Tailieumoi.vn xin giới thiệu phương trình Al + 4HNO_{3 (loãng)} → Al(NO₃)₃ + NO↑ + 2H₂O gồm điều kiện phản ứng, cách thực hiện, hiện tượng phản ứng và một số bài tập liên quan giúp các em củng cố toàn bộ kiến thức và rèn luyện kĩ năng làm bài tập về phương trình phản ứng hóa học của Đồng . Mời các bạn đón xem:

Phương trình Al + 4HNO_{3 (loãng)} → Al(NO₃)₂ + NO↑ + 2H₂O

1. Phương trình phản ứng hóa học:

    Al + 4HNO_{3 (loãng)} → Al(NO₃)₃ + NO↑ + 2H₂O

2. Hiện tượng nhận biết phản ứng.

- Chất rắn màu trắng của nhôm (Al) tan dần trong dung dịch, xuất hiện khí làm sủi bọt khí trong dung dịch và hóa nâu ngoài không khí là nitơ oxit (NO)

3. Điều kiện phản ứng

- Không có

4. Bản chất của các chất tham gia phản ứng

a. Bản chất của Al (Nhôm)

- Trong phản ứng trên Al là chất khử.

- Al tác dụng với các axit có tính oxi hoá mạnh như dung dịch HNO₃ loãng, HNO₃ đặc, nóng và H₂SO₄ đặc, nóng. (Chú ý: Al bị thụ động hoá trong dung dịch HNO₃ đặc, nguội hoặc H₂SO₄ đặc nguội)

b. Bản chất của HNO₃ (Axit nitric)

- Trong phản ứng trên HNO₃ là chất oxi hoá.

- Đây là một monoaxit mạnh, có tính oxi hóa mạnh có thể nitrat hóa nhiều hợp chất vô cơ.

5. Tính chất hóa học

a. Tác dụng với oxi và một số phi kim

4Al + 3O₂→ 2Al₂O₃

Ở điều kiện thường, nhôm phản ứng với oxi tạo thành lớp Al₂O₃ mỏng bền vững, lớp oxit này bảo vệ đồ vật bằng nhôm, không cho nhôm tác dụng oxi trong không khí, nước.

2Al + 3Cl₂ → 2AlCl₃

b. Nhôm tác dụng với axit (HCl, H₂SO₄ loãng,..)

• Tác dụng với axit (HCl, H₂SO₄ loãng,..)

2Al + 6HCl → 2AlCl₃ + 3H₂

Chú ý: Nhôm không tác dụng với H₂SO₄, HNO₃ đặc, nguội

• Tác dụng với axit có tính oxi hóa mạnh như HNO₃ hoặc H₂SO₄ đậm đặc

Al + 4HNO₃→ Al(NO₃)₃ + NO + 2H₂O

Al + 6HNO₃ → Al(NO₃)₃ + 3NO₂ + 3H₂O

2Al + 6H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3SO₂ + 6H₂O

c. Tác dụng với dung dịch muối của kim loại yếu hơn

AI + 3AgNO₃ → Al(NO₃)₃ + 3Ag

2Al + 3FeSO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3Fe

d. Tính chất hóa học riêng của nhôm

Do lớp oxit nhôm bị hòa tan trong kiềm nên nhôm phản ứng với dung dịch kiềm.

2Al + 2H₂O + 2NaOH → 2NaAlO₂+ 3H₂↑

e. Phản ứng nhiệt nhôm

- Phản ứng nhiệt nhôm là phản ứng hóa học toả nhiệt trong đó nhôm là chất khử ở nhiệt độ cao.

Ví dụ nổi bật nhất là phản ứng nhiệt nhôm giữa oxit sắt III và nhôm:

Fe₂O₃+ 2Al → 2Fe + Al₂O₃

- Một số phản ứng khác như:

3CuO + 2Al → Al₂O₃ + 3Cu

8Al + 3Fe₃O₄ → 4Al₂O₃ + 9Fe

Cr₂O3 + 2Al →  Al₂O₃ + 2Cr

6. Cách thực hiện phản ứng

- Nhỏ từ từ dung dịch axit HNO₃ vào ông nghiệm đã để sẵn lá nhôm

7. Bạn có biết

- Hầu hết các kim loại (trừ Pt, Au) đều phản ứng với axit HNO₃ loãng tạo sản phẩm khử (NO, N₂O, NH₄NO₃ hoặc N₂).

   8Al + 4HNO_3(loãng) → Al(NO₃)₃ + NO↑ + 2H₂O

   8Al + 30HNO_3(loãng) → 8Al(NO₃)₃ + 3N₂O↑ + 15H₂O

   10Al + 36HNO_3(loãng) → 10Al(NO₃)₃ + 3N₂↑ + 18H₂O

8. Bài tập liên quan

Ví dụ 1: Cho phản ứng: Al + HNO₃ → Al(NO₃)₃ + N₂O + H₂O

Trong phương trình phản ứng trên, khi hệ số của Al là 8 thì hệ số của HNO₃ là

A. 24

B. 30

C. 26

D. 15

Ví dụ 2: Có các mệnh đề sau :

(1) Các muối nitrat đều tan trong nước và đều là chất điện li mạnh.

