng trăng trong”=> sự thăng hoa của tinh thần lạc quan qua tiếng hát của người con gái.

* Biện pháp tu từ đặc sắc: So sánh, sử dụng thể thơ sáu chữ nhẹ nhàng, cách gieo vần độc đáo, hình ảnh gần gũi thân thuộc.

2. Chủ đề của bài thơ

- Chủ đề của bài thơ là tình yêu và sự trìu mến đối với miền quê, với những nét đẹp tự nhiên và những giá trị văn hóa truyền thống.

IV. Đọc tác phẩm: Miền quê

MIỀN QUÊ

(Nguyễn Khoa Điềm)

Lại về mảnh trăng đầu tháng

Mông lung mặt đồng bóng chiều,

Tiếng ếch vùi trong cỏ ấm

Lúa mềm như vai thân yêu

Mùa xuân, là mùa xuân đấy

Thả chim, cỏ nội hương đồng

Đàn trâu bụng tròn qua ngõ

Gõ sừng lên mảnh trăng cong

Có gì xôn xao đằm thắm

Bao nhiêu trông đợi chóng chầy

Đàn em tóc dài mười tám

Thương người ra lính hôm mai

Để rồi bao nhiêu gió thổi

Bên giếng làng, ngoài bến sông

Có tiếng hát như con gái

Cao cao như vầng trăng trong...

V. Văn mẫu

Đề bài: Phân tích bài thơ Miền Quê

Nguyễn Khoa Điềm được biết đến với những tác phẩm văn chương đa dạng, từ truyện ngắn, tiểu thuyết, đến bài thơ. Ông đã viết về nhiều chủ đề khác nhau, như tình yêu, cuộc sống, và quê hương. Tác phẩm của ông thường mang đậm sắc thái lãng mạn, tươi sáng, và gần gũi với đời sống hàng ngày. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng văn học danh giá, góp phần làm phong phú thêm văn chương Việt Nam.

Bài thơ "Miền quê" của Nguyễn Khoa Điềm là một tác phẩm thể hiện tình yêu và kỷ niệm về miền quê, nơi tác giả đã trải qua tuổi thơ và gắn bó một cách sâu sắc. Bài thơ được xây dựng theo cấu tứ và chứa đựng nhiều hình ảnh tươi đẹp và sâu sắc về miền quê.

Mở đầu bài thơ, tác giả giới thiệu về miền quê, nơi mà tác giả yêu quý và nhớ nhung. Từ ngữ và hình ảnh được sử dụng để miêu tả sự đẹp và thanh bình của miền quê, tạo nên một bầu không khí yên tĩnh và tươi mát. Tác giả muốn đưa người đọc vào không gian miền quê, để cảm nhận và hiểu được tình yêu và kỷ niệm của mình.

Phần thân của bài thơ bao gồm hai phần: miền quê trong ký ức và miền quê trong hiện tại. Trong phần miền quê trong ký ức, tác giả nhớ lại những kỷ niệm tuổi thơ ở miền quê. Hình ảnh về cánh đồng xanh mướt, sông nước êm đềm, cây cỏ xanh tươi được sử dụng để tái hiện lại những kỷ niệm tươi đẹp và thanh bình. Đồng thời, hình ảnh về đồng bào nông dân, người lao động chăm chỉ và gắn bó với miền quê cũng được nhấn mạnh, thể hiện sự gắn kết và tình yêu thương trong cộng đồng.

Trái ngược với phần miền quê trong ký ức, phần miền quê trong hiện tại tạo ra một hình ảnh về miền quê vẫn giữ được vẻ đẹp và sự thanh bình. Các hình ảnh về cuộc sống bình dị, công việc nông nghiệp và lao động của người dân miền quê thể hiện sự chất phác, giản dị và lao động chăm chỉ. Tác giả cũng nhấn mạnh sự gắn kết và tình yêu thương trong cộng đồng miền quê, cho thấy miền quê không chỉ là một địa điểm mà còn là một cộng đồng đoàn kết và hạnh phúc.

Hình ảnh trong bài thơ "Miền quê" rất tươi đẹp và sâu sắc, mang đến cho người đọc một cảm giác thanh bình và yên tĩnh. Tác giả sử dụng hình ảnh về cánh đồng xanh mướt, sông nước êm đềm, cây cỏ xanh tươi để miêu tả vẻ đẹp tự nhiên của miền quê. Những hình ảnh này không chỉ tạo nên một bầu không khí yên tĩnh mà còn gợi lên trong lòng người đọc một sự bình yên và hạnh phúc.

Ngoài ra, tác giả cũng sử dụng hình ảnh về đồng bào nông dân, người lao động chăm chỉ và gắn bó với miền quê để thể hiện sự gắn kết và tình yêu thương trong cộng đồng. Hình ảnh về cuộc sống bình dị, công việc nông nghiệp và lao động của người dân miền quê tạo nên một không gian chất phác và giản dị. Từng hình ảnh này đều mang đến cho người đọc một cảm giác ấm áp và gần gũi.

Cuối cùng, tác giả cũng sử dụng hình ảnh về sự khao khát trở về miền quê, để được sống trong sự thanh bình và hạnh phúc. Tình yêu và lòng biết ơn của tác giả dành cho miền quê được thể hiện qua từ ngữ và cảm xúc chân thành. Những hình ảnh này gợi lên trong lòng người đọc một sự nhớ nhung và mong muốn trở về nơi đã gắn bó với mình.

Cuối bài thơ, tác giả khát khao trở về miền quê, để được sống trong sự thanh bình và hạnh phúc. Tình yêu và lòng biết ơn của tác giả dành cho miền quê được thể hiện qua từ ngữ và cảm xúc chân thành. Tác giả muốn truyền đạt thông điệp về sự quý giá của miền quê và mong muốn được trở về nơi đó.

Bài thơ "Miền quê" của Nguyễn Khoa Điềm thông qua cấu tứ và hình ảnh tươi đẹp và sâu sắc đã thành công trong việc tái hiện tình yêu và kỷ niệm về miền quê. Bài thơ mang đến cho người đọc một cảm giác thanh bình, yên tĩnh và gợi lên những kỷ niệm và tình cảm sâu sắc với miền quê.