Tailieumoi.vn xin giới thiệu bài văn mẫu Giới thiệu bài hát Tiến quân ca Ngữ văn 11 Kết nối tri thức, gồm 5 bài văn phân tích mẫu hay nhất giúp các em học sinh có thêm tài liệu tham khảo trong quá trình ôn tập, củng cố kiến thức và chuẩn bị cho bài thi sắp tới. 

Giới thiệu bài hát Tiến quân ca

Đề bài: Giới thiệu một tác phẩm nghệ thuật bài hát Tiến quân ca

Giới thiệu bài hát Tiến quân ca - Mẫu 1

Chào thầy cô và các bạn! Tôi tên là… Sau đây, tôi xin trình bày những ý kiến của mình về bài nói và nghe: Giới thiệu tác phẩm nghệ thuật bài hát “Tiến quân ca”.

“Tiến lên! Cùng tiến lên! Nước non Việt Nam ta vững bền…” đó là những giai điệu thân thuộc được ca vang trong không khí trang nghiêm thuộc phần nghi thức của vô vàn những sự kiện diễn ra ở khắp mọi nơi mà chúng ta thường hay thấy. Mỗi khi âm hưởng bài Quốc ca vang lên hùng tráng ấy là lúc mọi người dân Việt Nam yêu nước đều dường như cùng hòa chung một niềm đồng cảm - niềm đồng cảm về sự thiêng liêng và lòng tự hào.

Quốc ca Việt Nam là bài “Tiến quân ca” do Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác, với những giai điệu thiêng liêng, hào hùng. Bài hát ra đời gắn với những ký ức Việt Nam thời kỳ tiền khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám cùng những kỷ niệm khó quên của tác giả.

Theo lời kể lại vào năm 1976 của tác giả về hoàn cảnh ra đời của bài Quốc ca, đó là vào những ngày mùa đông năm 1944, khi cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc đang sục sôi khí thế. Ông gặp Vũ Quý, là một cán bộ Việt Minh, cũng là một người vẫn theo dõi những hoạt động nghệ thuật của ông. Ông Vũ Quý hỏi như đề nghị ông Văn Cao thoát ly hoạt động cách mạng và giao nhiệm vụ đầu tiên cho ông là sáng tác một bài hát cho quân đội cách mạng.

Lúc ấy, chưa biết đến chiến khu, chỉ biết những con đường Phố Ga, đường Hàng Bông, đường Bờ Hồ (Hà Nội) theo thói quen đi và cũng chưa gặp các chiến sĩ quân đội cách mạng trong khóa quân chính đầu tiên và không biết họ hát như thế nào... tác giả “đang nghĩ cách viết một bài hát thật giản dị cho họ có thể hát được…”.

Ông đã trăn trở, tìm kiếm những âm thanh, hình ảnh trong buổi chiều đi dọc các con phố Hà Nội… và ông đã viết được những nét nhạc đầu tiên của bài “Tiến quân ca”. Ông đã chỉnh sửa và hoàn thiện bài hát nhiều ngày sau đó tại căn gác số 45 Nguyễn Thượng Hiền, Hà Nội trong những ngày đông ảm đạm, đói, rét, khổ cực.

“Đoàn quân Việt Nam đi,

Chung lòng cứu quốc

Bước chân rộn vang trên đường gập ghềnh xa…”.

“…Nhịp điệu ngân dài của bài hát mở đầu cho một tiếng cồng vang vọng”… Nhạc sĩ Văn Cao nhớ lại, khi bài hát viết xong, ông Vũ Quý đã rất hài lòng: “Da mặt anh đen sạm. Đôi mắt và nụ cười của anh lấp lánh”

Bài hát “không những chỉ là một bản nhạc hay so với nhiều bài quốc ca của các nước khác mà nó còn có đầy đủ giá trị tiêu biểu, vì nó đã gắn bó tình cảm với nhiều thế hệ nối tiếp nhau trải qua nhiều chặng đường gian nan và vinh quang của lịch sử dân tộc Việt Nam”. Và hơn hết, nó được ra đời trong hoàn cảnh hết sức đặc biệt, không chỉ với cá nhân tác giả và dân tộc Việt Nam, những người học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường như chúng ta đây.

Nhiều năm trôi qua, bài hát trở thành hành khúc, đồng hành cùng nhân dân Việt Nam trong suốt những năm tháng đấu tranh giành và bảo vệ độc lập dân tộc, xây dựng Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa và là niềm tự hào của nhân dân Việt Nam.

Bài trình bày của tôi đến đây là kết thúc. Tôi xin cảm ơn cô và các bạn đã lắng nghe.

Giới thiệu bài hát Tiến quân ca - Mẫu 2

“Tiến quân ca” là một sáng tác để đời của người nhạc sĩ tài hoa Văn Cao (*) và được ra đời trong hoàn cảnh vô cùng đặc biệt.