(2) Ion NO có tính oxi hóa trong môi trường axit.

(3) Khi nhiệt phâm muối nitrat rắn ta đều thu được khí NO₂

(4) Hầu hết muối nitrat đều bền nhiệt.

(5) Bạc bị thụ động trong axit nitric đặc nguội

Trong các mệnh đề trên số mệnh đề đúng là

A. 1.

B. 2.

C. 3

D. 4

Đáp án: B

Hướng dẫn giải:

(1) Các muối nitrat đều tan trong nước và đều là chất điện li mạnh.

(2) Ion NO có tính oxi hóa trong môi trường axit.

Ví dụ 3: Trong phản ứng: Al + HNO₃ (loãng) → Al(NO₃)₃ + N₂O + H₂O, tỉ lệ giữa số nguyên tử Al bị oxi hoá và số phân tử HNO₃ bị khử (các số nguyên, tối giản) là:

A. 8 và 6.

B. 4 và 15.

C. 4 và 3.

D. 8 và 30.

Đáp án: D

Hướng dẫn giải:

Ví dụ 4: Nhúng thanh Al vào dung dịch HNO₃ loãng, không thấy có khí thoát ra. Kết luận nào sao đây là đúng:

A. Al không phản ứng với dd HNO₃ loãng

B. Al bị thụ động hóa trong dd HNO₃ loãng

C. Al phản ứng với HNO₃ tạo ra muối amoni

D. Cả A và B đều đúng

Đáp án: C

Hướng dẫn giải:

Ví dụ 5: Hòa tan hoàn toàn hh X gồm 8,1 gam Al và 29,25 gam Zn bằng dung dịch HNO₃ 12,6% (vừa đủ) thu được V lit N₂O (đktc, khí duy nhất) và dd Y chứa 154,95 gam muối tan. Giá trị của V là:

A. 3,36

B. 5,04

C. 4,48

D. 6,72

Đáp án: A

Hướng dẫn giải:

Ví dụ 6: Criolit (còn gọi là băng thạch) có công thức phân tử Na₃AlF₆, được thêm vào Al₂O₃ trong quá trình điện phân Al₂O₃ nóng chảy để sản xuất nhôm. Criolit không có tác dụng nào sau đây?

A. Làm tăng độ dẫn điện của Al₂O₃ nóng chảy

B. Làm giảm nhiệt độ nóng chảy của Al₂O₃

C.Tạo lớp ngăn cách để bảo vệ Al nóng chảy

D. Bảo vệ điện cực khỏi bị ăn mòn

Đáp án: D

Hướng dẫn giải:

Ví dụ 7:

Trộn bột kim loại X với bột sắt oxit (gọi là hỗn hợp tecmit) để thực hiên phản ứng nhiệt nhôm dùng để hàn đường ray tàu hỏa. Kim loại X là:

A. Ag

B. Fe

C. Al

D. Cu

Đáp án: C

Ví dụ 8: Hoà tan hoàn toàn 6,21 gam Al bằng dung dịch HNO₃ loãng (dư), thu được dung dịch X và 0,672 lít (ở đktc) hỗn hợp khí Y gồm hai khí là N₂O và N₂. Tỉ khối của hỗn hợp khí Y so với khí H₂ là 18. Cô cạn dung dịch X, thu được m gam chất rắn khan. Giá trị của m là

A. 38,34 gam

B. 34,08 gam

C. 106,38 gam

D. 53,19 gam

Đáp án: D

Hướng dẫn giải:

Ví dụ 9:

Cặp chất nào dưới đây có thể tồn tại trong cùng một dung dịch?

A. K₂SO₄ và BaCl₂

B. NaCl và AgNO₃

C. HNO₃ và FeO

D. NaNO₃ và AgCl

Đáp án: D

Hướng dẫn giải:

Phương trình hóa học học minh họa

A. K₂SO₄ + BaCl₂ → 2KCl + BaSO₄

B. NaCl + AgNO₃ → NaNO₃+ AgCl

C. 3FeO + 5HNO₃ → 3Fe(NO₃)₃ + NO + 5H₂O

Ví dụ 10: Criolit (còn gọi là băng thạch) có công thức phân tử Na₃AlF₆, được thêm vào Al₂O₃ trong quá trình điện phân Al₂O₃ nóng chảy để sản xuất nhôm. Criolit không có tác dụng nào sau đây?

A. Làm tăng độ dẫn điện của Al₂O₃ nóng chảy

B. Làm giảm nhiệt độ nóng chảy của Al₂O₃

C.Tạo lớp ngăn cách để bảo vệ Al nóng chảy

D. Bảo vệ điện cực khỏi bị ăn mòn

Đáp án: D

Hướng dẫn giải:

9. Một số phương trình phản ứng hoá học khác của Nhôm và hợp chất:

Al + 4HNO_{3 (loãng)} → Al(NO₃)₃ + NO↑ + 2H₂O