Tailieumoi.vn xin giới thiệu đến các quý thầy cô, các em học sinh lớp 10 tài liệu Lý thuyết, trắc nghiệm Lịch Sử 10 Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV đầy đủ, chi tiết. Tài liệu có 15 trang tóm tắt những nội dung chính về lý thuyết Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV và 18 câu hỏi trắc nghiệm chọn lọc có đáp án. Bài học Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV môn Lịch sử lớp 10 có những nội dung sau:

Các nội dung được Giáo viên nhiều năm kinh nghiệm biên soạn chi tiết giúp học sinh dễ dàng hệ thống hóa kiến thức, ôn luyện trắc nghiệm từ đó dễ dàng nắm vững được nội dung Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV Lịch sử lớp 10.

Mời quí bạn đọc tải xuống để xem đầy đủ tài liệu Lý thuyết, trắc nghiệm Lịch sử 10 Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV:

LỊCH SỬ 10 BÀI 20: XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC TRONG CÁC THẾ KỈ X-XV

Phần 1: Lý thuyết Lịch sử 10 Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV

I. TƯ TƯỞNG, TÔN GIÁO

Ở thời kỳ độc lập Nho giáo,Phật giáo,Đạo giáo có điều kiện phát triển mạnh.

Nho giáo

Thời Lý, Trần, Nho giáo dần dần trở thành hệ tư tưởng chính thống của giai cấp thống trị, chi phối nội dung giáo dục thi cử song không phổ biến trong nhân dân.

Đạo Phật

- Thời Lý - Trần được phổ biến rộng rãi, chùa chiền được xây dựng khắp nơi, sư sãi đông.

- Thời Lê sơ Phật giáo bị hạn chế.

II. GIÁO DỤC, VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT, KHOA HỌC - KỸ THUẬT

1. Giáo dục

- 1070 Vua Lý Thánh Tông cho lập Văn Miếu.

- 1075 tổ chức khoa thi đầu tiên ở kinh thành

- Giáo dục được hoàn thiện và phát triển, là nguồn đào tạo quan chức và người tài.

- Thời Lê sơ, cứ ba năm có một kỳ thi hội, chọn tiến sĩ.

- Năm 1484 dựng bia ghi tên tiến sĩ.

- Từ đó giáo dục được tôn vinh, quan tâm phát triển.

- Tác dụng của giáo dục đào tạo người làm quan, người tài cho đất nước, nâng cao dân trí, giáo dục nho học không tạo điều kiện cho phát triển kinh tế.

Khuê Văn Các - Kiến trúc tiêu biểu của Văn Miếu - Quốc Tử Giám

Bia tiến sĩ khoa thi nho học năm Nhâm Tuất (1442)

2. Phát triển văn học

- Phát triển mạnh từ thời nhà Trần, nhất là văn học chữ Hán. Tác phẩm tiêu biểu: Nam quốc sơn hà,Hịch tướng sĩ, Bạch Đằng giang phú, Bình Ngô đại cáo.

- Từ thế kỷ XV văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển.

- Đặc điểm:

+ Thể hiện tinh thần dân tộc, lòng yêu nước, tự hào dân tộc.

+Ca ngợi những chiến công oai hùng, cảnh đẹp của quê hương đất nước.

3. Sự phát triển nghệ thuật

- Kiến trúc phát triển chủ yếu ở giai đoạn Lý - Trần - Hồ thế kỷ X - XV theo hướng Phật giáo gồm chùa, tháp, đền.Chùa Một cột, chùa Dâu, chùa Phật tích, tháp Phổ Minh..

- Bên cạnh đó có những công trình kiến trúc ảnh hưởng của nho giáo: Cung điện, thành quách, thành Thăng Long,thành Nhà Hồ, tháp Chăm

- Điêu khắc: gồm những công trình chạm khắc, trang trí ảnh hưởng của Phật giáo và Nho giáo song vẫn mang những nét độc đáo riêng.

- Nghệ thuật sân khấu ca, múa, nhạc mang đậm tính dân gian truyền thống.

Nhận xét:

+ Văn hóa Đại Việt thế kỷ X - XV phát triển phong phú đa dạng.

+ Chịu ảnh hưởng của yếu tố ngoài song vẫn mang đậm tính dân tộc và dân gian.