Theo hồi ký của nhà thơ, họa sĩ Văn Thao (con trai nhạc sĩ Văn Cao), “Tiến quân ca” được nhạc sĩ Văn Cao sáng tác cuối năm 1944 tại Hà Nội khi sự nghiệp cách mạng Việt Nam đang có những bước chuyển hết sức quan trọng hướng đến thời điểm lịch sử Tổng khởi nghĩa giành chính quyền Tháng Tám 1945. Khi đó, nhạc sĩ Văn Cao 21 tuổi và đã từng có một số sáng tác thể hiện rõ lòng yêu nước, có ảnh hưởng rất tích cực trong công chúng và phong trào đấu tranh cách mạng như: “Đống Đa”, “Thăng Long hành khúc ca”…

Nhận thức rõ về tài năng xuất chúng của Văn Cao, một cán bộ Việt Minh có tên là Vũ Quý đã động viên nhạc sĩ tham gia hoạt động cách mạng và thực hiện nhiệm vụ đầu tiên là sáng tác bài hành khúc cho Mặt trận Việt Minh. Mùa đông năm 1944, “Tiến quân ca” ra đời, được đăng trên trang văn nghệ của Báo Độc Lập và ngay lập tức được sử dụng là bài hát chính thức của Mặt trận Việt Minh trong công tác tuyên truyền, vận động, tập hợp, đoàn kết các tầng lớp nhân dân cùng đứng vào hàng ngũ “Đoàn quân Việt Nam” để cùng “Chung lòng cứu quốc” chuẩn bị Tổng khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.

Gần một năm sau, tháng Tám năm 1945, nhận thấy thời cơ cách mạng đã chín muồi, Trung ương Đảng và Bác Hồ quyết định tổ chức Quốc dân Đại hội tại Tân Trào (Tuyên Quang) để phát động tổng khởi nghĩa. Trước khi mở Đại hội, Bác Hồ đã giao cho nhà văn, nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi (lúc đó là thành viên Tổ Văn hóa Cứu quốc) nhiệm vụ tham khảo ý kiến các đại biểu dự Đại hội và giới nhạc sĩ khi sưu tầm một số bài hát phù hợp thể hiện rõ tư tưởng tiến bộ và cách mạng báo cáo Bác để lựa chọn làm Quốc ca.

Ngày 15/8/1945, sau khi nhận được tin phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh vô điều kiện, Trung ương Đảng và Bác Hồ đã quyết định mở Quốc dân Đại hội ngay vào buổi chiều 16/8 (sớm hơn dự kiến) để kịp với diễn biến tình hình. Buổi sáng ngày 16/8, nhà văn, nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi trình Bác Hồ ba bài hát: “Diệt phát xít” (Nguyễn Đình Thi), “Chiến sĩ Việt Minh” và “Tiến quân ca” (cùng của Văn Cao) để Bác lựa chọn.

Sau khi nghe nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi tự trình bày từng ca khúc, Bác Hồ nhận xét: Bài “Diệt phát xít” rất hay, ngắn gọn, dễ hát nhưng chủ nghĩa phát xít đã tan rồi nên không còn phù hợp với tình hình. Bác cũng tỏ ý rất thích bài “Chiến sĩ Việt Minh”, nhất là đoạn kết: “Thề phục quốc/ Tiến lên Việt Nam/ Lập quyền dân/ Tiến lên Việt Nam/ Đài hạnh phúc đắp xây tự do/ Việt Nam tranh đấu chống quân ngoại xâm”. Tuy vậy, bài “Chiến sĩ Việt Minh” hơi dài, khó hát, nếu lựa chọn bài này làm Quốc ca, e rằng nhân dân đứng chào cờ sẽ mỏi chân.

Theo Bác, bài “Tiến quân ca” của Văn Cao là phù hợp hơn cả, vừa ngắn gọn, hùng tráng, dễ hát, dễ phổ biến rộng rãi. Ngay sau đó, Bác Hồ đã quyết định chọn bài “Tiến quân ca” và giao cho nhà văn, nhạc sĩ Nguyễn Đình Thi khẩn trương cùng đội đồng ca tổ chức luyện tập để ngay trong buổi chiều ngày 16/8 có thể báo cáo trước Đại hội.

Chiều ngày 16/8, Quốc dân Đại hội Tân Trào đã bầu ra Ủy ban dân tộc giải phóng do Bác Hồ làm Chủ tịch; đồng thời quyết định lựa chọn: lá cờ đỏ ở giữa có ngôi sao vàng năm cánh là Quốc kỳ, chọn bài “Tiến quân ca” là Quốc ca. Tiếp ngay sau đó, hưởng ứng lời hiệu triệu của Ủy ban Khởi nghĩa, toàn dân Việt Nam đã nhất tề đứng lên tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.

