Tình hình Nhật Bản trong những năm đầu sau Chiến tranh thế giới thứ nhất có những điểm đáng chú ý như:

* Về kinh tế:

- Công nghiệp: Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Nhật có nhiều lợi thế để phát triển kinh tế như: không bị chiến tranh tàn phá, lợi dụng châu Âu có chiến tranh để làm giàu,...

=> Sản xuất công nghiệp của Nhật tăng nhanh:

+ Sản lượng công nghiệp 5 lần, tổng giá trị xuất khẩu tăng gấp 4 lần, dự trữ vàng và ngoại tệ tăng gấp 6 lần.

+ Nhưng sau đó (năm 1920 - 1921) Nhật lại lâm vào khủng hoảng.

- Nông nghiệp:

+ Bị kìm hãm bởi những tàn dư phong kiến còn tồn tại ở nông thôn.

+ Giá lương thực, thực phẩm, nhất là giá gạo vô cùng đắt đỏ.

- Nguyên nhân đưa đến khủng hoảng là do dân số tăng quá nhanh, thiếu nguyên liệu sản xuất và thị trường tiêu thụ, mất cân đối giữa công nghiệp và nông nghiệp đặc biệt là do trận động đất năm 1923 ở Tokio.

* Xã hội:

- Đời sống của người lao động không được cải thiện => Phong trào đấu tranh của công nhân và nông dân bùng lên mạnh mẽ trong những năm đầu sau chiến tranh.

- Tháng 7-1921, Đảng Cộng sản Nhật Bản được thành lập.

Tình hình Nhật Bản trong những năm 1918 - 1929 có những điểm nổi bật sau đây:

* Về kinh tế:

- Phát triển không đều xen lẫn khủng hoảng.

+ Từ năm 1914 đến năm 1919, nền kinh tế phát triển vượt bậc. Nhưng sau đó lại lâm vào khủng hoảng.

+ Năm 1926, sản lượng công nghiệp mới phục hồi trở lại và vượt mức trước chiến tranh nhưng đến năm 1927, cuộc khủng hoảng tài chính lại bùng nổ ở Tô-ki-ô.

* Về xã hội:

- Đời sống nhân dân đói khổ, phong trào đấu tranh lên cao, phong trào công nhân phát triển dẫn tới sự ra đời của Đảng Cộng sản Nhật Bản (7-1922).

- Số người thất nghiệp tăng nhanh, nông dân bị bần cùng hóa,…

* Về chính trị, đối ngoại:

- Đầu thập niên 20 của thế kỉ XX, Chính phủ Nhật Bản thi hành một số cải cách chính trị như: ban hành luật bầu cử phổ thông cho nam giới, cắt giảm ngân sách quốc phòng,…

- Cuối thập kỉ 20, Chính phủ của tướng Ta-na-ca đã thực hiện chính sách đối nội, đối ngoại hiếu chiến phản động.

Khủng hoảng kinh tế thế giới (1929 - 1933) đã có tác động lớn đến nước Nhật:

* Về kinh tế: giảm sút trầm trọng, nhất là trong nông nghiệp do lệ thuộc vào bên ngoài.

- Công nghiệp: sản xuất đình đốn. Sản lượng công nghiệp năm 1931 giảm 32,5% so với năm 1929.

- Nông nghiệp: do lệ thuộc vào thị trường bên ngoài, ngành nông nghiệp lâm vào khủng hoảng trầm trọng, nông phẩm giảm 1,7 tỉ yên.

- Ngoại thương: giảm 80%. Đồng yên sụt giá nghiêm trọng.

* Về xã hội:

- Nông dân: bị phá sản, mất mùa, đói kém.

- Công nhân: số công nhân thất nghiệp lên tới 3 triệu người.

- Mâu thuẫn xã hội và các cuộc đấu tranh diễn ra quyết liệt.

Nhật Bản đánh chiếm Trung Quốc vì:

- Trung Quốc là quốc gia láng giềng với Nhật Bản, là vùng đất rộng lớn với nguồn nguyên liệu, thị trường, nhân công dồi dào.

- Chế độ phong kiến ở Trung Quốc đã lâm vào tình trạng khủng hoảng, suy yếu.

- Mục đích của Nhật Bản, muốn biến Trung Quốc thành bàn đạp cho việc mở rộng các hoạt động quân sự.

Sự phát triển của cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa quân phiệt của nhân dân Nhật Bản thể hiện ở những điểm:

- Quy mô: diễn ra sôi nổi trên cả nước.

- Lãnh đạo: Đảng Cộng sản Nhật Bản.

- Mục đích: phản đối chính sách xâm lược của giới cầm quyền

- Hình thức: biểu tình, phong trào thành lập Mặt trận Nhân dân.

- Lực lượng tham gia: tập hợp đông đảo các tầng lớp xã hội, binh lính, sĩ quan.

- Kết quả: làm chậm lại quá trình quân phiệt hóa bộ máy Nhà nước ở Nhật.

Nhật Bản trong những năm 1918 - 1939, trải qua 2 giai đoạn phát triển chính:

* Giai đoạn thứ nhất: 1918 - 1929, thời kì phát triển xen lẫn suy thoái.

- 1918 - 1923: Nhật Bản những năm đầu sau chiến tranh. Đây là thời kì kinh tế Nhật đạt được những thành tựu nhất định. Tuy nhiên, sau đó lại lâm vào khủng hoảng.

- 1924 - 1929: Nhật Bản trong những năm ổn định, kinh tế phục hồi và phát triển vượt mức so với trước chiến tranh.

* Giai đoạn thứ hai: 1929 - 1933:

- Thời kì khủng hoảng kinh tế ở Nhật Bản.

- Diễn ra quá trình quân phiệt hoá bộ máy nhà nước.

- Các cuộc đấu tranh của nhân dân Nhật Bản chống chủ nghĩa quân phiệt diễn ra quyết liệt.

*Giai đoạn thứ ba: 1933 – 1939:

- Phong trào đấu tranh của nhân dân Nhật chống chủ nghĩa quân phiệt diễn ra quyết liệt.

- Nhật ra sức đi0

- Nhằm khắc phục những hậu quả của cuộc khủng hoảng kinh tế, giới cầm quyền Nhật Bản đã chủ trương quân phiệt hóa bộ máy nhà nước, gây chiến tranh xâm lược, bành trướng ra bên ngoài.

- Đặc điểm:

+ Quá trình quân phiệt hóa diễn ra thông qua việc quân phiệt hóa bộ máy nhà nước và tiến hành chiến tranh xâm lược thuộc địa.

+ Do có sẵn chế độ chuyên chế Thiên hoàng nên quá trình quân phiệt hoá bộ máy nhà nước diễn ra thông qua sự chuyển đổi từ nền dân chủ tư sản đại nghị sang chế độ chuyên chế độc tài phát xít. Quá trình này kéo dài trong suốt thập kỉ 30.

- Cùng với việc quân phiệt hóa nhà nước là việc đẩy mạnh chiến tranh xâm lược.

+ Năm 1931, Nhật đánh chiếm vùng Đông Bắc Trung Quốc, biến đây thành bàn đạp để tấn công châu Á.

+ Nhật Bản thực sự trở thành lò lửa chiến tranh ở châu Á và trên thế giới.