I. Nhận xét

Câu 1 trang 66 Tiếng Việt lớp 5: Tìm nghĩa ở cột B thích hợp với mỗi từ ở cột A:

Gợi ý: Em hãy nối hai cột dựa vào quan sát của mình về đặc điểm và lợi ích của răng, mũi, tai.

Trả lời:

Răng - b; Mũi - c; Tai - a

Câu 2 trang 67 Tiếng Việt lớp 5: Nghĩa của các từ in đậm trong khổ thơ sau có gì khác nghĩa của chúng ở bài tập 1?

     Răng của chiếc cào

     Làm sao nhai được?

     Mũi thuyền rẽ nước

     Thì ngửi cái gì?

     Cái ấm không nghe

     Sao tai lại mọc?

                        Quang Huy

Gợi ý: Em chú ý các từ răng, mũi, tai và công dụng của chúng được thể hiện trong bài thơ.

Trả lời:

-  Răng (cào): là nghĩa chuyển từ nghĩa gốc, nhưng răng cào dùng để cào thóc, ngô,... không dùng để nhai.

-  Mũi (thuyền): là nghĩa chuyển từ nghĩa gốc. Mũi thuyền dùng để rẽ nước, không dùng để thở và ngửi.

-  Tai (ấm): là nghĩa chuyển từ nghĩa gốc. Tai ấm là bộ phận tay cầm của chiếc ấm, dùng để rót nước, không dùng để nghe.

 Câu 3 trang 67 Tiếng Việt lớp 5: Nghĩa của các từ răng, mũi, tai ở bài tập 1 và bài tập 2 có gì giống nhau?

Gợi ý: Em quan sát răng cào, mũi thuyền và tai ấm và so sánh đặc điểm của chúng với các từ trong bài tập 1.

Trả lời:

Nghĩa của các từ đó giống nhau ở chỗ: 

-  Từ răng: đều chỉ vật sắc, sắp đều nhau thành hàng.

-  Từ mũi: cùng chỉ bộ có đầu nhọn nhô ra phía trước.

-  Từ tai: cùng chỉ bộ phận mọc ở hai bên chìa ra như cái tai. 

II. Luyện tập

Câu 1 trang 67 Tiếng Việt lớp 5: Trong những câu nào, các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc và trong những câu nào, chúng mang nghĩa chuyển ?

a) Mắt:

- Đôi mắt của bé mở to.

- Quả na mở mắt.

b) Chân:

- Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.

- Bé đau chân.

c) Đầu:

- Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.

- Nước suối đầu nguồn rất trong.

Trả lời:

- Cổ: cổ chai, cổ lọ, cổ bình, cổ áo, cổ tay, cổ chân,...

- Tay: tay áo, tay ghế, tay tre, một tay bóng bàn, tay đua, tay súng, tay cung,...

- Lưng: lưng ghế, lưng đồi, lưng núi, lưng trời, lưng đê, lưng áo,...