Ngày 19/8/1945, tại Nhà hát Lớn (Hà Nội), trước hàng nghìn quần chúng cách mạng, nhạc sĩ Văn Cao chỉ huy đội đồng ca thiếu nhi tiền phong hát vang bài “Tiến quân ca” trong niềm tự hào khôn tả. Từ đây, âm hưởng hào hùng của “Tiến quân ca” được dịp lan tỏa, trở thành hồi kèn xung trận, đồng hành, giục giã các tầng lớp quần chúng lao khổ khắp mọi miền đất nước cùng đứng lên giành chính quyền, góp phần làm nên thành công vang dội của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Tiếp đó, ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình, dưới cờ đỏ sao vàng tung bay trong nắng gió mùa thu, hàng chục vạn người dân Thủ đô đã đồng thanh hát vang bài “Tiến quân ca” trong niềm tự hào, phấn khích tột độ. Và trong giờ phút lịch sử trọng đại, dưới ánh Quốc kỳ và âm hưởng Quốc ca thiêng liêng, hùng tráng ấy, Bác Hồ đã thay mặt quốc dân đồng bào đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, chính thức khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Bốn tháng sau, ngày 6/1/1946, cuộc Tổng tuyển cử lịch sử lần đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã diễn ra thành công trong cả nước. Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa khóa đầu tiên đã họp kỳ thứ nhất vào ngày 2/3/1946 tại Nhà hát Lớn, Hà Nội. Và trong kỳ họp lịch sử này, “Tiến quân ca” của nhạc sĩ Văn Cao đã chính thức được chọn làm Quốc ca của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Tháng 7 năm 1976, tại kỳ họp Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam thống nhất, “Tiến quân ca” tiếp tục được Quốc hội lựa chọn là Quốc ca của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

“Tiến quân ca” có hai lời, kết cấu, khúc thức đơn giản, dễ hát, dễ thuộc. So với thời điểm ra đời (1944), giai đoạn sau này, nhất là khi trở thành Quốc ca, nhạc phẩm “Tiến quân ca” được nhạc sĩ Văn Cao chỉnh sửa đôi chỗ về ca từ cho phù hợp hơn. Trong bản gốc khi mới ra đời, ở khổ đầu lời một, ca từ “Đoàn quân Việt Minh đi” sau này được sửa thành “Đoàn quân Việt Nam đi”; trong đoạn tiếp theo, ca từ “Thề phanh thây, uống máu quân thù” được đổi thành “Đường vinh quang xây xác quân thù”; và lời kết “Tiến lên! Cùng thét lên!/ Chí trai là nơi đây ước nguyền!” được sửa thành “Tiến lên! Cùng tiến lên!/ Nước non Việt Nam ta vững bền”.

Ở phần lời hai, đoạn cuối “Từ bao lâu ta nuốt căm hờn/ Vũ trang đâu lên đường/ Hỡi ai! Lòng chớ quên/ Bắc Sơn cùng Đô Lương, Thái Nguyên” cũng được nhạc sĩ Văn Cao sửa thành: “Vì nhân dân chiến đấu không ngừng/ Tiến mau ra sa trường/ Tiến lên! Cùng tiến lên/ Nước non Việt Nam ta vững bền”.

Ra đời và đồng hành suốt chiều dài lịch sử cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân cũng như sự nghiệp bảo vệ, xây dựng, phát triển đất nước, Quốc ca - “Tiến quân ca” đã trở thành biểu tượng cho ý chí, khát vọng và niềm tự hào của dân tộc Việt Nam. Hôm nay, trên chặng đường hội nhập, phát triển, trong không khí hào hùng của những ngày kỷ niệm 75 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2020), âm hưởng của Quốc ca - “Tiến quân ca” như càng thêm ngân vọng, lan tỏa, nhân lên niềm tự hào về truyền thống lịch sử cách mạng, lịch sử dân tộc.

Giới thiệu bài hát Tiến quân ca - Mẫu 3

Nhạc sĩ Văn Cao, tên thật là Nguyễn Văn Cao, sinh ngày 15/11/1923, tại Hải Phòng trong một gia đình viên chức.

Thuở niên thiếu, ông đi học và làm việc ở Hải Phòng. Từ năm 1943, ông tham gia hoạt động Việt Minh, trong đội trừ gian. Thời gian này, ông sáng tác nhiều ca khúc yêu nước, nổi tiếng như “Đống Đa”, “Thăng Long hành khúc ca”, “Tiếng rừng”… làm phóng viên viết báo, làm thơ, vẽ tranh...

Ông được đánh giá là “Nhạc sĩ có tài”(1), có nhiều đóng góp cho hoạt động âm nhạc, nghệ thuật. Ông tham gia Hội Văn hoá Cứu quốc, viết cho báo Độc Lập, tham gia Hội Văn Nghệ Việt Nam, Hội nhạc sĩ Việt Nam...

Với những đóng góp của ông trong hoạt động nghệ thuật, đặc biệt trong việc sáng tác bài “Tiến quân ca”, theo Sắc lệnh số 32-SL ngày 25/4/1949, ông đã vinh dự được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hạng Nhất. Huân chương Độc lập hạng Nhất…

Ông mất ngày 10/7/1995 tại Hà Nội.

Quốc ca Việt Nam là bài “Tiến quân ca” do Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác, với những giai điệu thiêng liêng, hào hùng. Bài hát ra đời gắn với những ký ức Việt Nam thời kỳ tiền khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám cùng những kỷ niệm khó quên của tác giả.

Theo lời kể lại vào năm 1976 của tác giả về hoàn cảnh ra đời của bài Quốc ca, đó là vào những ngày mùa đông năm 1944, khi cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc đang sục sôi khí thế. Văn Cao gặp Vũ Quý, là một cán bộ Việt Minh, cũng là một người vẫn theo dõi những hoạt động nghệ thuật của Văn Cao. Ông Vũ Quý hỏi như đề nghị Văn Cao thoát ly hoạt động cách mạng và giao nhiệm vụ đầu tiên cho Văn Cao là sáng tác một bài hát cho quân đội cách mạng.