Chùa Một Cột hay Chùa Mật, chùa Nhất Trụ, còn có tên khác là Diên Hựu tự hoặc

Liên Hoa Đài, là một ngôi chùa nằm giữa lòng thủ đô Hà Nội. Đây là ngôi chùa có

                                            kiến trúc độc đáo nhất Việt Nam.

Tháp Phổ Minh,cạnh Đền Trần

Thành Nhà Hồ ( hay còn gọi là thành Tây Đô, thành Tây Giai) thuộc địa phận hai

xã Vĩnh Tiến và Vĩnh Long, huyện Vĩnh Lộc, ở phía Tây thành phố Thanh Hóa.

4. Khoa học kỹ thuật: đạt thành tựu có giá trị

- Bộ Đại Việt sử ký của Lê văn Hưu (bộ sử chính thống thời Trần );Nam Sơn thực lục, Đại Việt sử ký toàn thư (Ngô Sĩ Liên ).

- Địa lý: Dư địa chí, Hồng Đức bản đồ.

- Quân sự có Binh thư yếu lược.

- Thiết chế chính trị:Thiên Nam dư hạ.

- Toán học:Đại thành toán pháp của Lương Thế Vinh;Lập thành toán pháp của Vũ Hữu.

- Hồ Nguyên Trừng chế tạo súng thần cơ, thuyên chiến có lầu, thành nhà Hồ ở Thanh Hoá.

Đại Việt sử ký của Lê văn Hưu

Hồng Đức Địa đồ-1490

Phần 2: 18 câu hỏi trắc nghiệm Lịch sử 10 Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV

Câu 1: Nghệ thuật múa rối ở Đại Việt được phát triển từ triều đại nào?  

A. Lý.

B. Trần.

C. Hồ.

D. Lê sơ.

Đáp án : Múa rối là một môn nghệ thuật đặc sắc, được phát triển từ thời Lý.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 2: Nghệ thuật sân khấu dân tộc từ thế kỉ X đến XV phát triển với nhiều hình thức đó là  

A. chèo, tuồng, tháp chùa.

B. chèo, múa rối, điêu khắc.

C. điêu khắc, sân khấu, âm nhạc.

D. chèo, tuồng, múa rối.

Đáp án : Nghệ thuật sân khấu dân tộc từ thế kỉ X đến thế kỉ XV phát triển:

- Chèo, tuồng ra đời từ sớm và ngày càng phát triển.

- Múa rối nước là một nghệ thuật đặc sắc, phát triển từ thời Lý.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 3: 

“Tướng võ, quan hầu đều biết chữ 

Thợ thuyền, thư lại cũng hay thơ” 

(Trần Nguyên Đán, Thơ văn Lý – Trần) Đoạn thơ trên thể hiện điều gì về văn hóa Đại Việt từ thế kỉ XI đến thế kỉ XV?  

A. Sự phát triển mạnh mẽ của nghệ thuật.

B. Trình độ dân trí của người dân được nâng cao.

C. Sự phát triển của văn thơ thế kỉ XIV.

D. Sự hoàn thiện của giáo dục Đại Việt.

Đáp án : Văn thơ Đại Việt từ thế kỉ XI đến thế kỉ XV phát triển đến mức cuối thế kỉ XIV, Trần Nguyên Hãn phải thốt lên câu thơ này => Câu thơ biểu hiện sự phát triển của văn thơ Đại Việt thế kỉ XIV.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 4: Bộ sử nào được coi là bộ sử chính thống đầu tiên của nhà nước biên soạn?  

A. Lam sơn thực lục.

B. Đại Việt sử kí toàn thư.

C. Đại Nam thực lục.

D. Đại Việt sử kí.

Đáp án : Thời Trần, bộ Đại việt sử kí của Lê Văn Hưu là bộ sử chính thống của nhà nước được biên soạn. Ở các thế kỉ sau, nhiều bộ sử khác như: Lam sơn thực lực, Đại Việt sử kí toàn thư, …được soạn thảo.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 5: Văn học Đại Việt ở giai đoạn đầu mang đặc điểm gì nổi bật?  