Văn Cao lúc ấy, chưa biết đến chiến khu, chỉ biết những con đường Phố Ga, đường Hàng Bông, đường Bờ Hồ (Hà Nội) theo thói quen đi và cũng chưa gặp các chiến sĩ quân đội cách mạng trong khóa quân chính đầu tiên và không biết họ hát như thế nào... tác giả “đang nghĩ cách viết một bài hát thật giản dị cho họ có thể hát được…”.

Ông đã trăn trở, tìm kiếm những âm thanh, hình ảnh trong buổi chiều đi dọc các con phố Hà Nội… và ông đã viết được những nét nhạc đầu tiên của bài “Tiến quân ca”. Ông đã chỉnh sửa và hoàn thiện bài hát nhiều ngày sau đó tại căn gác số 45 Nguyễn Thượng Hiền, Hà Nội trong những ngày đông ảm đạm, đói, rét, khổ cực.

“Đoàn quân Việt Nam đi,

Chung lòng cứu quốc

Bước chân rộn vang trên đường gập ghềnh xa…”.

“…Nhịp điệu ngân dài của bài hát mở đầu cho một tiếng cồng vang vọng”(2)… Nhạc sĩ Văn Cao nhớ lại, khi bài hát viết xong, ông Vũ Quý đã rất hài lòng: “Da mặt anh đen sạm. Đôi mắt và nụ cười của anh lấp lánh”(3).

“Tiến quân ca” là bài ca cách mạng, với âm hưởng hào hùng, thôi thúc, cổ vũ tinh thần, nhiệt huyết và lòng yêu nước của bộ đội, nhân dân Việt Nam cùng đứng lên đấu tranh giành độc lập dân tộc.

Ngày 17/8/1945, “bài hát Tiến quân ca đã vang lên giữa bầu trời Hà Nội…hàng ngàn giọng hát cất lên, vang theo những đoạn sôi nổi…

Ngày 19/8/1945, một cuộc mít-tinh lớn họp tại quảng trường Nhà hát Lớn. Dàn đồng ca của Thiếu niên Tiền phong hát “Tiến quân ca” chào lá cờ đỏ sao vàng… Hàng chục ngàn giọng hát cất lên, thét lên tiếng thét căm thù vào bọn đế quốc, và sự hào hùng chiến thắng của cách mạng”.(4)

Cách mạng Tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập, năm 1946, Quốc hội khóa I đã chính thức quyết định chọn “Tiến quân ca” làm Quốc ca Việt Nam. Trong bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam năm 1946, tại Điều 3, ghi rõ: Quốc ca là bài “Tiến quân ca”.

Bài Tiến Quân ca “không những chỉ là một bản nhạc hay so với nhiều bài quốc ca của các nước khác mà nó còn có đầy đủ giá trị tiêu biểu, vì nó đã gắn bó tình cảm với nhiều thế hệ nối tiếp nhau trải qua nhiều chặng đường gian nan và vinh quang của lịch sử dân tộc Việt Nam”(5). Bài hát “Tiến quân ca” ra đời trong hoàn cảnh hết sức đặc biệt, với cá nhân tác giả và dân tộc Việt Nam.

Nhiều năm trôi qua, bài hát trở thành hành khúc, đồng hành cùng nhân dân Việt Nam trong suốt những năm tháng đấu tranh giành và bảo vệ độc lập dân tộc, xây dựng Tổ quốc Việt Nam Xã hội chủ nghĩa và là niềm tự hào của nhân dân Việt Nam.

Giới thiệu bài hát Tiến quân ca - Mẫu 4

Lúc sinh thời, cố nhạc sỹ Văn Cao chia sẻ: Ông không thể nào quên cảnh tượng của ngày 17/8/1945 trong cuộc mít tinh tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Thật bất ngờ khi trên bao lơn của Nhà hát, một lá cờ đỏ sao vàng rất lớn được thả xuống, một thành viên trong Đội danh dự Việt Minh sau khi tung cờ, nhảy xuống cầm micro hát bài “Tiến quân ca”. Rồi ngay sau đó, cả một biển người cùng cất tiếng hát. Lời bài hát vang lên như sấm rền giữa đoàn người rùng rùng chuyển động.

Ông gọi giờ khắc ấy là giờ khắc “Tiến quân ca” thuộc về nhân dân và ông đã trào nước mắt vì cảm động.

Từ đó, “Tiến quân ca” trở thành Quốc ca - khúc hát thiêng liêng đã in sâu vào tâm tư của hàng triệu người con đất Việt gần 80 năm với biết bao oanh liệt, đau thương, hào hùng nhưng toàn dân tộc vẫn cùng “tiến lên” với “nước non Việt Nam ta vững bền”.

* “Tiến quân ca” - bài ca của dân tộc

Nhắc đến hoàn cảnh ra đời bài hát lịch sử, họa sỹ Văn Thao, con trai nhạc sỹ Văn Cao kể: Vào mùa đông năm 1944, nhạc sỹ Văn Cao gặp một cán bộ Việt Minh tên gọi Vũ Quý, tại ga Hàng Cỏ. Ông Vũ Quý khi ấy đang công tác tại Ban cán sự Đảng Hà Nội - nay là Thành ủy Hà Nội đã động viên nhạc sỹ tham gia hoạt động cách mạng và ông đồng ý.

Nhiệm vụ đầu tiên mà ông Vũ Quý giao cho nhạc sỹ Văn Cao là soạn một bài hát để động viên tinh thần cho đội quân cách mạng, với yêu cầu: Bài hát đó phải là một tiếng kèn xung trận, một hiệu lệnh xuất quân... Đó là chất xúc tác đầu tiên để nhạc sỹ Văn Cao cho ra đời “Tiến quân ca”.

Thế rồi, trong căn gác nhỏ số 171 phố Mông-gơ-răng (nay là 45 phố Nguyễn Thượng Hiền), nhạc sỹ Văn Cao đã hoàn thành bài “Tiến quân ca” với những lời ca hào hùng: “Đoàn quân Việt Minh đi, chung lòng cứu quốc, bước chân dồn vang trên đường gập ghềnh xa… Đoàn quân Việt Minh đi, sao vàng phấp phới, dắt giống nòi quê hương qua nơi lầm than…”. Và cuối cùng ở đoạn cao trào của bài hát như một lời hiệu triệu “Tiến lên! Cùng thét lên! Chí trai là đây nơi ước nguyền…”.

Mấy ngày sau khi gặp lại, nhạc sỹ Văn Cao lấy cây đàn ghi ta vừa đệm vừa hát cho Vũ Quý nghe, ông rất hài lòng và đề nghị Văn Cao chép lại một số bản để chuyển lên chiến khu. Tháng 11/1944, bài hát “Tiến quân ca” lần đầu được in trên tờ báo Độc Lập. Khi đó, do người thợ viết chữ không viết được nốt nhạc, nhạc sỹ Văn Cao phải trực tiếp xuống cơ sở in bí mật tại làng Bát Tràng, tự tay viết bài hát lên đá in. Bài hát đã được chuyển đi khắp mọi nơi.

Tháng 8/1945, Trung ương Đảng và Bác Hồ quyết định mở Quốc dân đại hội tại Tân Trào. Tại đây, nhạc sỹ Nguyễn Đình Thi được giao nhiệm vụ tham khảo ý kiến các đại biểu, chọn một số bài hát mang lên để Bác Hồ chọn một bài làm Quốc ca. Ông đã trình lên 3 bài hát: “Diệt phát xít” của Nguyễn Đình Thi, “Chiến sỹ Việt Minh” và “Tiến quân ca” của Văn Cao. Sau khi nghe Nguyễn Đình Thi hát, Bác Hồ quyết định chọn bài “Tiến quân ca” của nhạc sỹ Văn Cao làm Quốc ca, bởi bài hát này vừa thể hiện được ý chí, khát vọng của dân tộc, lại gắn gọn, dễ thuộc lời, dễ phổ cập, giai điệu lại hùng tráng…

Ngày 13/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chính thức duyệt “Tiến quân ca” làm Quốc ca của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ngày 17/8/1945, ca khúc “Tiến quân ca” lần đầu tiên được cất lên trước đông đảo dân chúng trong cuộc mít tinh của nhân dân trước Nhà hát Lớn Hà Nội.

Ngày 19/8/1945, cũng tại Nhà hát Lớn Hà Nội, trước hàng ngàn quần chúng nhân dân, giữa một rừng cờ đỏ sao vàng, nhạc sỹ Văn Cao đã chỉ huy đội đồng ca thiếu niên tiền phong hát vang bài “Tiến quân ca”. Bài hát như một hồi kèn xung trận, đồng hành cùng quần chúng nhân dân nổi dậy giành chính quyền.

Đến ngày 2/9/1945, tại quảng trường Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, bài “Tiến quân ca” được cử hành chính thức bởi Ban nhạc Giải phóng quân do nhạc sỹ Đinh Ngọc Liên chỉ huy.

Từ đó đến nay gần 80 năm, “Tiến quân ca” đã đồng hành cùng dân tộc Việt Nam, trải qua bao bước thăng trầm của lịch sử và trở thành một phần thiêng liêng không thể thay thế trong tâm hồn, máu thịt mỗi người dân.

Nhạc sỹ Văn Cao sáng tác “Tiến quân ca” khi ông mới 21 tuổi và chưa từng trải nghiệm thực tế cuộc sống của những người chiến sỹ cách mạng. Những nốt nhạc đầu tiên của bài “Tiến quân ca” được ông viết khi ông chứng kiến cảnh nhân dân đói khổ, lầm than dưới ách thống trị của thực dân.

Trong cuốn hồi ký của mình, ông viết: "Tôi chưa được cầm một khẩu súng, chưa được gia nhập một đội vũ trang nào. Tôi chỉ đang làm một bài hát. Tôi chưa được biết chiến khu, chỉ biết những con đường phố Ga, đường Hàng Bông, đường Bờ Hồ… Tôi chưa gặp các chiến sỹ cách mạng của chúng ta trong khóa quân chính đầu tiên ấy. Và tôi chỉ nghĩ cách viết một bài hát thật giản dị cho họ hát được…”.