A. mang nặng tư tưởng Nho giáo.

B. mang nặng tư tưởng Phật giáo.

C. chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ phương Tây.

D. diễn ra quá trình hiện đại hóa văn học.

Đáp án : Văn học Đại Việt ở giai đoạn đầu mang nặng tư tưởng Phật giáo. Xuất phát từ lí do thời kì này Phật giáo vẫn giữ một vị trí đặc biệt quan trọng và phổ biến.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 6: Việc quyết định cho dựng bia Tiến sĩ dưới thời Lê không mang lại tác dụng gì?  

A. Ghi danh những người tài giỏi đỗ đạt.

B. Khuyến khích hoạt động học tập.

C. Cổ vũ nhân dân tham gia thi cử.

D. Góp phần phát triển văn học.

Đáp án : Năm 1484, nhà nước thời Lê đã quyết định dưng bia, ghi tên Tiến sĩ. Sự kiện nào mang lại ý nghĩa:

- Ghi danh những người có trí thức tài giỏi đỗ đạt trong các kì thi.

- Cổ vũ, khuyến khích hoạt động học tập, thi cử trong nhân dân.

Đáp án D: là ý nghĩa của cả nền giáo dục dân tộc từ thế kỉ X đến XV nói chung.

Đáp án cần chọn là: D

Câu 7: Từ thế kỉ X đến thế kỉ XIV, đạo Phật đóng vai trò như thế nào trong đời sống tư tưởng của người Việt?  

A. hệ tư tưởng chính của giai cấp phong kiến.

B. hình thành những nguyên tắc cơ bản trong các mối quan hệ xã hội.

C. giữ một vị trí đặc biệt quan trọng và rất phổ biến.

D. là tư tưởng chi phối nội dung giáo dục và thi cử.

Đáp án : Từ thế kỉ X – XV, đạo Phật còn giữ một vị trí đặc biệt quan trọng và rất phổ biến trong nhân dân. Các nhà sư được triều đình tôn trọng, có lúc đã tham gia bàn việc nước.

Đáp án cần chọn là: C

Câu 8: Nho giáo chính thức được nâng lên địa vị độc tôn từ triều đại nào?  

A. Trần.

B. Lê sơ.

C. Lý.

D. Nguyễn.

Đáp án : Thời Lê sơ, Nho giáo được chính thức nâng lên địa vị độc tôn và vị trí đó được duy trì cho đến cuối thế kỉ XIX.

Đáp án cần chọn là: B

Câu 9: Giáo dục Đại Việt từ thế kỉ XI đến thế kỉ XV đóng vai trò gì quan trọng?  

A. trở thành nguồn đào tạo quan chức và người tài cho đất nước.

B. khoa cử chưa trở thành nguồn đào tạo quan lại chính thống.

C. giáo dục ngày càng được tôn vinh và phát triển mạnh mẽ.

D. cứ ba năm tổ chức một kì thi hội để chọn tiến sĩ.

Đáp án : Từ thế kỉ XI đến XV, giáo dục Đại Việt từng bước được hoàn thiện và phát triển, trở thành nguồn đào tạo quan chức và người tài cho đất nước, nâng cao dân trí.

Đáp án cần chọn là: A

Câu 10: Triều vua nào thời Lê sơ đã tổ chức 12 khoa thi Hội?  

A. Lê Thánh Tông. 

B. Lê Nhân Tông.

C. Lê Nghi Dân.

D. Lê Uy Mục.

Đáp án : Thời Lê sơ, cứ ba năm có một kì thi Hội để chọn Tiến sĩ. Riêng thời vua Lê Thánh Tông (1460 – 1497) đã tổ chức 12 khoa thi Hội

Đáp án cần chọn là: A

Câu 11: Nhân tố nào sau đây góp phần thúc đẩy văn học Đại Việt từ thế kỉ XI đến XV phát triển?  

A. nghệ thuật.

B. kinh tế.

C. dân cư.

D. giáo dục.

Đáp án : Sự phát triển của giáo dục góp phần phát triển văn học. Khi giáo dục được coi trọng là lúc các sĩ tử phải học nhiều, tìm hiểu nhiều hơn, nhân dân cũng cố gắng trau dồi thêm kiến thức. Chính vì thế trình độ dân trí tăng cao góp phần thúc đẩy văn học phát triển.

Đáp án cần chọn là: D