Năm 1946, “Tiến quân ca” đã được Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa chọn làm Quốc ca. Đến năm 1955, Quốc hội đã mời nhạc sỹ Văn Cao tham gia sửa chữa một số chỗ về phần lời, để phù hợp với tình hình thực tế và đó chính là bài Quốc ca như hiện nay.

Đã có lúc, Quốc ca Việt Nam đứng trước nguy cơ bị thay thế. Đó là vào năm 1981, kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa VI đã quyết định tổ chức một cuộc vận động sáng tác Quốc ca mới, để thay thế bài “Tiến quân ca”, với lý do “cách mạng Việt Nam đã chuyển sang một giai đoạn mới. Để cổ vũ mạnh mẽ đồng bào và chiến sỹ ta, thể hiện sâu sắc chí khí hào hùng của toàn dân quyết tâm thực hiện những nhiệm vụ mới của cách mạng, thì cần có một Quốc ca mới.

Cuộc vận động sáng tác Quốc ca mới được tiến hành rầm rộ, bài bản. Hàng nghìn tác phẩm được các nhạc sỹ gửi đến Ban vận động, qua 2 vòng xét duyệt kỹ lưỡng, Ban vận động đã chọn được 17 bài hát để trình lên Quốc hội nghe và giới thiệu rộng rãi để lấy ý kiến nhân dân. Nhưng rồi cuối cùng, Quốc hội quyết định tiếp tục giữ bài “Tiến quân ca” là Quốc ca, bởi đó chính là ý nguyện của đông đảo nhân dân.

Ngày 15/7/2016, sau 72 năm ra đời và gắn bó với lịch sử dân tộc, thể theo nguyện vọng của nhạc sỹ Văn Cao lúc sinh thời và ý nguyện của gia đình, ca khúc “Tiến quân ca” - Quốc ca của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam chính thức được gia đình cố nhạc sỹ hiến tặng cho Nhà nước và nhân dân Việt Nam, trở thành tài sản chung của dân tộc.

Nhà báo, nhạc sỹ Trần Lệ Chiến, Phó tổng biên tập Tạp chí Âm nhạc, Hội Nhạc sỹ Việt Nam cho rằng, có lẽ bước ngoặt cuộc đời của nhạc sỹ Văn Cao chính là sự xuất hiện của “Tiến quân ca” – ông khẳng định quyết tâm, ý chí một lòng đi theo cách mạng từ những động viên khích lệ của một cán bộ Việt Minh là ông Vũ Quý. Hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng – biểu trưng cho dân tộc Việt Nam hiện diện trong hành khúc đầy hào sảng, hùng tráng, mang khí phách, cốt cách của người Việt Nam “thà hy sinh chứ không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ”. Tác phẩm “Tiến quân ca” là sự xuất thần của nhạc sỹ Văn Cao cả về nội dung, hình thức thể hiện, tư tưởng và nghệ thuật, như một “mốc son” của âm nhạc Việt Nam trong dòng chảy lịch sử của dân tộc. Ngay khi xuất hiện, ca khúc đã được các tầng lớp nhân dân Việt Nam đón nhận, bởi dự cảm của ông cũng là điều mong mỏi của cả dân tộc.

Thiếu tướng, nhạc sỹ Nguyễn Đức Trịnh, Chủ tịch Hội Nhạc sỹ Việt Nam khẳng định, tài năng sáng tác của Văn Cao cũng như thành tựu nghệ thuật của ông, đặc biệt là bài hát “Tiến quân ca” – Quốc ca của Việt Nam đã làm giàu có thêm cho kho tàng nghệ thuật dân tộc”.

Năm 2023, kỷ niệm 100 năm ngày sinh Văn Cao, Hội Nhạc sỹ Việt Nam phối hợp cùng một số đơn vị tổ chức chương trình nghệ thuật “Đàn chim Việt” tưởng nhớ ông. Các thành viên trong ê kíp thực hiện chương trình mong muốn làm “sống” lại không khí hào hùng, sục sôi của những ngày Cách mạng tháng Tám năm 1945, bằng cách, tái hiện lại khung cảnh đoàn người ở quảng trường Cách mạng tháng Tám cùng cất tiếng hát vang bài “Tiến quân ca”.

Đạo diễn Phạm Hoàng Nam – Tổng đạo diễn chương trình nghệ thuật “Đàn chim Việt” chia sẻ, ê kíp thực hiện chương trình sẽ tổ chức và bố trí để cả Nhà hát Lớn Hà Nội sẽ là sân khấu chứ không chỉ giới hạn trên sân khấu hiện hữu. Không chỉ bên trong khán phòng Nhà hát Lớn, ê kíp thực hiện còn kết nối với phía bên ngoài quảng trường Cách mạng tháng Tám, giữa sân khấu với khán giả, đặc biệt giữa khán giả truyền hình trực tiếp và khán giá tại chỗ để tạo ra một sự trùng hợp lịch sử, khi lá cờ đỏ sao vàng thả từ trên cao xuống và bài Quốc ca vang lên.

“Để làm được điều đó, cần có sự tham gia của đông đảo khán giả. Tôi và ê kíp thực hiện mong muốn thông điệp này được lan tỏa và tối 20/8 sẽ có thật nhiều người đến quảng trường Cách mạng tháng Tám để cùng tham gia, cùng trở thành người biểu diễn trong đêm nhạc”, Tổng đạo diễn chương trình Phạm Hoàng Nam chia sẻ.

Giới thiệu bài hát Tiến quân ca - Mẫu 5

Đã bao lần, trong những phút giây trang nghiêm, trước cờ đỏ sao vàng, tôi đã cất lên lời hát ấy. Mỗi lần hát là mỗi lần trái tim tôi rung lên cùng non sông đất nước, cùng những tháng năm bi tráng chưa đi qua, đã đi qua đầm đìa mồ hôi và máu của dân tộc. Bài hát mang giai điệu tự hào, thiêng liêng nhất của Tổ quốc này. Bởi đó là Quốc ca nước Việt Nam dân chủ cộng hòa trước đây - nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay.

Bài hát ra đời trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ vào một giai đoạn lịch sử xứng đáng được gọi là bước ngoặt vĩ đại. Những người dân nô lệ đã rũ bùn đứng dậy, làm nên cuộc bão táp Cách mạng Tháng Tám năm Ất Dậu của thế kỷ trước. Tên tuổi của người làm ra ca khúc này, nhạc sĩ - thi sĩ - họa sĩ tài danh Văn Cao không những chỉ được ghi vào lịch sử đất nước mà còn được khắc tạc trong trái tim của hàng triệu, hàng triệu nhân dân Việt Nam nhiều thế hệ.

Cũng là một cơ duyên rất đẹp giữa cách mạng và nghệ sĩ. Chính xác hơn là dân tộc và cách mạng đã chọn một Văn Cao tài hoa để viết nên bài ca thiêng liêng nhất cho Tổ quốc. Nếu như mùa đông năm 1944, không có các cuộc gặp gỡ, trò chuyện giữa Văn Cao và Vũ Quý, một cán bộ Việt Minh, ở ga Hàng Cỏ chắc Tiến quân ca không ra đời. Chuyện kể rằng, chính trong những lần gặp này, Vũ Quý đã động viên Văn Cao sáng tác các ca khúc cổ vũ lòng yêu nước của quần chúng và sau đó những tác phẩm âm nhạc đã ra đời như Đống Đa; Thăng Long hành khúc ca... Đồng chí Vũ Quý muốn Văn Cao thoát ly hoạt động cách mạng và sáng tác một bài hát cho Việt Minh. Mong muốn của cách mạng trùng khớp với tâm nguyện, tình cảm của Văn Cao; đó là sự đồng thuận tuyệt đẹp cho ca khúc bất hủ khai sinh.

Bài Tiến quân ca được Văn Cao viết nhiều ngày trong mùa đông giá rét năm 1944 tại căn gác số 45 Nguyễn Thượng Hiền, Hà Nội. Nhân dân Việt Nam đang sống trong những ngày cùng cực, đói khổ nhất. Sau đó vài tháng, nạn đói khủng khiếp năm Ất Dậu 1945 đã xảy ra. Lòng căm thù giặc ngút cao, điều ấy lý giải một phần vì sao trong bài hát Tiến quân ca khi mới viết ra có những ca từ bừng bừng “sát khí” như Thề phanh thây uống máu quân thù... Tuy nhiên, sau đó câu này đã được sửa lại thành Đường vinh quang xây xác quân thù như chúng ta đang hát. Bản đầu tiên câu kết của Tiến quân ca, Văn Cao viết Núi sông Việt Nam ta vững bền nhưng sau đó được chữa lại thành Nước non Việt Nam ta vững bền.

Điều khá kỳ lạ là khi sáng tác Tiến quân ca, Văn Cao chưa từng nếm mật nằm gai ở chiến khu, chưa từng trải thực tế cuộc sống của những người cách mạng. Trong một ghi chép vào năm 1976, ông viết: Tôi chỉ đang làm một bài hát. Tôi chưa biết chiến khu, chỉ biết những con đường Phố Ga, đường Hàng Bông, đường Bờ Hồ theo thói quen tôi đi. Tôi chưa gặp các chiến sĩ cách mạng của chúng ta, trong khóa quân chính đầu tiên ấy, và biết họ hát như thế nào. Ở đây, đang nghĩ cách viết một bài hát thật giản dị cho họ có thể hát được. Bài Tiến quân ca được in báo Độc Lập vào tháng 11/1944. Ngày 17/8/1945, lần đầu tiên Tiến quân ca được hát trước quần chúng trong một cuộc mít-tinh của công chức Hà Nội. Ngày 19/8/1945, ca khúc này vang lên tại Quảng trường Nhà hát Lớn, Hà Nội. Ngày 2/9/1945, tại vườn hoa Ba Đình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Tiến quân ca được cử hành hùng tráng bởi ban nhạc Giải phóng quân do ông Đinh Ngọc Liên chỉ huy.

Năm 1946, Quốc hội nước Việt Nam dân chủ cộng hòa khóa I quyết định chọn Tiến quân ca của Văn Cao làm Quốc ca. Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đất nước hòa bình, Tổ quốc thống nhất, từ năm 1976, Quốc ca nước Việt Nam dân chủ cộng hòa trở thành Quốc ca nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Có lẽ, cũng nên nhắc lại điều này, năm 1981, Việt Nam tổ chức cuộc thi sáng tác Quốc ca mới có nhiều nhạc sĩ nổi tiếng tham gia như Hồ Bắc, Trọng Bằng, Lưu Cầu, Huy Du, Chu Minh, Đỗ Nhuận, Nguyễn Nhung, Lưu Hữu Phước, Nguyễn Đức Toàn, Hoàng Vân... nhưng không thành công. Tiến quân ca của Văn Cao được viết ra từ mùa đông năm 1944, đi qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược của nhân dân ta vẫn là Quốc ca nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Trong thế kỷ XX, Cách mạng Việt Nam sản sinh ra dòng âm nhạc kháng chiến với nhiều ca khúc đi cùng năm tháng nổi tiếng, trong đó có Tiến quân ca của Văn Cao. Bài hát đã trở thành Quốc ca, trở thành hồn thiêng sông núi, là giai điệu tự hào thiêng liêng nhất của dân tộc. Quốc ca nằm trong trái tim mỗi công dân đất Việt, giai điệu thiêng liêng ấy còn được lưu giữ trong tâm hồn những người con ở xa Tổ quốc. Tiến quân ca - Quốc ca vang lên trên mọi nẻo đường Tổ quốc, từ mùa thu Cách mạng 1945, qua Chín năm làm một Điện Biên/ Nên vành hoa đỏ nên thiên sử vàng đến hai mươi năm đất nước không đêm nào ngủ được để có ngày 30/4/1975 lịch sử Thành phố tên Người rực rỡ cờ hoa...

Quốc ca vang lên ấy là hồn nước vang lên, trầm hùng, tha thiết, tự hào khôn xiết. Âm hưởng ấy không hề đổi thay, hao khuyết dù là chiến tranh hay thời bình. Tiến lên! Cùng tiến lên! Nước non Việt Nam ta vững bền. Bài hát ngân rung trên những chặng đường đánh giặc, sau từng trận đánh khốc liệt, trong mỗi chiến thắng vang dội và trên mỗi đau thương mất mát to lớn mà dân tộc này phải chịu đựng, gánh gồng. Người chiến sĩ hát khi tuyên thệ trước Quốc kỳ. Có thương binh đã hát trên giường bệnh, hát trong ca mổ không có thuốc gây mê. Bài hát cất cao trong mỗi công trình mới, âm điệu tự hào thiêng liêng tỏa lan trong mỗi xóm mạc phố phường, từ núi cao trập trùng đến biển rộng bao la, 54 dân tộc anh em cùng hát. Lòng ta rưng rưng khi thấy lá cờ đỏ sao vàng được trang trọng kéo lên cùng với Quốc ca Việt Nam được cử hành trên các sân đấu thể thao quốc tế. Quốc ca được cất lên bằng lời và cả bằng tay như các em học sinh khiếm thính ở Trường trung học cơ sở Xã Đàn, Hà Nội. Quốc ca được hát bằng trái tim nhiệt huyết của 60 sinh viên Trường đại học FPT trên đỉnh Phan-xi-păng cao ngút, vời vợi. Năm 2014, khi Trung Quốc ngang ngược hạ đặt giàn khoan HD 981 vào vùng biển nước ta, ca sĩ Minh Quân và Ngọc Anh đã thực hiện dự án âm nhạc MV Quốc ca với sự tham gia của 1.300 thành viên gồm nhiều lứa tuổi, thành phần, trong đó có 300 nghệ sĩ nổi tiếng...

Giá trị lịch sử, giá trị nghệ thuật, giá trị thời đại của Tiến quân ca - Quốc ca đến hôm nay vẫn sáng tỏa, không hề bị lu mờ, khuất lấp. Một vài người nào đó, vin vào nội dung ca từ để hòng hạ thấp, bôi lem Quốc ca Việt Nam chỉ chứng tỏ dã tâm xấu xa của họ với cách mạng, với đất nước ta mà thôi. Cả dân tộc này vẫn sát cánh bên nhau, khi an hòa bình yên hay lúc dữ dằn giông bão hòa chung giai điệu thiêng liêng, giai điệu tự hào. Bài hát ra đời trong bão táp chiến tranh không chỉ phản ánh khí phách, bản lĩnh, tâm hồn Việt Nam mà còn thể hiện khát vọng, niềm tin yêu hòa bình, hướng tới tương lai của dân tộc. Nước non Việt Nam ta vững bền, lời bài hát cũng là ước mong đẹp đẽ của ngàn xưa, bây giờ và cả mai sau của dân tộc này.

Vừa qua, tại Tòa nhà Quốc hội, gia đình nhạc sĩ Văn Cao đã hiến tặng ca khúc Tiến quân ca cho Quốc hội. Tại buổi lễ này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã trao Huân chương Hồ Chí Minh cho cố nhạc sĩ Văn Cao. Bên cạnh đó, thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho bà Nghiêm Thúy Băng - vợ cố nhạc sĩ vì đã có công lao gìn giữ nhạc phẩm Tiến quân ca nói riêng cũng như gia tài âm nhạc của nhạc sĩ Văn Cao đã để lại cho nền âm nhạc Việt Nam.